Rotator Cuff (Manşet) Sendromu

Rotator Cuff (Manşet) Sendromu Nedir?

Rotator manşet, omuz eklemini çevreleyen ve üst kol kemiğinin başını omuzun sığ soketi içinde sıkıca tutan bir grup kas ve tendondur. Rotator manşet yaralanması geceleri kötüleşen omuzda donuk bir ağrıya neden olabilir.

Rotar manşet yırtığı omuz ağrısına ve kolu kullanamaya neden olabilen, rotar manşetlerde oluşan yaralanmalardır.  Rotator cuff sendromu aynı zamanda rotator manşet yırtığı olarak da adlandırılmaktadır.

Rotator Cuff (Manşet) Sendromu Nedenleri

Düşme gibi bir kazalar rotatar manşetin yırtılmasına veya köprücük kemiğinin kırılmasına ya da omuzun çıkmasına neden olabilir. Rotator manşet yırtıkları daha yaygın olarak tendonun yaş ve kullanımla aşındıkça zaman içerisinde oluşur. 40 yaş üstü kişiler en fazla risk altındadır.

Dejeneratif yırtıkların nedenleri arasında şunlar yer almaktadır.

• Omuz kemiğinin tepesindeki kemiksi büyümelere kemik mahpusları adı verilmektedir. Bu kemik mahpusları kol kaldırıldığında tendona sürtünür. Bu omuz sıkışması kemiğin ve tendonun arasında sürtünme yaratır. Sonunda kısmi veya tam bir yırtık meydana gelebilir.
  
  
• Yaşın ilerlemesiyle birlikte rotator manşete giden kan akışı azalır. Kasların ve tendonların kendilerini onarmak için sağlıklı bir kan kaynağına ihtiyaçları vardır. Kan tendonları beslemiyorsa yırtılabilir.
  
  
• Spor yaparken veya işte tekrarlayan omuz hareketleri kasların ve tendonların zorlanarak yırtılmasına neden olabilir.

Rotator Cuff (Manşet) Sendromu Belirtileri

Rotatar cuff sendromu belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kolun kaldırılması, indirilmesi ya da döndürülmesi sırasında ağrı güçsüzlük ya da zorluk hissedilmesi
• Omuzda güçsüzlük
• Bir şeyleri kaldırmada zorluk
• Kolun belli pozisyonlara geldiğinde patlama, tıkırtı ya da çıtırtı sesleri
• Geceleri ya da kol dinlendirilir iken kötüleşen omuz ağrısı

Rotator cuff sendromunun neden olduğu ağrı duruma bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Omuzun derinliklerinde donuk bir ağrı hissedilebilir ya da bıçak saplanıyor olmuş gibi hissetmek mümkündür. Kaza veya travmadan kaynaklanan ani yırtıklar anında yoğun omuz ağrısı ve kol güçsüzlüğü görülür.

Dejeneratif yırtıklarda ise reçetesiz satılan ağrı kesicilerle düzenlenen hafif bir ağrı olabilir. Zaman içerisinde ağrı kötüleşir ve ağrı kesiciler işe yaramaz. Tüm hastalarda ağrı görülmez. Ancak çoğu kişide bir dereceye kadar kol ve omuz hareketleri kısıtlanır.

Rotator Cuff (Manşet) Sendromunun Tanı Kriterleri

Rotator cuff sendromunun teşhis edilmesi için öncelikle uzmanlar omuz hassasiyeti, hareket açıklığı ve kol gücü kontrol eden fiziksel bir muayene uygulamaktadır. Sonrasında tanının doğrulanması için şu testler istenebilir.

• Rotator cuff sendromu röntgende görülmese de bu test kemik mahbuzlarının veya artrit gibi ağrının diğer olası nedenlerinin dışlanmasını sağlayabilir.
  
  
• Ultrason ile vücuttaki yapıların özellikle kaslar ve tendonlar gibi yumuşak dokuları görüntülerini üretmek için ses dalgalarından yararlanılmaktadır. Uzmanlar hareket sırasında omuzun yaptıklarını değerlendirmesine olanak tanır. Ayrıca etkilenen omuz ile sağlıklı omuz arasında hızlı bir karşılaştırma yapılmasına da olanak sağlamaktadır.
  
  
• Manyetik rezonans görüntüleme ile elde edilen görüntüler omuzun tüm yapılarını ayrıntıyla görülmesini sağlamaktadır.

Rotator Cuff (Manşet) Sendromunun Tedavi Yöntemleri

Rotary cuff sendromunda konservatif tedaviler bazen rotator manşet yaralanmasından kurtulmak için gerekli olan tek şeydir. Yaralanmanın şiddeti olması durumunda ameliyata ihtiyaç olabilir.

Terapi

Fizik tedavi genellikle önerilen ilk tedavilerden birisidir. Rotator manşet yaralanmaların belli bir konuma göre uyarlanmış egzersizler omuzların gücünün ve esnekliğinin geri kazanmasına yardımcı olur. Fizik tedavi ayrıca rotator manşet ameliyatlarından sonraki iyileşmenin de önemli bir parçasıdır.

Enjeksiyonlar

Omuz eklemine steroid enjeksiyonu özellikle uykudaki ağrının azalt atılmasında, günlük aktivitelerin ve fizik tedavinin ağrı sebebiyle etkilenmemesini de kullanılmaktadır. Bu tür enjeksiyonlar genellikle geçici rahatlama sağlasa da tendonun zayıflamasına ve gelecekteki omuz ameliyatının başarısının azalmasına neden olur.

Ameliyat

Rotator cuff sendromunun tedavisinde birçok farklı cerrahi yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır.

• Artroskopik tendon onarımı, prosedüründe cerrahlar yırtık tendonun kemiğe yeniden bağlamak için küçük kesilerden küçük bir kamera ve aletler ile giriş yapar. Daha sonra onarımı gerçekleştirilir.
• Açık tendon onarımı prosedürü bazı durumlarda hasarlı tendonun kemiğe yeniden bağlamak için uygulanmaktadır.
• Tendon transferi, yırtık tendonun kol kemiğine yeniden bağlanmayacak kadar hasarlı olması durumunda yakındaki bir tendonla değiştirilmesi için uygulanmaktadır.
• Omuz replasmanı ise büyük rotator manşet yaralanmalarında uygulanmaktadır. Yapay eklemin stabilitesini iyileştirmek için yenilikçi bir prosedür yapay eklemin top kısmının kürek kemiğine ve soket kısmında kol kemiğine yerleştirilir.

Egzersizler

Rotator cuff sendromu egzersizlerine başlamadan önce yürüme veya sabit bisiklete binme gibi düşük etkili bir aktiviteyle 5- 10 dakika ısıtılması gerekmektedir. Isınmanın ardından güçlendirme egzersizlerine geçmeden önce esneme egzersizlerinin yapılması gerekmektedir. Güçlendirme egzersizlerinin tamamlanmasının ardından yeniden esneme hareketlerinin yapılması son derece önemlidir. Egzersizleri yaparken herhangi bir ağrı hissedilmesi de dikkat edilmelidir. Ağrının oluşması durumunda uzmana bilgi verilmelidir.

Sarkaç

Bu harekette çalıştırılan başlıca kaslar içerisinde deltoidler, supraspinatus, infraspinatus ve subscapularis yer almaktadır. Herhangi bir ekipmana gerek duyulmamasının yanı sıra haftada 5- 6 kez uygulanması yeterlidir. Hareketin tekrar sayısı 10 ve set sayısı ise ikidir. Hareketin adımları şunlardır.

• Öne doğru eğilinir ve destek için bir el tezgâha veya masaya konur. Diğer kol yanda serbestçe sarkar.
• Kol yavaşça ileri ve geri sallanır. Egzersiz kolun bir yandan diğer yana hareket ettirerek tekrarlanır. Daha sonrasında kol dairesel hareketlerle egzersize devam eder.
• Tüm işlemler diğer kola da uygulanır.

Egzersizi uygularken sırtın kambur ulaşmasını veya dizlerin kilitlenmesine dikkat edilmesi gerekmektedir. 

Çapraz Kol Germe

Bu egzersiz ile çalıştırılan kas posterior deltoid olmaktadır. Bu sebeple de gerginliği omzun arkasında hissedilmesi gerekmektedir. Egzersizin her iki kol içinde 4 kez tekrarlanması yeterlidir. Egzersizin haftada 5- 6 gün uygulanması gerekmektedir. Egzersizin adımları şunlardır.

• Omuz gevşetilir.
• Bir kol olabildiğince göğüs üzerinden yavaşça ters tarafa doğru çekilir. Bu aşamada üst kolun tutulması gerekir.
• Germe pozisyonun 30 saniye korunması ve ardından 30 saniye dinlenilmesi gerekmektedir.
• Hareket diğer kolla tekrarlanmalıdır

Egzersiz sırasında dirseğin çekilmemesi veya üzerine baskı uygulanmaması gerekmektedir.

Pasif İç Rotasyon

Bu egzersiz ile çalıştırılan ana kas supraspinatus olmaktadır. Egzersiz yapılırken gerginliğin omzun ön tarafında hissedilmesi gerekmektedir. Egzersizin uygulanması için ise bir metre uzunluğunda hafif bir çubuk kullanılmaktadır. Egzersizin adımları ise şunlardır.

• Eller sırtın alt arkasına getirilir ve çubuk tutulur.
• Çubuk sağa doğru çekilir ve omuzda pasif olarak esneyene kadar hareket devam edilir. Ancak acı hissetmeden çekilmenin hissedilmesi gerekmektedir.
• Pozisyonda 30 saniye kalınmalı ve daha sonra 30 saniye dinlenilmelidir.
• Hareket diğer yöne tekrarlanır

Egzersiz yapılırken dik durmaya ve yana doğru dönmemeye dikkat edilmesi gerekmektedir.

Pasif Dış Rotasyon

Egzersiz ile çalıştırılan kaslar ınfraspinatus ve teres minör olmaktadır. Bu egzersizi yaparken gerginliğin omuzun arka kısmında hissedilmesi gerekmektedir. Egzersizin haftada 5- 6 gün yapılması ve her iki taraf için 4 kez tekrarlanması önerilir. Egzersizin yapılabilmesi için hafif ve bir metre uzunluğunda bir çubuğun kullanılması gerekmektedir. Egzersizin adımları şunlardır.

• Kollar yanda ve dirseklerden 90 derece öne doğru bükülmüş bir şekilde çubuk tutulur.
• Çubuk sağ doğru yatay olarak hareket ettirilir.
• Gerginlik hissedene kadar çubuğun hareket ettirilmesi gerekmektedir. 
• Pozisyonda 30 saniye kalınmalıdır. Daha sonra 30 saniye dinlenilir.
• İşlem diğer tarafa tekrarlanır.

Egzersiz sırasında kalçanın öne doğru eğilmesine dikkat edilmesi gerekmektedir.

Gerinme

Bu egzersiz ile çalıştırılan kaslar içerisinde infraspinatus ve teres minör bulunmaktadır. Egzersizde gerginlik omuzların arkasında ve dış üst sırtta hissedilmesi gerekmektedir. Haftada 3 kez tekrarlanması gereken bu egzersizin tekrar sayısı ise dörttür. Egzersizin adımları ise şunlardır. 

• Etkilenen omuzun üzerine yere yatılır. Daha konforlu olması için başın altına yastık konulabilir ve yerdeki kolun bükülmüş olması gerekmektedir. 
• Etkilenmeyen kol kullanılarak diğer kol aşağı doğru ittirilir. Etkilenen omzun arka kısmında gerginlik hissedildiğinde bastırmanın bırakılması gerekmektedir.
• Pozisyon 30 saniye kalınır ve daha sonrasında 30 saniye dinlenilir. 

Egzersiz uygulanırken bileğin bükülmemesi ya da bileğe baskı uygulanmaması gerekir.

Ayakta Direnç Bandı

Bu egzersiz ile çalıştırılan kaslar orta ve alt trapezius olmaktadır. Egzersizde omuzların arkasında ve üst sırtta gerginlik hissedilmesi gerekmektedir. Egzersizin yapılabilmesi için dirençli elastik bir bandın kullanılması gerekmektedir. Egzersizi yapmak kolaylaştıkça 12 tekrardan oluşan 3 sete geçilmesi gerekir. Spor salonuna erişi olan hastalar bu hareketi ağırlık makinaları ile de yapılabilir.  Hareketin haftada 3 gün yapılması gerekir. Başlangıç aşamasında tekrar sayısı 8 olurken set sayısı ise 3 olmaktadır. Egzersizin basamakları ise şunlardır.

• Lastik bant uçlardan bağlanarak halka haline getirilir. Halka kapının koluna ya da başka sabit bir nesneye takılır.
• Başlangı. Pozisyonunda dirsek yanda bükülü bir şekilde bant tutulur.
• Dirsek yavaş bir şekilde geriye doğru çekilir.
• Daha sonrasında başlangıç pozisyonuna dönülür. 

Egzersizi yaparken kürek kemiklerinin birbirine yaklaşması gerekmektedir.

Kol 90 Derece Abdüksiyonda Dış Rotasyon

Egzersiz ile çalıştırılan kaslar içerisinde infrapinatus ve teres minör yer almaktadır. Egzersiz yapılırken gerginliğin omzun arkasında ve üst sırtta hissedilmesi gerekmektedir. Egzersizin yapılabilmesi için esneme bandının kullanılması gerekmektedir. Hareketin kolaylaşması ile birlikte tekrar sayısının 12’ye çıkarılması gerekir. Spor salonuna erişimi olan kişiler bu egzersizi ağırlık makinelerinde de yapabilirler. Haftada 3 kez uygulanması gereken bu hareketin tekrar sayısı 8 ve set sayısı ise 3’tür.

• Lastik bant halka şekline getirilir ve uçları birbirine bağlanır. Halka kapının koluna ya da sabit bir nesneye takılır.
• Başlangıç pozisyonunda dirsek 90 derece bükülü bir şekilde ve omuz hizasında tutularak ayakta durulur.
• Omuz ve dirsek seviyesi korunarak el yavaş bir şekilde baş ile aynı hizaya getirilir.
• Daha sonrasında başlangıç pozisyonuna geri dönülür. 

Egzersiz yapılırken dirseğin omuz ile aynı hizada olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.

İç Rotasyon

Bu egzersiz ile çalıştırılan kaslar pectoralis ve subscalpularis yer almaktadır. Egzersizin göğüs ve omuzda hissedilmesi gerekmektedir. Hareketin yapılabilmesi için esneme bandı kullanılması gerekir. Hareketin tekrar sayısı 8 olurken set sayısı ise 3 olmaktadır. Egzersizin adımları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Lastik bant halka şekline getirilerek sabit bir yere takılır.
• Başlangıç pozisyonunda ayakta durulur ve dirsek bükülü bir şekilde ve yanda olacak şekilde bant tutulur. 
• Dirsek vücuda yakın tutularak ön kol vücudun çaprazına getirilir.
• Yavaşça başlangıç pozisyonuna dönülür.

Egzersizi yaparken dirseğin yana doğru bastırılması gerekir.

Dış Rotasyon

Bu egzersiz ile çalıştırılan karlar infraspinatus ve teres minör olmaktadır. Gerginliğin ise omuzların arkasında ve üst sırtta hissedilmesi gerekir. Egzersizin yapılması için elastik bant kullanılması gerekmektedir. Egzersizin tekrar sayısı 8 set sayısı ise 3’tür. Egzersizin adımları şunlardan oluşmaktadır.

• Lastik bant halka şekline getirilir ve uçları bağlanır. 
• Bant sabit bir yere takılır.
• Başlangıç pozisyonunda dirsek bükülü ve yanda olacak şekilde durulur.
• Dirsek vücuda yakın tutularak kol yavaşça dışarı doğru döndürülür.
• Yavaşça başlangıç pozisyonuna dönülür.

Rotator Cuff (Manşet) Sendromu Nasıl Önlenir?

Rotator cuff sendromunun önlenmesi için kasların ve tendonların esnek tutulması önemlidir. Bunun için esneme ve güçlendirme egzersizlerinin düzenli olarak yapılması gerekir.

Rotator cuff sendromu (manşet) risk faktörleri

Rotator cuff sendromu riskinin artmasına neden olabilecek risk faktörleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Aile geçmişinde rotator cuff sendromunun bulunması
• Duruş bozuklukları
• Sigara kullanımı
• 40 yaşın üzerinde olmak

Dejeneratif yırtıkların oluşmasına neden olabilecek risk faktörü ise tekrarlayan omuz hareketlerinin yapılmasıdır.