Boy uzatma ameliyatı nedir?
Uzuv uzatma ameliyatı olarak da adlandırılan boy uzatma ameliyatı kol veya bacak kemiğinin uzatıldığı bir işlemdir. Aşağıdaki durumlarda uzuv uzatma ameliyatına başvurulmaktadır.
- Humerus (üst kol kemiği)
- Yarıçap/ ön (kol kemikleri)
- Femur (uyluk kemiği)
- İncik kemiği
Boy uzatma ameliyatının faydaları
Uzuv uzatma ameliyatı kemik farklılıkları, kemik büyüme anormallikleri veya iskelet displazisi olan kişilerde kemiklerin daha uzun hale gelmesine yardımcı olmaktadır. Prosedürün olumlu sonuçları yüksek başarı oranları bulunmaktadır. Uygun uzunlukta uzuvlara sahip olmak şunların gelişmesini sağlamaktadır.
- Yürüyüş
- Esneklik
- Kuvvet
- Hareket açıklığı
- Duruş bozukluklarının giderilmesi
- Kalça, diz, dirsek ya da ayak bileğindeki ağrıların giderilmesi
Bunların yanında günümüzde boy uzatma ameliyatları estetik amaçlar ile de uygulanmaktadır. Boylarının bir miktar daha uzamasını isteyen kişiler her iki bacağı da ameliyatı uygulamaktadır.
Boy uzatma ameliyatının komplikasyonları
Boy uzatma ameliyatının olası riskleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kemiğin düzgün bir şekilde sertleşmemesi
- İstenilen uzunluğa ulaşılamaması
- Kas veya sinirlerde hasar
- Kesin yerinde ya da kemikte enfeksiyonlar
- Harici cihazı olan kişilerin pil siteleri enfeksiyonları
- Uzatılmış kol veya bacakta eklemlerde problemler
Boy uzatma ameliyatı neden yapılır?
Boy uzatma ameliyatları kol veya bacak uzunluğundaki farklılıkları tedavi etmek için uygulanmaktadır. Ayrıca kemik büyümesinde düzensizliklere veya kemik uzunluğunun kısalmasına neden olan bazı durumların tedavisinde de yine boy uzatma ameliyatlarına başvurulmaktadır. Aşağıdaki durumlarda uzmanlar uzuv uzatma ameliyatlarını önerebilmektedir.
- Büyüme plakasındaki iyi huylu kemik tümörü
- Osteomiyetit
- Serebral palsi
- Büyüme plakası kırıkları
- Konjenital femur eksikliği (bu durum bir femurun diğerinden daha kısa olmasına neden olan ve doğumdan gelen bir sorundur.)
- İskelet displazisi (cücelik gibi kemik büyümesine müdahale eden kalıtsal durumlar)
- Hemihipertrofi (vücudun bir tarafının diğerinden daha fazla büyümesine neden olan nadir bir durum)
Boy uzatma ameliyatı nasıl yapılır?
Boy uzatma ameliyatları öncesinde prosedürü sırasında ve sonrasında uygulanan yöntemler şunlar olmaktadır.
Ameliyat sırasında
Boy uzatma ameliyatları 2 ana aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar şu şekildedir.
- Etkilenen kemiği 2 parçaya bölerek osteotomiyi gerçekleştirilir.
- Bir uzuv uzatma cihazı kemiğin 2 bölümüne bağlanır.
Boy uzatma ameliyatının çeşitleri
Boy uzatma ameliyatlarında kullanılan cihaza göre uygulanan yöntem değişiklik göstermektedir. Boy uzatma ameliyatlarında kullanılan cihazlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
Eksternal fiksasyon (İlizarov tekniği)
Boy uzatma ameliyatlarında kullanılan cihazlardan ilki eksternal fiksasyon olmaktadır. Bu cihaz cerrahın kemikleri pimler veya tellerle ince hafif metal bir çerçeveye bağlamasını gerektirir. Çerçeve ve cihazın büyük bir kısmı gövdenin dışındadır. Bu cihazlar genellikle vücuttan birkaç santim uzakta olur. Belirli kıyafetlerin giyilmesini zorlaştırır. Çoğu kişi şort ya da kısa kollu gibi giysiler kullanarak cihazın etkilenmemesini sağlar.
İnternal fiksasyon (Motorlu çivi)
Eksternal fiksasyona göre daha yeni bir teknik olan internal fiksasyon aynı zamanda motorlu çivi olarak da adlandırılmaktadır. Bu cihaz kemiğin içine yerleştirilen vida benzeri bir cihazdır. Bu sebeple de vücudun dışında görülmez.
Kombine teknik
Kombine tekniği kullanıldığı ameliyatlarda boy uzatma cihazı hem kemiğin içine hem de bacağın dışına yerleştirilmektedir. Yaklaşık olarak 2-3 ay boyunca uzatmam işlemi yapılır. 3. ayın tamamlanmasından sonra bacağın dışarısına yerleştirilen kesim çıkarılır.
İçeri yerleştirilen cihaz parçasının çıkarılması için ise kemiğin sertleşmesi beklenmektedir. Bu yöntem ile tek seansta 6-7 santimlik bir uzama sağlamaktadır. İşlemin hem alt bacağı hem de üst bacağı uygulanması durumunda ise ortalama uzunluk 10 ila 14 santimetre arasında değişiklik göstermektedir.
Boy uzatma ameliyatı öncesi nelere dikkat edilmeli?
Boy uzatma ameliyatına girmeden önce doktorlar kemiğin röntgenini çekerek ölçerler. Bu testler doktorluğun kemiği ne kadar uzun olması gerektiğini belirlemesine yardımcı olur. Genellikle kemik ameliyat başına 5 santime kadar büyümesi beklenir. Ameliyat öncesinde cerrahi hastaların ameliyata nasıl hazırlanmaları gerektiğini ayrıntılı olarak anlatmaktadır.
Boy uzatma ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmeli?
Boy uzatma ameliyatlarından sonra hastalar birkaç gün hastanede kalır. Hastaneden ayrılmadan önce cerrahlar uzuv uzatma cihazının nasıl kullanılacağı konusunda hastalara çeşitli talimatlar verir. Hastaya harici bir cihaz uygulanmış ise enfeksiyonları önlemek için pin sitelerinin her gün temizlenmesi gerekmektedir. Dahili cihaz uygulanması durumunda ise ameliyat yeri iyileşene kadar temiz tutulması yeterli olacaktır.
Bacak kemiğinin uzatılması halinde hastaların birkaç hafta boyunca yürümesi mümkün olmamaktadır. Bu süreç içerisinde tekerlekli sandalye, koltuk değneği veya başka yardımcı araçlar kullanılabilir. Kol uzatma ameliyatlarında ise birkaç hafta hiçbir şeyin kaldırılmaması gerekmektedir.
İyileşmenin başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için dikkat edilmesi gereken diğer noktalar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Doktorun önerdiğinden daha fazla egzersiz yapılmaması gerekir. Aksi halde yaralanmalar oluşabilir.
- Meyve, sebze, tam tahıl ve protein içeren sağlıklı bir diyetin uygulanması gerekir.
- Fizik tedaviye katılmanın yanı sıra evde de egzersizlere devam edilmesi gerekir.
Boy uzatma ameliyatının iyileşme süreci
Boy uzatma ameliyatından sonra hastalar yaklaşık olarak 3 gün boyunca hastanede kalırlar. Ameliyattan sonraki iyileşme sürecine distraksiyon aşaması adı verilmektedir. Bu aşama yaklaşık olarak 2 ay sürer. Bu aşamadan 2 kemik bölümü ayrı ayrı çekilmeye başlar. Kemikler birbirinden ayrılmışlar vücut iki bürün arasındaki boşluğu dolduracak yeni kemikler oluşturur. Bu aşamada gerçekleşecek olaylar şunlardır.
Uzun uzatma cihazının ayarlanması
Hastaların her gün, günde birkaç kez cihaza küçük ayarlamalar yapması gerekmektedir. Her ayarlama kemik parçalarını küçük miktarlarda ayırır. Ayırma vücudun doğal kemik yenileme sürecine uyarır. Bu sayede 2 bölüm büyür ve yavaşça birbirine kaynaşır. Harici bir cihaz varsa bir düğme ya da başka bir mekanizmanın çevrilerek ayarlama yapılır. Dahili cihazda ise kemiğin içindeki çubuğu döndüren bir uzaktan kumanda kullanılır.
Fizik tedavi
Özellikle bacak uzatma ameliyatlarında en iyi sonuçların alınmasına yardımcı olan fizik tedavinin haftada birkaç seans halinde uygulanması gerekmektedir. Fizik tedavi hareket aralığının geliştirilmesine yardımcı olurken yeni kimliğin güçlenmesine de etkilidir. Bunun yanında fizyoterapistler evde yapılacak egzersizleri daha sonra göstermektedir.
Düzenli kontroller
Kemiklerin büyümesini ilerleyişini kontrol edilmesi için düzenli kontrolleri gidilmesi gerekmektedir. Bu kontrollerde röntgen çekilmektedir. Kemiğin hızlı ya da yavaş büyümesi durumunda tedavinin yeniden ayarlanması gerekir.
Uzuv uzatma işlemi tamamlandıktan sonra
Uzvun istenilen uzunluğa ulaşmasından sonra sertleşmesi için zamana ihtiyacı bulunmaktadır. Uzmanlar bu aşamayı konsolidasyon olarak adlandırılmaktadır ve yaklaşık olarak 3 ay kadar sürmektedir. Bu aşamadan hastaların uygulamaları gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Bu aşamada kemik uzatma cihazı yerinde kalsa da hastaların daha fazla ayar yapması buna gerek kalmaz.
- Yeni oluşan kemiği mümkün olduğunca işler ve sağlıklı olması için fizik tedaviye devam edilmesi gerekir.
- Başlarda yeni kemiğe ağırlık vermeye başlamak için koltuk değnekleri ya da başka yardımcılarını kullanılması gerekebilir. Bu sürecin sonlarına doğru uzmanlar uzvun yardımsız kullanılmasını önerebilmektedir. Doktorların önerdiğinden daha erken ağırlık verilmemesi son derece önemlidir.
Cihazın çıkarılması
Vakaların önemli bir kısmından cihaz öncelikli olarak 3 ay boyunca kullanılır. Daha sonrasında beklenilen büyümenin gerçekleşmesi için 6 ay daha kullanılması gerekmektedir. Kemiğin tamamen sertleşmesinden sonra ise küçük bir cerrahi işlemle içerideki pim çıkarılır. Bazı kişiler cihaz çıkarıldıktan sonra birkaç hafta boyunca alçı ya da destek kullanırlar.
Boy uzatmanın riskleri
Boy uzatmak için bu ameliyatların uygulanması durumunda alınacak riskler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Esneklik kaybı
- Enfeksiyon
- Anestezi ile ilgili riskler
- Kemiklerin kaynamaması
- Kanama
- İmplant yetmezliği
- Alerji
