Histerektomi (Rahim Alınma Ameliyatı)

Histerektomi Nedir?

Histerektomi, cerrahi işlemlerle rahmin çıkarılması operasyonudur. Histerektomide kadınlarda rahim olarak adlandırılan uterus ve serviks, abdomen bölgesinden kesi yapılarak alınır. Ameliyatın ve hastalığın türüne göre fallop tüpleri, yumurtalıklar ve uterus çevresindeki organ ya da dokular da alınabilir. Uterus gebelik esnasında bebeğin büyüdüğü vücut bölümüdür. Kadın hastalıklarının çoğuna tedavi olan histerektomi, doğum yapmayı düşünen kadınlara zorunlu olmadıkça uygulanmaz. Histerektomi yapılan kadın artık adet olamaz ve doğum yapamaz. Üreme organları kaynaklı hastalıklar histerektomi ile kalıcı tedavi edilir. Genelde 40 ila 50 yaş arasındaki kadınlara uygulanan histerektomi, en yaygın yapılan ameliyatlar arasındadır. Histerektomiyi kadın doğum uzmanları yapmalıdır ve hastaya genel anestezi verilmelidir.

Histerektomi Gerekli Durumlar

Histerektomi kadın hastalıklarının çoğunu tedavi etmek için yapılabilir ve pek çok histerektomi nedeni vardır. Şu durumlarda hastalara histerektomi ameliyatı gerekebilir:

• Miyomlar: Sürekli vajinal kanama, anemi, devamlı pelvik ağrı, cinsel ilişki esnasında acı ve ağrı, mesane basıncı gibi sorunlara yok açabilen iyi huylu tümörlere miyom denir. Miyomların boyutu büyükse ve yaygın yerleşimlilerse histerektomi ile rahimden alınabilirler.
• Endometriozis: Uterusuin içini kaplayan zar tabakasına endometrium denir. Endometrium tabakasının ve üreme organlarının rahmin dış kısmına doğru anormal büyümesine endometriozis denir. Endometriozis hastalığı histerektomi ile kalıcı tedavi edilebilir.
• Adenomiyoz: Endometrium tabakasının rahim duvarına göre büyüdüğü hastalıktır. Adenomiyoz da histerektomi ile kalıcı çözüm bulabilir.
• Jinekolojik kanser: Uterus, üreme organları ve çevresindeki dokularda kanser varsa histerektomi uygulanabilir. Özellikle hızlı metastaz yapan kanser türlerinde bir an önce histerektomi yapılması, diğer dokuların ve organların sağlığı için gereklidir.
• Rahim sarkması: Pelvik bölgesindeki kaslar ve bağlar doğru çalışmadığında uterus vajinaya doğru sarkabilir. Bu durum idrar kaçırmaya, boşaltımda zorluğa ve pelvik içi basınca sebep olabilir. Histerektomi yapılıp, pelvik dokuları düzeltilerek rahim sarkması tedavi edilebilir.
• Anormal vajinal kanama: Çok ağrılı ve çok fazla adet kanaması yaşayan kadınlarda, bu durum ilaç tedavileri ya da diğer cerrahi girişimlerle tedavi edilemiyorsa histerektomi ameliyatı yapılabilir.
• Kronik pelvis ağrısı: Pelvis ağrısının nedenine bağlı olarak farklı tedaviler denenir. En son çare olarak histerektomi ile pelvis ağrısı sona erdirilebilir.

Histerektomi Sonrası Yaşam

Histerektomi ameliyatı sonrasında birkaç saat uyanma süresinden sonra bir gün müşahede altında kalmak gerekir. Ameliyat sonrası birkaç hafta ağrıların olması normaldir. Bu ağrılar için doktorlar ağrı kesici reçete ederler. Ancak ağrılar anormal derecede olursa doktorla görüşmek gerekebilir. Ameliyat sonrasında vajinadan kanlı akıntı gelmesi normaldir. Bu akıntı birkaç gün ya da birkaç hafta gelebilir. Akıntı çok şiddetli ve fazlaysa doktora başvurmak önemlidir. Kan kaybı hasta için tehlikeli olabilir.

Histerektomi sonrası tam olarak iyileşme birkaç ayı bulabilir. İşlem sonrası bir yıl boyunca ağır şeyler kaldırılmamalıdır. Altı hafta süreyle cinsel ilişkiye girilmemelidir. Altı hafta sonunda cinsel ilişki esnasında aşırı ağrı, kanama yaşanırsa doktora başvurulmalıdır. Histerektomi sonrası hastanın halsiz ve hasta hissetmesi normaldir. Ancak kusma, mide bulantısı, baş dönmesi gibi durumlar tehlikeli olabilir. Bu durumlarda bir doktor gözetiminde olmak gerekir. Histerektomi ameliyatı tedavi amaçlı yapıldığı için hastaların çoğu ameliyat sonrası rahatlama hissederler. Ameliyata neden olan hastalıkları ortadan kalktığı için ağrıları ve rahatsızlıkları da ortadan kalkan kadınlar daha sağlıklı ve mutlu hissederler. Bazı durumlarda özellikle doğum yapmak isteyen kadınlarda histerektomi işlemi zaruriyetten yapıldıysa ameliyat sonrası hasta psikolojik olarak zorlanabilir. Depresyona kadar gidebilen bu durumun önlenmesi için gerek görüldüğünde, ameliyat sonrası hastaya psikolojik destek verilmelidir. Histerektomi işlemi sonrasında bazı menopoz belirtileri görülebilir. Zaten hasta da işlem sonrası menopoza girmiş kabul edilir. Vajinal kuruluk, sıcak basması, gece terlemesi gibi menopoz semptomları histerektomi sonrasında da yaşanabilir ve bu durum normaldir.

Histerektomi Çeşitleri

Histerektomi işlemi rahmin alınan kısımları göz önüne alınarak sınıflandırılır. Üç çeşit histerektomi vardır:

• Parsiyel Histerektomi
• Total Histerektomi
• Radikal Histerektomi

Parsiyel Histerektomi

Supraservikal histerektomi olarak da bilinen kısmi histerektomi çeşididir. Rahmin sadece gövde kısmı yani uterus alınır. Serviks, fallop tüpleri ve yumurtalıklar ameliyatla alınmaz, hastanın vücudunda bırakılır. Serviks kısmının geride bırakılması birtakım riskler doğurabilir. Bu durum hala araştırma konusudur.

Total Histerektomi

Tüm rahmin çıkarıldığı histerektomi tipidir. Uterusun yanı sıra serviks de işlem sırasında vücuttan uzaklaştırılır. En sık uygulanan histerektomi total histerektomidir. Kadın vücudu için en az risk taşıyan ve başarı oranı en yüksek işlemdir.

Radikal Histerektomi

Rahmin yanı sıra serviks, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve bu bölgedeki tüm dokuların çıkarıldığı histerektomi türüdür. Genelde kanser tedavisi için tercih edilen bu yöntem tüm üreme urganlarını ortadan kaldırır ve hastanın vücudunda köklü bir değişime yol açar.

Histerektomi Ameliyatı Türleri

Histerektomi ameliyatı yapmak için üç farklı cerrahi girişim yöntemi vardır:

Vajinal Histerektomi

İşlem vajinanın üst tarafında açılan bir kesiden rahmin çıkarılması ile gerçekleşir. Vajinanın içine eriyen dikişler yerleştirilir. Rahim sarkması olan kadınlarda ve kanser hastalarında genellikle vajinal histerektomi tercih edilir. Vücut dışına kesi atılmadığı için en hızlı iyileşen ve en risksiz yöntem kabul edilir. Hastalar genelde ameliyat oldukları gün taburcu olurlar.

Laparoskopik Histerektomi

Göbek deliğine küçük bir kesi atılır ve buradan vücudun içine ucunda küçük bir kamera bulunan bir tüp sokulur. Bu tüpe laparoskop adı verilir. Birkaç küçük insizyon açılır ve buralardan cerrahi aletler vücut içerisine sokulur. Bu kesilerden ya da vajinadan rahim küçük parçalara bölünerek çıkarılır. Genelde bir gün müşahede altında tutulduktan sonra hasta taburcu edilir. Tam iyileşme ise vajinal histerektomiden daha uzun, abdominal histerektomiden daha kısa sürer. Komplikasyon riskleri vardır ancak çok fazla değildir. Robot yardımlı gerçekleştirilen laparoskopik histerektomi de vardır ancak çok yaygın kullanılmamaktadır. Hekim eli yerine robotik eller kullanılarak işlem yapılır. Maliyeti fazla olduğu için tercih edilmez.

Abdominal Histerektomi

Karına, rahmin çıkabileceği büyüklükte bir kesi atılır ve rahim bu büyük açıklıktan çıkarılır. Göbek deliğinden pelvise sagittal eksende ya da kasık kılları hizasında transvers eksende kesi atılır, kesiyi kapatırken zımba ya da dikiş kullanılır. Uterus genişlediğinde, kanser hastalarında ve tümörler diğer doku ve organlara metastaz yaptığında kökten bir temizleme için abdominal histerektomi tercih edilir. İşlem sonrası hasta birkaç gün müşahede altında tutulur. İyileşme hızı diğer yöntemlere göre yavaştır ve komplikasyon riski daha fazladır. Mecburi olmadıkça bu yöntem tercih edilmez.