Uçuk nedir?
Uçuk Herpes simplex virüsü sebebi ile oluşan bir cilt enfeksiyonudur. Hayat boyunca süren bu enfeksiyon ataklar halinde görülür. Kaşıntılı, kabarcıklı ve ağrılı yaralara neden olur. Genellikle herhangi bir probleme neden olmayan uçuklar, bebekler ve bağışıklık sistemi düşük olan kişiler için tehlikeli olabilmektedir. Herpes simplex virüsünün iki türü bulunmaktadır.
Uçuğun ilk türü Herpes simplex 1 olmakla birlikte genellikle dudak uçuğu olarak bilinmektedir. Tükürük yolu ile yayılır. İkinci türü ise Herpes simlex 2 olmaktadır. Cinsel yolla bulaşan bir türüdür.
Bazı vakalarda virüs gözleri ya da cildin diğer kısımlarını etkiler. Her iki virüs türü de temas yoluyla bulmakla birlikte virüsle temas eden herhangi bir cilt bölgesinde görülebilir.
Uçuk kimlerde görülür?
Uçuk herkeste görülebilen bir durumdur. Ancak aşağıdaki durumlarda virüse yakalanma riski daha yüksek olmaktadır.
- Birden fazla seks partnerinin bulunması
- Genç yaşta seks yapmaya başlanması
- Cinsel yolla bulaşan herhangi bir enfeksiyon öyküsünün bulunması
- Zayıflamış bağışıklık sistemine sahip olunması
- Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılmaması
Uçuk nedenleri
Uçuk, insandan insana temas yolu ile yayılmaktadır. Virüs ciltte ve tükürükte bulunabilir. Bu sebeple de yaraların olması durumunda başka bir kişiye bulaş olma riski daha yüksek olmaktadır. Bazı vakalarda ise hiçbir semptomun bulunmadığı durumlarda dahi bulaş görülebilir.
HSV 1 bulaş yolu
HSV 1 virüsünün bulaş yolları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Öpüşmek
- Bir kişinin dudak çevresindeki deriye dokunmak
- Tabakları, rujları ya da tıraş makinalarını paylaşmak
- Uçuğu olan kişiler ile oral seks yapmak
HSV 2 bulaş yolu
HSV 2 bulaş yolları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Cinsel ilişkiye girmek
- Enfekte olan birisi ile oral seks yapmak
- Ten tene temas etmek
- Emzirme sırası da dahil olmak üzere açık yaralara dokunmak
- Aktif enfeksiyon sırasında doğum yapmak
Uçuk belirtileri
Virüse sahip olan tüm kişilerde belirtiler görülmez. Belirti görülmesi durumunda ilk atağın belirtileri şiddetli olacaktır. Daha sonrasında tekrarlayan enfeksiyonlarda bu belirtiler daha az şiddetli olacaktır. Bazı kişiler hayatlarında bir ya da iki atak yaşarlar. Bazıları ise her 4- 5 yılda bir atak geçirebilir. Uçuk belirtileri içerisinde ise şunlar bulunmaktadır.
- Dudakların, ağzının veya dilinin çevresindeki uçuklar kabuklu veya sıvı dolu kabarcıklar gibi görünebilir.
- Cinsel organ ya da anüs çevresinde yaralar
- Karıncalanma
- Kaşıntı
- Ağrı
- Yanma
- Ateş
- Şişmiş lenf düğümleri
- Kas ağrıları
- İdrar yaparken ağrı
Uçuk tedavi yöntemleri
Uçuk genellikle hastaların tedaviye ihtiyaçları olmayan bir sağlık sorunudur. Ancak bazı kişiler belirtilerin daha kısa sürmesini sağlayacak tedavi seçeneklerini değerlendirirler.
Uçuğa iyi gelen kremler
Uçuğun belirtilerinin hafifletilmesi ve daha hızlı bir şekilde kaybolması için anti- viral kremlerden yararlanılabilir. Ancak bu kremler belirtilerin başlamasının hemen arkasından hemen kullanılmaya başlanması durumunda fayda sağlamaktadır. Bu kremler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Asiklovir
- Famsiklovir
- Valasiklovir
Uçuk hangi vitamin eksikliğinden oluşur?
Uçuk herhangi bir vitamin eksikliğinden kaynaklanmamaktadır. Ancak uçuk belirtilerinin ortaya çıkması durumunda D vitamini ve E vitaminleri uçuğun daha hızlı bir şekilde geçmesini sağlamaktadır.
Uçuk nasıl geçer?
Uçuk ataklarının ortaya çıkmasının engellenmesi için hastalık ya da stres gibi tetikleyicilerden kaçınılması gerekmektedir. Oral uçuğun belirtilerinin hafifletilmesi için uygulanabilecek yöntemlerin içerisinde şunlar yer almaktadır.
- L- lisin, benzokain veya docosanol gibi reçetesiz satılan kremler
- Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar
- Kabarcıkların üzerine buz uygulamak
Genital uçuğun görülmesi durumunda uygulanabilecek yöntemler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Cinsel organa buz torbası uygulanması
- Cinsel organın kuru tutulması
- Dar kıyafetlerden kaçınılması
- Pamuklu kıyafet giyilmesi
- Sıcak banyo yapılması
- Ağrının hafiflemesi için steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar
- Topikal analjezik kullanımı
Uçuk nerelerde görülür?
Uçuk tüm ciltte ortaya çıkabilen bir enfeksiyondur. Ancak genellikle dudak, göz ve genital bölgede görülmektedir.
Dudakta uçuk
Yaygın viral enfeksiyonlardan birisi olan dudak uçukları, dudakların üzerinde ve çevresinde küçük, sıvı dolu kabarcıkların oluşmasına neden olmaktadır. Bu kabarcıklar genellikle yamalar halinde gruplanır. Kabarcıkların patlamasının ardından birkaç gün sürebilen bir kabuk oluşur ve genellikle 2- 3 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir.
Göz uçuğu
Herpeks simplex virüsünün neden olduğu göz hastalığına göz uçuğu adı verilmektedir. Virüs gözün birçok bölümünü etkileyebilir. Bu bölümlerin içerisinde göz kapakları, kornea, göz kapaklarının iç kısmı, gözün beyaz kısmı ve retina yer almaktadır. Virüsün görme sinirlerini etkilemesinden dolayı dünya çağında körlüğün önemli bir nedeni olmaktadır.
Genital bölge uçukları
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan birisi olan genital bölge uçukları yaygın olarak görülen bir durumdur. Genital bölge uçukları herhangi bir belirtiye sahip olmasa bile insandan insana geçebilir.
Uçuk ve beslenme
Uçuk ve beslenme üzerinde yapılan çalışmalar bazı besinlerin uçuğu etkilediğini göstermektedir. Öncelikli olarak sağlıklı bir beslenme virüsün daha az belirtiye neden olmasına yardımcı olacaktır. Ancak her kişide virüs farklılık göstermektedir. Bunun yanında şarap ve kahve gibi tetikleyicilerden uzak durmak da atakların azalmasını sağlamaktadır. Çikolata ve fındık gibi besinlerde bulunan arginin amino asitti uçuk atakların tekrarlamasına neden olmaktadır.
