Çocuk cerrahisi, gelişimsel, travmatik, doğuştan ya da sonradan ortaya çıkmış hastalık ve sağlık sorunları olan çocukların tanısal, operatif ve operatif sonrası cerrahi bakımı olarak tanımlanır. Çocuğunuzun bir sağlık sorununda, yaralanma veya ameliyat gerektiren bir hastalığı halinde, bir çocuk cerrahı çocuğunuzun tedavisinde yardımcı olacak niteliklere ve deneyime sahiptir. Çocuk cerrahları tarafından görülen cerrahi rahatsızlık ve hastalıklar çoğunlukla yetişkin genel cerrahlar tarafından görülen cerrahi sağlık sorun ve hastalıklarından oldukça farklıdır. Çocuk cerrahisinde özel eğitim oldukça önemlidir.
Çocuk cerrahisinde özellikle rahim, bebeklik, çocukluk, ergenlik dönemlerindeki cerrahi problemlerle ilgilenecektir. Daha sonraki yetişkin dönemlerinde hasta yetişkin cerrahlara geçiş yaptığı için çocuk cerrahının daha uzun süreli katılımı gerekmektedir. Çocuk cerrahisinde çocukların ameliyat ve operasyonunda kullanılan cerrahi aletler yetişkinlerden farklıdır. Bunun yanında anestezi işlemi de çocuklarda yetişkinlerden farklıdır. Yeni doğan cerrahisi için işleyişler farklıdır. Ayrıca unutulmaması gereken diğer bir durum ise çocuk psikolojisidir. Çocukların kendilerini daha iyi ifade etmeleri için uzman bir çocuk doktorunun olması gerekmektedir. Çocuk cerrahları bebek doğmadan önceki dönemde de hastalıkların teşhis ve tanımlanmasında önemli bir rol üstlenmektedir.
Çocuk Cerrahisi Bölümünde Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Çocuk cerrahisi tek başına hekimle yürütülen bir hizmet olmayıp, nitelikli ve donanımlı bir çocuk sağlığı ve hastalıkları ekibi ile beraber, yeni doğan bakım gibi birçok ekiple beraber çalışmaktadır. Tüm bu ekibin doğru bir şekilde çalışması çocuk cerrahisinde başarıyı etkileyen faktörlerdendir. Bir diğer önemli nokta ise ameliyat ve cerrahi işlem öncesi çocuğun hazırlık sürecidir. Ameliyat öncesi sorun yaratacak durumların önceden tespit edilip, buna hazırlıklı olarak ameliyata başlanmalıdır. Ayrıca çocuğun ailesinin de psikolojik olarak hazırlanması önemlidir.
Çocuk Cerrahları Nasıl Bir Eğitime Sahiptir?
Çocuk cerrahları en az dört yıllık bir tıp fakültesinden mezun olmalıdır. Beş yıllık yetişkin genel cerrahi eğitimi almalıdır. Daha sonra pediatrik cerrahide eğitim almalı ve iki yıl daha arkadaşlık eğitimi almalıdır. Çocuk cerrahları pediatrik bakımı tıbbi uygulamalarının özü haline getirmeyi seçiyorlar. Çocuk cerrahları çocukların tıbbi ve cerrahi açıdan benzersiz doğası, ileri düzeyde eğitim ve uygulama deneyiminden öğrenilir. Çocuklar sadece küçük bireyler değildir Onları neyin rahatsız ettiğini söyleyemezler. Bu yüzden her zaman doğru cevap veremeler. Bu yüzden çocuk cerrahları çok sabırlı ve doğru bir şekilde yaklaşmalıdır.
Çocuk Cerrahisi İlgilendiği Hastalıklar
Çocuk cerrahisi birçok hastalığın tanı ve tedavisinde rol oynamaktadır. Bu hastalıklar başlıca;
- Kasık fıtıkları, göbek fıtıkları ve diğer fıtık türleri
- Sünnet ve halk arasında peygamber sünneti olarak bilinen hipospadias
- Doğumsal hastalıklar
- Fiziksel olarak parmaklarda veya el ve ayaklarda bir yapışıklık, fazlalık veya eksiklik
- Cerrahi müdahale gerektiren yaralanmalar
- İnmemiş testis ameliyatı
- İdrar veya kaka yapamama veya kaçırma
- Apandisit
- Devam eden ve tekrarlayan karın ağrıları
- Vücuda kaçan yabancı maddeler
- Makatta oluşan çatlaklar, hemoroid veya kanamalar
- Tümörlerin tanı ve teşhisi, tedavi planlarıdır.
Kasık fıtığı çocukların %1 ile %4’ünde görülmektedir. Prematüre bebeklerde bu oran %30’lara kadar çıkmaktadır. Çoğu hastanın kasık bölgesindeki şişlikle hastaneye başvurur. Bebek ağladığı, ıkındığı ve öksürdüğü zaman şişlik belirginleşir. Bazen de hastada kusmuğunda safra içeriği ve dışkılayamama sıkıntısı olabilir. Çocuktaki şişlik muayene edilerek tanı konulur. İşaret parmağı kasık kanalına dikey olarak konulduğunda fıtığı fark etmek mümkündür. Fıtık durumu erkek çocuğun testislerinde de hızlı dolaşım bozukluğuyla hasara sebep olmaktadır. Bu sebeple kasık fıtığı acil bir durumdur. Acil olarak operasyon gereklidir.
Bebeklerde sık görülen bir diğer hastalık testis etrafında sıvı birikmesidir. Hidroselli çoğu çocukta processus vajinalis tam olarak kapanma ve buda kasık fıtığına sebep olur. Aileler kasık fıtığının belirti ve semptomları konusunda bilgilendirilmelidir. Hastalar kontrollere gelmeli ve fıtık saptandığında cerrahi işlem uygulanmalıdır. İnmemiş testis erkek bebeklerde doğum sonrası görülen bir durumdur. Prematüre bebeklerde görülme sıklığı daha fazladır. Ailenin testisleri gündüz bebek banyodayken ya da bebek uyurken incelemesi önemlidir ve bu şekilde testisin en yaygın hali belirlenir. Uzman doktorun 3 ay arayla yapmış olduğu muayene ile testislerin büyüklüğü ve yerleşiminin takibini yapması gerekmektedir.
İnmemiş testislerde operasyon geciktiği durumlarda sperm sayısında ve işlevinde azalma, kasık fıtığı, travma ve buna bağlı psikolojik etkiler ortaya çıkmaktadır. Ayrıca kansere dönüşme durumu da söz konusu olmaktadır.
Sindirim sistemi çocuk cerrahi hastalıkları, özafagus diye bilinen yemek borusu darlıkları, yakıcı ve yanıcı maddelerin içilmesiyle ortaya çıkan rahatsızlıklar sindirim sistemiyle alakalı hastalıklardandır. İnce bağırsak tıkanıklıkları, polip varlığı apandisit, makatta çatlak ve fistül oluşumu, hemoroid, kasık fıtığı, mide darlıkları, dalak hastalıkları, göbek fıtıkları, karaciğer ve pankreas kist ve tümörleri gibi pek çok hastalık cerrahi müdahale gerektiren çocukluk hastalıkları arasında yer almaktadır.
Solunum Sistemi Çocuk Cerrahi Hastalıkları, akciğer ve akciğer gelişimine bağlı olarak ortaya çıkan akciğer hastalıkları, soluk borusu hastalıkları, soluk borusuna kaçan yabancı maddelerin çıkarılması, göğüs kafesiyle alakalı rahatsızlıklarda çocuk cerrahisi uzmanlık alanında yer alan hastalıklar arasındadır.
Çocukluk döneminde kanser hastalıkları, akciğer, böbrek, lenf bezi, karaciğer, testis tümörler ile çocuk cerrahisi ilgilenmektedir.
Hormonal hastalıkları cerrahisi ise pankreas, böbrek üstü bezi, tiroit bezi hastalıkları tanı ve tedavisiyle ilgilenen cerrahi bölümdür. Ayrıca doğumsal ve sonradan edinilmiş boyun rahatsızlıkları ve sinüsleriyle çocuk baş boyun cerrahisi uzmanı ilgilenmektedir.
Yeni doğan çocuk cerrahi hastalıkları ise fetüsün gelişimi sırasında genetik olarak bebeğe aktarılmış olan hastalıklar, şekil farklılıkları sonucu, çevresel durumlarda kaynaklı normalin dışında durumlar, gebelik anında kullanılan ilaçlar ve geç gebelik yüzünden şekilde ve organ fonksiyonlarıyla ilgilenmektedir. Doğuştan gelen hastalıkların görülme oranı %3 ve % 5 arasında değişmektedir. Bu hastalıklar, çocukta bağırsak, genital sistem, idrar yolları ve kalın bağırsakta görülen problemlerdir. Normal gelişimin olmayışı, gelişimin tam tamamlanamaması sonucu ortaya çıkan bu hastalıkların doğum sonrası yapılan muayene sonucunda tanısı konur. Genellikle anüs darlığı, anüsün önde oluşu, rektumun anüs ile birleşmemesi ve fistül olarak adlandırılan rektumun idrar yolları ile birleşmesi hastalıkları olarak belirtilebilir.
Çocuk Cerrahisi Hangi Ameliyatları Yapar?
Bebek ve çocuk cerrahisi karın bölgesinde, akut apandisit, bağırsak düğümlenmesi, boğulmuş fıtıklar, testis ve yumurtaların dönmesi, bağırsak dolanması gibi acil ameliyat gerektiren bu hastalıkların ameliyatını yapar. Mide ve bağırsak delinmeleri, karaciğer ve safra yolları cerrahi hastalıkları, safra kesesi taşları, safra kanalındaki kist, dalak kitleleri, doğuştan mide çıkışındaki darlık, mide delinmesi, mide ve bağırsak kanamaları, karın içi kist ve tümörler, göbek fıtıkları, kabızlık, anal fistül ve anal darlıklar diğer karın bölgesinde çocuk cerrahisinin yaptığı ameliyatlardandır.
Bebek ve çocuklarda yemek borusuna kaçan yabancı cisimleri çıkartmak, yemek borusunun darlığı sebebiyle genişletilmesi, mide hastalıklarının tanısı için biyopsi ve yabancı cisimlerin çıkarılması, nefes borusuna kaçan yabancı cisimlerin çıkarılması için çocuk cerrahisi ameliyat ve operasyon yapmaktadır.
Bunun dışında çocuk cerrahisi, bebek ve çocuklarda karın içi organların kamera ile incelenerek hastalıkların tanısının koyulmasını sağlar. Kapalı akut apandisit ameliyatı, kapalı kasık fıtığı ameliyatı, karın içinde kalmış testislerin yerine indirilmesi, kapalı safra kesesi ameliyatı, kapalı mide ameliyatları, kapalı mide ameliyatları, kapalı reflü ameliyatları, kapalı böbrek ameliyatları, bağırsak düğümlenmesinin düzeltilmesi ameliyatı yapmaktadır.