Artroskopi

Artroskopi kelimesine baktığımız zaman “arthro”, eklem anlamına gelmektedir. Kelime tümüyle ise artroskopi dizin ya da eklemin içine bakmak demektir diyebiliriz. Bu işlem teknolojinin ilerlemesinin tıbba nasıl etkisi olduğunu gösteriyor. Çünkü bu sayede fiber optik kameralar kullanılarak diz ya da eklem bölgelerinde görüntüleme sağlanır ve bu şekilde anılan bölge muayene edilir. Bundan daha güzeli kapalı artroskopidir. Kapalı artroskopi yönteminde ise herhangi bir yara ya da kesi izi görünmez. Çünkü bu yöntem ile vücudun herhangi bir yeri kesilmez ve bu da muayene sonrası sakatlık, enfeksiyona bağlı olarak hastalık veya ağrı gibi durumların ortaya çıkmasının önüne geçer.

Artroskopi çeşitleri

Omuz, diz, el veya ayak bileği, kalça ve el gibi eklemlerdeki sağlık sorunlarının hem tanısında hem de tedavisinde kullanılabilen artroskopi, uygulandığı alana göre çeşitlenmektedir.

Diz artroskopisi

Artroskopi çeşitleri içerisinde en sık uygulanan prosedürlerin başında gelen diz artroskopisi işleminde diz üzerinde açılan küçük bir kesiden kamera ve cerrahi aletler sokularak uygulanmaktadır. Diz problemlerinin teşhisinin yanı sıra tedavisinde de kullanılan diz artroskopisi, geleneksel cerrahi işlemlere göre birçok farklı avantaj sağlamaktadır.

Ayak bileği artroskopisi

Ayak bileği artroskopisi ayak bileği ekleminde oluşan sağlık sorunlarının teşhis edilmesini sağlamasının yanı sıra bu sorunların bir kısmının tedavi yöntemi de olmaktadır. Ayak bileği artroskopisi yaklaşık olarak 1,5 santimlik kesilerden uygulandığı için hastaların geleneksel cerrahi yöntemlere göre çok daha hızlı iyileşmesi söz konusu olmaktadır. Bunun yanında ayak bileği eklemindeki problemin net bir şekilde tanı almasını sağladığı için de birçok vakada kullanılmaktadır.

Omuz artroskopisi

Omuz artroskopisi, omuzda cerrahi olmayan fizik tedavi, ilaç, soğuk kompres ve istirahat gibi uygulamalar ile sonuç alınamayan omuz eklemindeki sağlık problemlerinin teşhis ve tedavi edilmesinde kullanılan invaziv cerrahi yöntemdir.

Artroskopi Avantajları

Artroskopinin açık ameliyata oranla çok büyük avantajları vardır. Bunlardan bir tanesi de vücutta çok az (yaklaşık olarak 1 santimetre kadar) kesikler açıldığından dolayı bu bölgeler ameliyat sonrasında hastanın tekrar normal hayatına dönmesine engel olmazlar. Aynı zamanda yine bu işlemlerde oldukça küçük aletler kullanılır. Aletler küçüktür, açılan yarıklar da küçüktür. Bu sebeple hastanın hayatını neredeyse etkilemeyecek derecede bir işlemdir. Muayene sonrasında yarık kısa süre içerisinde kapanır ve iz kalmaz. 

Artroskopi yöntemi ile muayene normal açık ameliyata göre çok daha avantajlıdır. Çünkü bu sayede vücutta kalıcı iz ya da hasar olmaz. Hasta kısa süre içerisinde normal hayatına hiçbir şey olmamış gibi devam eder. Aletlerin ve yaraların da küçük olması, ağrıların da küçük olması anlamına gelir. Bu sebepten dolayı da artroskopi tercih edilen bir muayene yöntemidir.

Artroskopi vücutta nerelerde kullanılır?

Artroskopi isminin hakkını verir ve genelde diz ve eklem bölgelerinde kullanılır. Bunlara el ve ayak bilekleri, dirsekler, diz, omuz ve kalça kemiği dâhil edilebilir. Bu bölgelerde meydana gelen sıkışma, gerilme gibi problemler artroskopi ile kolayca tedavi edilebilir.

Artroskopinin yan etkileri nelerdir?

Her şeyde olduğu gibi artroskopide de yan etkiler elbette mevcut olabilir. Aslına bakılırsa artroskopinin özel bir yan etkisi yoktur. İşlem insan ürünü olduğu için her ameliyat veya muayenenin barındırdığı riskleri taşır. Bunlardan bir tanesi de enfeksiyondur. 

Açık ameliyata göre çok ama çok daha düşük bir ihtimal de olsa, ihtimaller dâhilindedir. Artroskopi her ne kadar küçük aletlerle ve 1 santimetre uzunluğunu geçmeyecek kesiklerle gerçekleştiriliyor olsa da bu açılan minik yarığın da enfeksiyon kapma ihtimali vardır. Bu da onu artroskopinin yan etkilerinden biri yapmaya yeterli bir sebep sayılabilir.

Artroskopinin bir diğer yan etkisi ise toplardamarda tıkanmadır. Bu da her ne kadar nadir de görünse yine enfeksiyon gibi ihtimaller dahilinde yer aldığından dolayı yan etkiler arasında sayabiliriz.

Artroskopinin bir diğer yan etkisi ise aslında bir kazadan ibarettir. Bu yan etki kullanılan aletler sebebiyle eklem yüzlerinin zedelenmesi ya da herhangi bir şekilde hasar almasıdır. Bu durum normalde görülmez ancak bu işlemi gerçekleştiren bir insan olduğundan ve her insanın hata yapma hakkı olduğundan böyle basit te olsa kazalar olabiliyor. Bu daha çok doktorun dikkati ile alakalı bir durumdur. 

Bunun dışında yine basit olarak onarılan dokunun iyileşmemesi ya da sinirlerin yaralanması gibi son derece basit, nadir görülen ve kısa süre içerisinde ortadan kaybolan problemler de yine artroskopinin yan etkileri arasında yer alabilir.

Artroskopi Sonrası Egzersizler

Artroskopi her ne kadar basit bir işlem olsa da sonrasında egzersiz yapmakta da zarar yoktur. Hem bu egzersizler her zaman için hastanın daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır. 

Dizin eski hareket ve kuvvet yetisine ulaşabilmesi için düzenli olarak egzersizlerin yapılması önerilir. Aşağıda sıralayacağımız egzersizleri yaparken dikkat etmeye özen göstermekte de fayda var. Günde 2-3 kereliğine 20 ya da 25 dakika kadar süreyle yapılabilir. Aynı zamanda yürüyüş ile beraber de gerçekleştirilebilir. 

Egzersizler sırasında ya da sonrasında diz ya da anılan eklem bölgesinde şiddetli ağrı, şişlik ya da kızarıklık gibi beklenmeyen bir durum görüldüğünde ise bölge bandaj ile (çok sıkıp kan akışını engellemeden) sarılmalı ve doktora gösterilmelidir.

Arka Kas Grubu

Sırt üstü vaziyette düz bir şekilde uzanıyoruz. Daha sonra ayaklarımızı kalçalarımıza doğru çekiyoruz. Tam temas etmesine gerek yoktur. Dizdeki açı 30 derece kadar olduktan sonra tekrar bacaklarımızı düz hale getiriyoruz. 5 saniye kadar tutup tekrar aynı işlemi yapıyoruz ve çektiğimizde de yine 5 saniye kadar bekliyoruz. Dizde belirlediğimiz 30 derecelik açı azami ya asgari değildir. Ağrı sınırına gelene kadar çekilebilir. Bunu 10 kere tekrar edin.

Ön Kas Grubu

Bu sefer de yüz üstü uzanıyoruz. Artroskopi sonrasında yapılan egzersizlerden bir tanesi de ön kas grubunu çalıştırmaya yönelik olan bu egzersizdir.

Ayak bilek hizasında rulo yapılmış bir havlu ya da yastık gibi bir şey koyuyoruz. Daha sonra ayağımızla oraya baskı yapıyoruz. Bu baskı 5 saniye kadar sürüyor ve sonra geri çekiyoruz. 10 kere sakince, 5 er saniye bekleyerek yapıyoruz. Bu sayede diz kaslarının kasılmasını sağlıyoruz.

Düz Bacak Yükseltme

İlk egzersiz gibi sırt üstü uzanıyoruz. Düz bir şekilde uzandıktan sonra bu sefer ayaklarımızı kendimize çekmiyoruz. Dizi bükmeden ayakları yukarı çıkartıyoruz ve 5 saniye tutup indiriyoruz. Bunu da yine 10 kere ya da 15 kere tekrarlıyoruz. Ayağın 20 santimetre kadar yukarı çıkması yeterli.

Artroskopi İle Açık Ameliyat Farkı

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere Artroskopi ile açık ameliyat arasındaki fark, kesik miktarıdır. Açık ameliyatta büyük yaralar açılır ve risk artar. Aynı zamanda hastanın normal hayata geri dönmesi de gecikir ve ameliyat izleri kalır. Artroskopi sayesinde bu problem ortadan kalkar. Son derece küçük kesiklerden optik fiber kameralar yardımı ile muayene tamamlanır. Özetle Artroskopi ile açık ameliyat arasındaki en büyük fark, vücuttaki kesiğin uzunluğudur.

Artroskopi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Artroskopi işlemi sonrasında da diğer ameliyatlar sonrasında olması gerektiği gibi ani hareket yapmaktan kaçınılmalıdır. Açık ameliyata göre artroskopi çok daha basit, sade ve küçük bir işlem gibi görünse de sağlık riske atmaya değmez. Bu nedenle artroskopi sonrasında da ani hareket etmemeye dikkat edilmelidir. Aynı zamanda bölgeye yük bindirmek ya da küçük te olsa yaranın kirlenip enfeksiyon kapmasına sebep olacak davranışlardan kaçınılmalıdır. Yara temiz tutulmalı ve hava almasına izin verilmelidir.

Artroskopi sonrasında yaranın temizliğine ve güvenliğine, bölgenin darbe almamasına özen gösterip işlem sonrası egzersizleri uygulamak normal hayata dönmeyi hızlandıracak en büyük etmenler arasında yer alır.