Omuz artroskopisi nedir?
Çeşitli omuz problemlerinin teşhis ve tedavisi için kullanılan omuz artroskopisi minimal invazif bir ameliyattır. Anahtar deliği olarak da adlandırılan küçük bir kesitten omuz eklemine sokulan kamera sayesinde omuz eklemindeki sorunlar tespit edilebilir. Onarıma ihtiyaç duyulması halinde ise omuz hareketlerinin yeniden sağlanması için minyatür cerrahi aletler kullanılarak omuz artroskopisi sırasında tedavi uygulanabilir.
Omuz artroskopisi, cerrahi olmayan tedavilere yanıt vermeyen omuz ağrısının nedeninin bulunması ve tedavi edilmesinde kullanılmaktadır. Omuz ağrısı için cerrahi olmayan tedaviler arasında fizik tedavi, ilaç tedavisi, enjeksiyonlar ve dinlenme yer almaktadır.
Omuz artroskopisi sonrası fizik tedavi
Omuz artroskopisi sonrası esneklik kazandıracak fizik tedavinin en büyük etkisi günlük aktivitelere kademeli olarak dönüş sağlanma ve tam iyileşme üzerine olmaktadır. Erken iyileşme döneminde egzersizlerin günde 2 veya 3 kez 10-15 dakika yapılması önerilmektedir. Fizik tedavi egzersizlerinin hastalığının ihtiyaçlarına uygun olarak belirlenmesi son derece önemlidir. Sonrasında uygulanan fizik tedavide kullanılan hareketler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Codman egzersizi
Codman egzersizin adımları şunlardır.
- Belden 90 derece öne doğru eğilinir ve etkilenmeyen el destek için bir masanın üzerine konur.
- Kol saat yönünde 10 kez ardından da saat yönünün tersinde 10 kez hareket ettirilir. Egzersiz sırasında kol rahat bırakılır. Dairelerin genişliği 30 santim kadar olur.
- Hareketin 3 kez tekrarlanması yeterlidir.
Omuzun ileri yükseltilmesi
Bu hareketin gerçekleşmesi için hastaların yardıma ihtiyacı bulunmaktadır. Egzersiz yatarak ya da oturularak yapılabilir.
- Eller birbirine kenetlenir ve kollar başın üzerine kaldırılır.
- Dirsekleri mümkün olduğunca düz tutulması ve yüksekliğin 10 ile 20 saniye korunması gerekmektedir.
- Kollar yavaşça indirilir.
- Günde 3 seans ve 20 tekrar yapılması gerekmektedir.
- Seansların ilerlemesi ile birlikte kolların yüksekliğinin yavaşça arttırılması önerilir.
Desteklenen omuz rotasyonu
Hastaların yardım olarak yaptıkları bir diğer egzersiz de desteklenen omuz rotasyonu olmaktadır. Ancak bazı durumlarda cerrahlar ameliyattan sonra ameliyat edilen omuzun dışa doğru hareket derecesini kısıtlayabilmektedir. Bu sebeple de egzersize başlamadan önce dış rotasyon limitinin olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Egzersizler onları şunlardan oluşur.
- Dirsek hizası bozulmadan bir masanın üzerine konulur ve kürek kemikleri aşağıda bir arada tutulur.
- Kol dirsekten içe ve dışa doğru kaydırılır.
- Seans başı 10 kez tekrarlanmalı ve günde 3 seans uygulanmalıdır.
Omuz iç rotasyonu
Hastaların yardım alarak gerçekleştirmeleri gereken bu egzersiz adımları şunlardan oluşmaktadır.
- Ameliyat edilen el bele konur. Sağlıklı olan el ise baş hizasına yerleştirilir. İki elin birbiri ile bağlantılı olması için arada havlu tutulur.
- Günde 3 seans uygulanması gereken bu egzersizin tekrarı 10 adet olmaktadır.
Yürüme egzersizi
Hastaların tek başına gerçekleştirebilecekleri bu egzersizin adımları şunlardan oluşmaktadır.
- Dirsek düz bir şekilde parmaklar kullanılarak duvarda mümkün olduğunca yukarı doğru yürütülür.
- En üst seviyede 10 ile 20 saniye kalınır.
- Günde 3 seans ve 10 tekrar yapılması gerekmektedir.
Omuz yeri yükseltme
Hastaların tek başına gerçekleştirebilecekleri bir başka egzersiz olan omuz yeri yükseltme adımları şunlardan oluşmaktadır.
- Kol tavana bakılacak şekilde yukarı kaldırılır, dirseklerde tutulur ve 10 saniye bu pozisyonda kalınır.
- Günde 3 seans halinde ve 10 tekrar yapılması gerekmektedir.
Omuz kaçırma
Aktif egzersizlerden birisi olan omuz kaçırmanın adımları içerisinde şunlar bulunmaktadır.
- Dirsek düz ve avuç içi aşağı bakacak şekilde kol yana doğru kaldırılır.
- Gövdenin dik olması ve kolun silkelenmemesi gerekmektedir.
- Günde 3 kez tekrarlanması gereken bu egzersizin tekrar sayısı ise üçtür.
Omuz uzatması
İzometrik egzersizlerden biri olan omuz uzatması adımları şunlardır.
- Sırt duvara dönük ve kollar düz bir şekilde yanlarda dururken pozisyon alınır.
- Dirsekler düz tutularak kollar duvara doğru ittirilir ve 5 saniye beklenir.
- Günde 3 seans yapılması gereken hareketin tekrar sayısı ise 10'dur.
Omuz dış rotasyonu
Omuz dış rotasyonu egzersizinin adımları şunlardan oluşmaktadır.
- Ameliyat edilen omuz duvara yaslanacak şekilde durulur ve dirsek 90 derece bükülür.
- Elin arkası yavaşça duvara doğru itilir ve 5 saniye beklenir.
- Günde 3 seans yapılması gereken bu hareketin tekrar sayısı 10.
Omuz iç rotasyonu
Omuz hiç rotasyonunun adımları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Bir duvar köşesinde ya da kapı çerçevesinde durulur.
- Ameliyat edilen omuzdaki kol köşedeki duvara yaslanır ve dirsek 90 derece bükülür.
- Avuç içi duvara doğru itilir ve 5 saniye bu pozisyonda beklenilir.
- Günde 3 seans uygulanması gereken hareketin tekrar sayısı ise 10'dur.
Omuz adüksiyonu
Bu egzersiz adımları şunlardan oluşmaktadır.
- Kolun iç kısmı ile göğsün yan tarafı arasına küçük bir yastık yerleştirilir.
- Kol yastığın üzerine bastırılır ve bu saniyede 5 saniye beklenir.
- Günde 3 seans ve 10 tekrar halinde yapılır.
Omuz kaçırma
Omuz kaçırma egzersizinin adımları şunlardır.
- Dirsek bükülürken kol yana ve yukarı doğru hareket ettirilerek yavaş ve nazik bir şekilde sağlam bir sandalyenin ya da kanepenin arkasında doğru itilir ve bu pozisyonda 5 saniye beklenir.
- Günde 3 seans uygulanması gereken egzersizin tekrar sayısı 10'dur.
Omuz için rotasyonu
Omuz ekleminin güçlendirilmesi amacıyla uygulanan bu egzersizin adımları şunlardır.
- İşlem uygulanan tarafa doğru yatılır ve dirsek 90 derece bükülür.
- Hafif bir ağırlık tutarak el karna doğru kaldırılır ve yavaş yavaş geri pozisyonuna getirilir.
- Günde 3 seans ve 10 tekrar yapılması gerekmektedir.
Omuz dış rotasyonu
Omuz eklemini güçlendirilmesi için uygulanan bir diğer egzersiz ve omuz dış rotasyonu olmaktadır ve adımları şunları içerir.
- Sağlıklı omuz tarafına yatılır ve işlem görmüş dirsek 90 derece bükülür.
- Hafif bir ağırlık tutularak el karından uzaklaştırılır ve yavaş yavaş geri pozisyonuna dönülür.
- 10 tekrar yapılması gereken bu hareket günde 3 seans uygulanmalıdır.
Omuz artroskopisi zararları
Omuz artroskopisi genellikle son derece güvenlidir ancak karşılaşabilecek küçük riskler bulunmaktadır. Bu risklerin içerisinde şunlar yer alır.
- Enfeksiyon
- Aşırı kanama veya şişlik
- Kan damarlarında veya sinirlerde hasar
- Kan pıhtısı oluşumu
Omuz artroskopisi iyileşme süreci
Omuz artroskopisinden sonra omuz ekleminin tamamen iyileşmesi haftalar ya da aylar sürebilmektedir. İşlemden sonra birkaç hafta boyunca ağrı ve şişlik hissedilmesi beklenen bir durumdur. Ağrının hafiflemesinde soğuk kompres ve ağrı kesici ilaçlar etkili olmaktadır. Bunun yanında ameliyattan sonraki birkaç gün oturarak uyumanın denenmesi önerilmektedir. Omuzun korunması için kol askısı kullanılmalıdır.
Omuz ekleminin verimli bir şekilde çalışabilmesi için planlı, hafif egzersiz ve fizik tedavi uygulanması gerekmektedir. Bu sayede omuz hareketliliği arttırırken gücünde geri gelmesi sağlanır.
Hastalığın işlemden sonra günlük yaşamlarına ne zaman dönebilecekleri ameliyatın karmaşıklığına bağlı olarak değişmektedir. Küçük bir işlem geçirildiyse birkaç gün içerisinde işe ve okula dönülebilir. Ancak daha büyük prosedürlerin uygulandığı hastaların iyileşmek için daha uzun süreye ihtiyaçları bulunmaktadır.
Omuz artroskopisi nasıl uygulanır?
Omuz artroskopisi işlemi genellikle bir saatin altında sürmektedir. Bu işlem sırasındaki hastalara uygulanan prosedürler şunlardır.
- Hasta oturur pozisyonda ya da yan yatmaktadır.
- Cerrahın gerekli görmesi halinde ameliyat bölgesindeki kıllar tıraş edilir ve antiseptik bir solüsyonla temizlenir.
- Kolun hareketsiz kaldığından emin olmak için özel bir cihaza yerleştirilir.
- Eklem içinden daha iyi görünmesini sağlamak için sıvı enjekte edilebilir.
- Daha sonrasında kameranın yerleştirilmesi için küçük bir kesi açılır. Bu kamera eklem içi görüntülerini ekrana yansıtır ve cerrah omuzdaki sorunu bulmak için bu görüntüleri kullanır.
- Tedavi amacıyla uygulanan omuz artroskopisi olması durumunda ek kesikler açılır ve işlem için gerekli olan küçük aletler bu kesilerden yerleştirilir.
- İşlemin bitmesinin ardından kesiler kapatılır ve kesilerin üzerine küçük bandajlar konulur. Bu bandajların üzerine ise daha büyük bandajlar konulmaktadır.
Omuz artroskopisinin faydaları
Omuz artroskopisinin en büyük faydası açık ameliyatlara göre daha hızlı iyileşme sürecine sahip olmasıdır. Açık ameliyatlarıyla karşılaştırıldığında artroskopik ameliyatlarda enfeksiyon riski daha az olmakla birlikte ameliyattan sonra hastalarda eklem sertliği ve ağrı daha az görülmektedir.
