Zona hastalığı nedir?
Varicella zoster virüsünün neden olduğu bir hastalık olan zona hastalığı ciltte ağrılı döküntülere neden olmaktadır. Bu virüs aynı zamanda su çiçeğine de neden olmaktadır. Zona hastalığının belirtilerinin şiddetinin azaltılması için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Ancak hastalığın iyileştirilmesine yönelik tedavi bulunmaz.
Zona hastalığı tanı yöntemleri
Zona teşhisinin konulmasında fiziki muayene esastır. Zona döküntülerinin vücutta dağılma şekline göre tanı konulmaktadır. Çünkü zona döküntüleri vücudun bir bölgesinde bant şeklinde görülmektedir. Bunun yanında tanının kesinleşmesi için zona kabarcıklarının içerisinden alınan sıvıya da test uygulanabilir.
Zona hastalığı nedenleri
Zona hastalığı küçükken geçirilen suçiçeği neden olmaktadır. Çocukluk çağında geçirilen su çiçeğinin belirtileri ortadan kaybolur. Ancak su çiçeğine neden olan virüs vücutta kalmaya devam eder. Bazı vakalarda bu virüs yetişkinlik döneminde aktif hale gelebilir. İkinci kez ortaya çıkması durumunda ise zonaya neden olur.
Zona hastalığı belirtileri
Zona hastalığının belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Ateş
- Titreme
- Baş ağrısı
- Yorgun hissetmek
- Işığa duyarlılık
- Mide bozukluğu
Erken belirtilerden birkaç gün sonra diğer belirtiler ortaya çıkar ve bu belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Cildin etkilenen bölgesinde kaşıntı, karıncalanma veya yanma hissi
- Etkilenen bölgede kızarıklık
- Cildinizin küçük bir bölgesinde kabarık döküntü
- Sıvı dolu kabarcıklar kırılarak açılır ve kabuklanır.
Zona hastalığı tedavi yöntemleri
Zona hastalığının belirtilerinin kontrol altına alınması için uygulanacak tedaviler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Antiviral ilaçlar
Antiviral ilaçlar belirtilerin daha erken durdurulmasını sağlayabilir ve belirtilerin şiddetini hafifletebilir. Özellikle belirtilerin görülmeye başlamasından itibaren ilk 72 saat içerisinde kullanılması durumunda son derece etkilidir. Bunun yanında zonadan uzun süre sonra ortaya çıkabilecek postherpetik nevralji adı verilen ağrının önlenmesine de yardımcı olmaktadır. Bu ilaçlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Asiklovir
- Famsiklovir
- Valasiklovir
Reçetesiz satılan ağrı kesiciler
Reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlar ağrının hafiflemesine yardımcı olabilmektedir. Bu ilaçların içerisine asetaminofen ve ibuprofen yer almaktadır.
Diğer ilaçlar
Zona döküntülerinde bakteriyel enfeksiyon gelişmesi durumunda antibakteriyel ilaçlar reçete edilebilir. Zonanın gözleri ya da yüzün diğer kısımlarını etkilemesi durumunda ise prednizon gibi antienflamatuar ilaçlar reçete edilebilmektedir.
Zona sebebiyle hastane yatışı
Zona nedeni ile genellikle hastane yatışı gerekli olmaz. Ancak birden fazla alanda kabarcık olması durumunda hastaneye gidilmesi gerekebilir. Bu durumda hastaların beklemeleri gerekenler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Temas izolasyonu uygulanır.
- Kapılar kapalı tutulur.
- Kapıya çiçek hastalığı geçirmeyen veya aşı olmamış kişilerin içeri girmemesini bildiren tabela asılır.
- Sağlık personelleri odaya girerken gerekli güvenlik önlemlerini alır.
Zona hastalığının bulaş yolları
Zona hastalığı bulaşıcı değildir. Ancak suçiçeği yayılabilir. Virüs kabarcıklardan sızan sıvıyla doğrudan cilt teması yolu ile yayılmaktadır. Ancak nadir olarak görülse de virüs solunum yolu ile de yayılabilmektedir. Bu sebeple de döküntülerin kabarcıklanma aşamasında suçiçeği olmamış ve aşılanmamış kişilerin hastalardan uzak durması gerekmektedir.
Zona hastalığı ve beslenme
Zona hastalığında belirtilerin kontrol altına alınabilmesi için beslenmenin önemli bir yeri bulunmaktadır. Bazı mikro besinler özellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde zona görülme ihtimalini düşürmektedir. Bunun yanında bazı besinler hastalığın neden olduğu belirtileri şiddetlenmektedir.
Tüketilmesi önerilen besinler
Zona hastalığı olan yetişkinlerin bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için çeşitli besinlerden yararlanılabilir. Özellikle A, C, E B12 ve D vitamini açısından zengin olan besinlerin yanı sıra çinko açısından yüksek olan besinlere yönelinmesi gerekmektedir. Bu sayede hastalar kendilerini daha az yorgun hissederler.
B12 vitamini başta olmak üzere B vitamini kompleksi postherpetik nevraljinin etkilerine karşı hastaların korunmasını sağlamaktadır. B vitamini açısından yüksek olan besinlerin içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Otla beslenen sığır eti
- Kültürlü süt ürünleri
- Yumurtalar
- Organik kümes hayvanları
C vitamini tüketiminin arttırılması bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktadır. Bu sebeple de zona hastalarının turuncu ve sarı renkli meyve ve sebzelerin tüketimini artırması gerekir. Zona virüsünün karaciğerde saklanmasından dolayı etkili bir antiviral görevi görmektedir. Ayrıca karaciğerin onarılmasına da yardımcı olmaktadır.
Kompleks karbonhidratlar
Arpa, esmer pirinç ve tatlı patateste bulunduğu gibi karmaşık karbonhidratlar, inflamasyonun azalmasını sağlamaktadır. Ayrıca basit şeker içeren gıdalara oranla çok daha iyi bir seçenek olmaktadır.
Protein açısından zengin besinler
Yeşil fasulyede bulunan klorofil anti- inflamatuar özelliklere sahip olmaktadır. Bu sebeple de zona tedavisini destekler.
Omega- 3 yağ asitlerinin de önemli bir anti- enflamatuar özelliği bulunmaktadır. Omega- 3 yağ asidi açısından zengin olan besinlerin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Badem
- Keten tohumu
- Yağlı balıklar
Sebzeler
Marul alkalileştirici bir sebzedir. Bu sebeple de zona hastalığından etkilenen karaciğer ve lenfatik sistemin temizlenmesine yardımcı olur. Bunun yanında sinirlerin ve vücudun rahatlamasına yardımcı olur.
Kuşkonmaz ise zona gelişiminin engellenmesine sahip bazı bileşikler bulunmaktadır. Bunun yanında alkalileştirici bir sebzedir. Bu sebeple de zonanın neden olduğu toksinlerin birikmesini engellemektedir.
Yoğurt
Yoğurtta yer alan L- lizin amino asidin ve probiyotiklerin, zona virüsünün çoğalma yeteneğini azalttığını göstermiştir.
Tüketilmesi önerilmeyen besinler
Zona hastalarının kaçınmaları gereken yiyecek ve içecekler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Alkol
Alkol ilaç etkileşimi etkileyebileceği gibi birçok olumsuz etkiye de neden olmaktadır. Çünkü alkol bağışıklık sisteminin kapasitesini azaltır. Bu sebeple de belirtilerin şiddetlenmesine neden olur.
İşlenmiş gıdalar
Yüksek oranda işlenmiş olan gıdalar, yüksek miktarda omega- 6, ilave şeker ve tuz içermektedir. Bu maddeler bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur ve iltihaplanmanın tetiklenmesine sebebiyet verebilir.
Glisemik indeksi yüksek karbonhidratlar
Zona alevlenmelerinde yüksek glisemik indeksine sahip olan besinlerden kaçınılması gerekmektedir. Bu besinlerin içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Beyaz ekmek
- Makarna
- Pirinç
- Şekerli tatlılar
- Patates
- Şeker
Doymuş yağlar
Doğmuş yağ oranı yüksek olan gıdaların içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Domuz yağı
- Tereyağı
- Domuz pastırması
- Yağlı domuz eti
- Pastırma
- Sosis
- Hindistan cevizi yağı
- Palm yağı
