Kırsal kesimde yaşayan ya da evde evcil hayvan besleyen kişilerde hayvanların bakımlarından dolayı bazı sorunlar görülebilmektedir. Bunlardan birisi de pire ısırığıdır. Bakımı gerçekleşen hayvanlardan insanlara geçebilen pireler ciltte kızarıklıklara ve döküntülere neden olarak insanların yaşam kalitelerini düşürmektedir.
Pire Isırığı Nedir?
Pire hayvanlardan insanlara geçebilen, son derece küçük, kanatsız, kahverengi ya da siyah renklerde olabilen ve hızlı üreyen bir tür böcektir. Kanla beslenen pireler bu sebeple ciltte ısırıklar oluştururlar. Pire ısırıklarının beslenmek için cildi ısırmasından dolayı da ciltte kaşıntı, kızarıklık ya da döküntü gibi belirtiler görülebilir. İnsan vücutlarında en sık görüldükleri yerler ise kasık bölgesi, meme çevresi, el ve ayak bilekleri, dirsekler, bacak bölgesi ve koltuk altı olmaktadır.
Pire Isırığı Neden Olur?
Pireler insanlarda uzun süre parazit yaşamı devam ettiremezler. Bunun yanında üremeleri için gerekli ortamlarda sağlandığı özellikle kırsal alanlarda insanlar pire ısırığına maruz kalabilmektedir. İnsanlarda parazit yaşamlarını devam ettirememelerine rağmen halı, kilim ve yatak gibi alanlarda yaşamlarını devam ettirebilir ve üreyebilirler. Bu sebepten dolayı da pire ısırığının tespit edilmesi durumunda kaynağının da bulunması gerekir.
Pire Isırığı Belirtileri
Pire ısırığının belirtileri özellikle vücudun kıvrımlı bölgelerinde ve el ayak bileklerinde görülmektedir. Isırıkların olduğu bölgelerde milimetrik kabartılar, kaşıntı, kızarıklık ve birden fazla lezyon gözlemlenir. Pire ısırıklarını sebep olduğu lezyonlar kendilerini sınırlandırsa da lezyonları eklenen diğer sağlık sorunları hastaların ciddi şikayetlerde bulunmasına neden olabilir. Pire ısırıkları tekrarlayan kaşıntılara neden olduğu için de kişilerin hayat kalitelerini olumsuz etkiler.
Pire ısırıkları insanlarda ciddi hastalıklara neden olmaz. Bunun yanında insanların ciltlerinde uzun süre yaşamayan pireler bu özelliğinden dolayı insandan insana da bulaşmaz. Ancak pire ısırıkları cilt bütünlüğünün bozulmasına ve kaşıntıya neden olduğu için cildi bakterilere karşı açık hale getirir. Bu aşamada ciltte enfeksiyon oluşması durumunda ise cilt üzerinde şişlik, ödem, kaşıntı ve kızarıklık şikayetlerine ek olarak öksürük ya da nefes darlığı gibi sistemik belirtiler de görülebilir.
Pire ısırıklarının alerjik reansina neden olması durumunda ise kişilerde görülen belirtiler; mide bulantısı, göğüs ağrısı şikayetleri, yüz bölgesinin şişmesi, vücut genelinde görülen kurdeşen, nefes darlığı, hırıltılı solunum olmaktadır.
Pire Isırığının Tehlikeleri
Pireler kan ile beslenen bir parazit türü olmaktadır. Bunun içinde hem insanların hem de hayvanların ciltlerini ısırarak kana ulaşmaktadır. Bir pirenin kana ulaşabilmesi için 30 ısırık darbesini yapması gerekir. Pire ısırıkları cilt bütünlüğünü bozduğu ve kaşıntıya neden olduğu için açık yaraların oluşması mümkündür. Açık yaralar ise enfeksiyonlara karşı açık bir hale gelir. Bunun yanında açık yaraların iyileşme süreleri uzundur. Bazı kişilerde pire ısırıkları alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bu kişilerde pire ısırıkları daha ciddi bir klinik tablo sergiler.
Bunların yanında pireler çeşitli hastalıkları taşıyabilen bir parazit türüdür. Bu sebeple insan ve hayvan arasında gezen parazitler hem hayvanlara hem de insanlara çeşitli hastalıklar bulaştırabilmektedir.
Pire Isırığı Nasıl Teşhis Edilir?
Pire ısırığının teşhis edilmesi için klinik muayene yeterli olmaktadır. Fiziksel muayene ve belirtilerin bilinmesi ve pire ısırıklarının sebep olduğu lezyonların hissedilmesi ile pire ısırığı teşhisi konulur.
Pire Isırığının Tedavisi
Pire ısırığı tedavisinin temel noktası pirelerin kaynağının tespit edilmesi ve pirelerin bölgeden uzaklaştırılmasıdır. Bunun için de yaşam alanlarında pire popülasyonun fazla olduğu alanlar tespit edilmeli ve bu alanlar pireden arındırılmalıdır. Pire popülasyonu evcil hayvan kaynaklı ise veteriner hekimden yardım alınarak evcil hayvanların pireden arındırılması sağlanmalıdır.
Pire popülasyonun yaşam alanlarında bulunması durumunda pestisit bazlı temizleyicilerin kullanılması kontrolün sağlanmasına yardımcı olur. Bunun yanında yaşam alanlarının düzenli ve iyi bir şekilde havalandırılması, pire kaynağı olabilecek atıkların yaşam alanlarından uzaklaştırılması, halı ve kilim gibi eşyaların temizlenmesi gerekir.
Pire ısırığının sebep olduğu lezyonların kaşınmasının önlenmesi için ise lezyonların sabunlu suyla temizlenmesi ve gerek duyulursa ilaç tedavisinin uygulanması gerekmektedir. Lezyonların şiddetli bir klinik tablo oluşturması durumunda ise ikincil bir enfeksiyonun ya da alerjinin olup olmadığı hekim tarafından belirlenmesi ve gerekli tedavinin başlatılması gerekir.
Gerekli önlemlerin alınmasıyla pire ısırıkları 4 ile 9 gün arasında iyileşmektedir. Ancak gerekli önlemlerin alınmaması durumunda pire ısırıkları enfeksiyonların yanı sıra tifüs, kuduz ve cilt hastalıklarına neden olabilir.
Pire Isırığından Nasıl Kaçınılır?
Pire ısırığından kaçınmanın en etkili yolu pire popülasyonlarının kontrol altına alınmasıdır. Bunun içinde ilaçlamanın düzenli olarak yapılması gerekir. Pireler hızlı bir şekilde çoğaldıkları için kişisel girişimler popülasyonun denetim altına alınmasını zorlaştırmaktadır. Bunun içinde profesyonel ilaçlamanın yapılması gerekir. Bunun yanında evcil hayvanların dış parazit aşılarının da düzenli olarak yaptırılması ya da pire kovucu özelliği olan pire tasmalarının kullanılması gerekmektedir.
Yaşam Alanlarında Pire Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Yaşam alanlarında pire olup olmadığının anlaşılması için elektrik süpürgesinden yardım alınabilir. Bunun için pirelerin çoğalabileceği alanlar elektrik süpürgesi ile süpürülmelidir. Eğer elektrik süpürgesinin toz torbasında karabiber görünümü kazanması durumunda yaşam alanlarında pire varlığından söz edilebilir. Bunun yanında pire ısırıklarının sebep olduğu lezyonların görülmesi de yaşam alanlarında pirelerin olduğunun göstergesidir.
Pire Isırığına Ne İyi Gelir?
Pire ısırığı için kullanılan tedavi yöntemlerinin yanı sıra yanma kaşıntının en az seviyeye indirilmesi için bazı geleneksel yöntemler kullanılabilir.
Kolonya
Pire ısırığının neden olduğu kaşıntının hafifletilmesi için en çok tercih edilen yöntem kolonya olmaktadır. Bunun için birkaç damla kolonyanın kaşınan bölgeye sürülmesi yeterlidir.
Buz
Pire ısırıklarının neden olduğu yanma hissinin ortadan kaldırılması için soğuk kompres uygulamasından yardım alınabilir. Buz küplerinin bir bezin içine sarılması ve daha sonrasında etkilenen alan üzerinde 5 dakika bekletilmesi yanma hissinin geçmesi için yeterli olacaktır.
Limon Suyu
Pire kabarcıklarının sebep olduğu kabarcıkların inmesi için limon suyundan faydalanılabilinir. Limon suyunun pire ısırıklarında ki diğer etkileri ise enfeksiyon oluşumunu engellemesi ve yanma hissinin geçmesidir.
Duş Almak
İlk ısırılmadan sonra kısa bir süre içinde duş alınması tavsiye edilmektedir. Ilık su ve sabun ile ısırılan bölgeler ovulur. Duş almak hem yeni pire ısırıklarının oluşmasını önler hem de enfeksiyonların oluşmasını engeller.
Çiğ Sarımsak
Hem bebekler hem de yetişkinler için uygulanabilecek yöntemlerden birisi de ısırılan bölgeye çiğ sarımsak sürmektir. Sarımsak ilk temas ettiği anda kısa süreli bir yanma hissi yaşanmasına karşın bir süre bekletildikten sonra pire ısırıklarının neden olduğu yanma ve kaşıntı hissi geçecektir.
Doğal Yağlar
Biberiye, lavanta ve çay ağacı yağlarının karıştırılması ve etkilenen bölgeye uygulanması da pire ısırığının neden olduğu etkileri giderecektir.
Pire Isırığına İyi Gelmeyen Şeyler
Pire ısırığının alerjik reaksiyona neden olmaması durumunda kendiliğinden iyileşmektedir. Ancak yapılacak bazı yanlışlar iyileşmenin gecikmesine ya da durumun kötüleşmesine neden olmaktadır.
- Pire ısırığının olduğu bölgeye herhangi bir kesici ya da delici bir aletle müdahale edilmesi,
- Pire ısırığının neden olduğu kaşıntının giderilmesi için yakma işleminin yapılması,
- Etkilenen bölgenin yanlış bir şekilde kaşınması,
Pire ısırığı alerjisi
Genellikle pire ısırığı sebebiyle şiddetli semptomlar görülmez. Ancak alerjisi olan kişilerde ciddi reaksiyonlar görülebilmektedir. Bu reaksiyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Şişlik
- Kaşıntı
- Isırık çevresindeki cildin tahriş olması
- Ağrı
- Kurdeşen ve döküntüler
