Dirsek Kırığı

Dirsek kırığı nedir?

Genellikle düşme, künt kuvvet travması ya da burkulma gibi sebeplerle meydana gelen dirsek kırıkları şiddetine bağlı olarak cerrahi ya da cerrahi olmayan tedavi seçenekleri ile tedavi edilebilir. Dirseğin ucunda meydana gelen bu kırıklar farklı türlere ayrılmaktadır.

Dirsek kırığı çeşitleri

Dirsek kırıkları temel olarak üçe ayrılmaktadır.

Olekranon kırıkları

Dirseğin sivri ucuna olekranon adı verilmektedir. Ön kolu oluşturan iki kemikten birisi olan ve ulna adı verilen kemiğin bir parçasıdır. Olekranon kaslarla örtülmediği için koruma altında değildir. Bu sebeple de kırıklara karşı son derece hassastır.

Radyal kafa kırıkları

Humerus olarak adlandırılan üst kol kemiği ile birleşen radyal baş herhangi bir sebeple humerusa doğru itilirse kırık meydana gelebilir. Bu sebeple de radyal baş kırıkları genellikle dirseğin üzerine düşülmesi sebebiyle oluşmaktadır. Dirsek kırıklarının %20’sini oluşturan radyal kafa kırıkları aynı zamanda Radius başı kırıkları olarak da adlandırılmaktadır. Kadınlarda erkelerden daha sık görülen bir kırık çeşidi olmasının yanı sıra özellikle 30 ile 40 yaş arasındaki bireylerde gözlemlenir. Bunların yanında dirsek çıkıkları genellikle radyal kafa kırıkları ile sonuçlanmaktadır.

Distal humerus kırıkları

Omuzu dirseğe bağlayan distal humerus kemiğinde kırıklar nadir olarak görülmektedir. Genellikle travma ya da bükülmüş olan dirseğin üzerine düşülmesi sebebiyle oluşmaktadır. Dirsek çevresi kırıklarının %30’nu oluşturmasına rağmen yetişkinlerde görülme oranı %1 ile %7 arasında değişiklik göstermektedir. Distal humerus kırıkları hafif çatlaklar olarak görülebileceği gibi parçalı kırıklar halinde de görülebilmektedir. Distal humerus kırıkları da kendi içerisinde çeşitlere ayrılmaktadır ve en sık görülenleri içerisinde interkondiller kırıklar olmaktadır.

Distal humerus kırıklarının en büyük dezavantajı sinir yaralamalarına da neden olabilmesidir. Bunların içerisinde özellikle median sinirin anterior interosseöz dalı öne çıkar. Kırık sebebiyle oluşan sinir yaralanmaları ise genellikle 5- 6 ay içerisinde hiçbir tedaviye gerek duyulmadan düzelmektedir.

Dirsek kırığı tanı

Diresek kırığı tanısında öncelikle hastaların şikayetleri alınır ve daha sonrasında kapsamlı bir fiziki muayene yapılır. Dirseğin durumunun tam olarak anlaşılabilmesi için ise röntgenden yararlanılır. Röntgende hastaların şikayetlerine göre ön kol, omuz ve bilek kısımları da incelenmektedir.

Dirsek kırıklarının doğru bir şekilde tedavi edilebilmesi için kırığın parçalanma durumu ve konumunu belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için de dirsek kırıkları sınıflandırılmaktadır.

Tip 1

Genellikle çatlaklar halinde olan ve ayrılmayan parçalar halinde görülür. Bu sebeple de dirseklerin kırılma noktasına gelmeden önceki halinin belirtilmesi için kullanılan bir sınıflandırmadır. Bu sebeple de kemikte yapısal bir bozukluk olmasına rağmen parçalar ana parçadan ayrılmaz ve tedavisinde kısa süreli atel kullanımı yeterli olmaktadır.

Tip 2

Tip 2 kırıklarda küçük parçalar kemikten ayrılır ya da sadece tek bir kemik kırığı bulunmaktadır. Tip 2 kırıkların aynı zamanda Radius başı kırığı ile birlikte görülmektedir ve bu durumlarda hafif çıkıklar söz konusu olmaktadır. Tip 2 kırıkların tedavisinde hastalara 1 ya da 2 hafta boyunca kullanabilecekleri dirsek askısı ya da atel kullanması önerilmektedir. Bunun yanında hafif dirsek egzersizleri de tedaviye yardımcı olmaktadır.

Tip 3

Tip 3 kırıklarda kırıklar stabil değildir. Bu sebeple de kırık parçaları kemik hattının tamamen dışına çıkar. Tip 3 kırıklarda sinir ve doku yaralanmaları da görülmektedir.

Dirsek kırığı belirtileri

Dirsek kırıklarının karakteristik belirtisi şiddetli ağrı olmaktadır. Bunun yanında dirsek kırıklarında görülen belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Kolun hareket ettirilememesi
• Travma sonrasında dirsekte şiddetli ağrı olması
• Morarma
• Şişme
• Dirsek hareket ederken şiddetli ağrı hissedilmesi
• Dirseğe dokunulduğunda ağrı hissedilmesi
• Dirseğin tam olarak açılamaması
• Parmaklarda uyuşma hissi

Dirsek kırığı nedenleri

Dirsek kırıkları genellikle dirseğe alınan darbeler sebebiyle oluşmaktadır. Örneğin dirseğin üzerine düşme ya da darbeye maruz kalma gibi sebepler ile dirsek kırıkları görülmektedir. Dirsek kırıklarının en sık görülen nedenleri içeresinde spor ve trafik kazaları bulunmaktadır. Bunun yanında düşme de sıklıkla dirsek kırıklarına neden olmaktadır.

Dirsek kırığı tedavi

Dirsek kırıklarının tedavisi zorlu olabilmektedir. Tedavinin zorlu olmasının temel sebebi ise kırıkların parçalı olmasıdır. Paçalı kırıkların restorasyonunun zor olmasının yanı sıra çevre dokulara zarar vermesi de tedavinin zorlaşmasına neden olmaktadır.

Alçı ve atel tedavisi

Dirsek kırığının tüm çeşitlerinin tedavisinde temel amaç parçaların doğru bir şekilde bir araya getirilerek kırıklar iyileşene kadar bir arada tutulmasıdır. Sabit tutma işlemi de dirsek askılarının yanı sıra atel ve alçılar ile yapılmaktadır.

Her ne kadar ateller alçılar kadar stabilite sağlamasa da atellerin şişliğe göre ayarlanabilmesi avantaj sağlamaktadır. Dirsek kırığında alçının mı atelin mi kullanabileceğine ortopedi ve travmatoloji uzmanları karar vermektedir.

Eğer dirsek kırıklarında alçı kullanılacak ise hastanın koluna uygun şekilde yapılması gerekmektedir. Alçı ilk uygulandığı zamanda dirsekteki şişlikten dolayı hastalar sıkışma hissedebilir. Şişkinliğin kısa süre içerisinde geçmesi için ise kolun kalp hizasının üstünde tutulması ve her 2 saatte bir 20 dakika kadar buz uygulamasının yapılması gerekmektedir. Ancak buz uygulamasında alçının ıslanmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir.

Dirsek kırığı ameliyatı

Dirsek kırığı tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem ise ameliyattır. Dirsek kırığı tedavisi için uygulanacak ameliyat yöntemi de kırığın durumuna göre değişiklik göstermektedir.

Açık redüksiyon ve internal fiksasyon

Açık redüksiyon ve internal fiksasyon yönteminde kırık parçaların bir araya getirilmesinde ve sabit hale getirilmesinde çivi, vida ve plakalar kullanılmaktadır. Özellikle humerus kırıklarında uygulanan bir yöntem olmaktadır. Açık redüksiyon ve internal fiksasyon ameliyatında uygulanan yöntemler içerisinde şunlar yer almaktadır.

Osteotomi

Distal humerus kırıklarında humerus kırık parçalarının çok daha iyi görülebilmesi için olekranon kemiği kesilir. Daha sonrasında ise çive ve vidalar yardımı ile kemik ve parçalar yerlerine sabitlenir.

Kemik grefti

Kemik aşılaması olarak da adlandırılan kemik grefti uygulamasında kullanılamayacak kemik parçalarının yerine kullanılan bir yöntem olmaktadır. Donörden ya da hastanın kendisinin kalça kemiğinden alınan parçaların yanı sıra sentetik malzemeler kullanılarak da uygulanmaktadır.

Ulnar sinir yerleşimi

Distal humerus kırıklarını tedavisinde uygulanan cerrahi işlemlerin önemli bir kısmında ulnar sinir korumaya alınması için kenara çekilmektedir. İşlemin bitmesinden sonra ise yerine geri yerleştirilir.

Dirsek artroplastisi

Dirsek kırığı ameliyatlarında uygulanan bir diğer yöntem ise dirsek artroplastisi olmaktadır. Ciddi eklem hasarlarının görüldüğü kırıklarda uygulanan bu yöntemde dirsek ekleminin görevini devam ettirebilmesini sağlamak için plastik ya da metal implantlar uygulanır.

Dirsek kemiği kırıklarında kemik parçalarının çıkarılmasının ardından implantlar yerleştirilir. Bunun yanında ulna kemiğine de implant uygulanmaktadır. Ulna kemiğine uygulanan bu implant iki kemik arasında menteşe görevini üstlenir ve bu sayede dirsek eklemi hareket kabiliyetini geri kazanır.

Dirsek artrodezi

Günlük hayatını hareketli geçiren ve genç yaştaki hastalara uygulanması tercih edilen dirsek artrodezi uygulamasında implant yerine vida ve plakalar kullanılmaktadır. Bu araçlar ile iki kemiğin bir araya getirilmesi ve kaynaştırılması sağlanmaktadır. Dirsek artrotezinde dirsek eklemi kolu uzatma ve kıvırma kabiliyeti kaybeder. Ancak kolu içe ve dışa çevirme kabiliyeti devam eder.

Dirsek kırığı egzersizleri

Dirsek kırığı tedavisinin tamamlayıcısı olarak egzersizler önerilmektedir. Çünkü tedavi ne kadar başarılı olursa olsun bir süre hareket etmeyen eklem hareket kabiliyetini kaybederken, kaslar ise güçsüzleşir. Bu durumun üzerinde durulmaması durumunda ise hastalar tedaviden sonra dirsek eklemini verimli bir şekilde kullanmaz hale gelir.

Dirsek kırığı tedavisinde uygulanacak egzersizlerin fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları tarafından planlanması gerekmektedir. Çünkü her hastanın ihtiyacı farklılık göstermektedir. Bunun yanında planlanan tedavinin uzman hekimler kontrolünde devam etmesi ve hastaların evlerinde uygulamaları gereken hareketleri detaylı bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir.

Dirsek kırığının iyileşme süreci

Dirsek kırığının iyileşme süreci kırığını hangi bölgede olduğuna ve durumuna göre değişiklik göstermektedir. Bu süreç birkaç hafta sürebileceği gibi aylar da sürebilmektedir.

Ancak dirsek kırıklarında ilk 6 hafta boyunca hastaların ağır kaldırmaktan kaçınmaları ve kolun fazla kullanılarak yorulması önerilmemektedir. Eğer hastalara artroplasti işlemi uygulanırsa bu kural hastaların tüm hayatları boyunca geçerli olmaktadır. Dirsek kırığından sonraki ilk birkaç gün ya da hafta hastaların ağrı hissetmeleri beklenen bir durum olmaktadır. Bu sebeple de bu süreç içerisinde hekimler ağrının kontrol altında olması için opoid gibi ağrı kesici ilaçlar reçete etmektedir.