Beyin Pili

Beyin pili nedir?

Psikiyatrik ya da nörolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olan beyin pili, temel olarak beyin ya da sinir sistemini elektrikle uyaran tıbbi bir cihaz olmaktadır. Özellikle tedaviye dirençli olan ya da ciddi belirtiler gösteren hastalıkların tedavisinde tercih edilmektedir.

Hareket bozuklukları ya da titreme gibi istemsiz hareketlerin kontrolünde kullanılan beyin pili iki temel parçadan oluşmaktadır. Beyin pilininim ilk parçası kafa tası içerisinde sorunlu hücrelerin yoğunlaştığı alana yerleştirilen 2 küçük elektrot olmaktadır. Diğer parçası ise elektrotlara güç veren pil kısmıdır. Pil kısmı ise köprücük kemiğinin altına deri içerisine açılan bir keseye yerleştirilmektedir. Elektrotlar sorunlu bölgeye elektrik akımı vererek hücrelerin aktivasyonunu ya da baskılanmasını sağlamaktadır.

Beyin pili neden takılır?

Beyin pilinin kullanım amacı vücutta istemsiz kasılmalara sebep olan ve istemsiz hareketlerin görüldüğü hastalıkların tedavi edilmesidir. Ancak beyin pili hastalıkların tamamen iyileşmesini sağlamaz. Bunun yerine görülen semptomların hafiflemesini sağlar. Bu sayede hastaların yaşam kalitelerinde önemli bir artış olur ve ilaç dozları önemli ölçüde azalır.

Beyin pili ameliyatı

Beyin pilinin doğru lokasyona yerleştirilmesi başarısı açısından son derece önemli olmaktadır. Bu sebeple de ameliyattan önce gerekli beyin haritasının çıkarılabilmesi için hastalardan MR ve diğer görüntüleme tetkikleri istenmektedir.

Ameliyat sabahında hastalardan istenen MR görüntülerinin sayesinde hastaların kafataslarına çerçeve yerleştirilir. Daha sonrasında ise beyin tomografisi çekilir. MR ve beyin tomografisi görüntüleri birleştirilerek elektrotların yerleştirileceği bölge tam olarak tespit edilir. Daha sonrasında ise hastalar ameliyathaneye alınır.

Beyin pili ameliyatları 2 aşamalı olarak yapılan bir operasyon olmaktadır. İlk aşaması elektrotların beyindeki sorunlu bölgelere yerleştirilmesini kapsar. Bu aşamada hastalar lokal anestezi altındadır. Bu sayede hasta ile cerrahın iletişimi kesilmez. Elektrot çubukları yerleştirilirken hastadan sürekli olarak geri bildirim alınır. Ayrıca beyin seslerinin mikroelekrod kayıt ile takip edilir ve hastanın bulguları düzeldiği yere 2 adet elektrot yerleştirilir.

Daha sonrasında kafa tası içerisinde yerleştirilen çerçeve çıkarılır ve hastaya genel anestezi uygulanır. Bu aşama operasyonun ikinci aşaması olmaktadır. Bu aşamada ise elektrotlara güç sağlayacak pil kısmı yerleştirilmektedir. Bunun için öncelikle köprücük kemiğinin altına pil yerleştirilir ve daha sonrasında uzatma kablosu ile pil ve elektrotlar birbirine bağlanır.

Beyin pili ameliyatı öncesi

Beyin pili ameliyatı öncesinde beyin haritasının hatasız bir şekilde çıkarılabilmesi için bazı görüntüleme yöntemleri ile tetkikler uygulanmaktadır. Bunun yanında hastaların anestezi için uygun olup olmadıklarının anlaşılması için de harici testler uygulanmaktadır. Hastanın genel sağlık durumu da operasyon açısından son derece önemlidir. Bu sebeple de hastaların sağlık durumu hakkında bilgi verecek çeşitli kan ve idrar testleri istenmektedir. Bu testlerin sonuçları hastaların ameliyata hazır olup olmadıklarının belirlenebilmesi açısından son derece önemli olmaktadır.

Beyin pili ameliyatları hastaların sadece fiziksel olarak değil aynı zamanda psikolojik olarak da etkileyen bir tedavi yöntemi olmaktadır. Bu sebeple de ameliyat öncesinde hastaların psikiyatri uzmanları ile görüşmeleri önerilir. Bu sayede hastaların kaygı düzeyleri önemli ölçüde düşürülebilir.

Son olarak hastaların kullandıkları ilaçların yeniden düzenlenmesi ameliyat için risk oluşturabilecek ilaçların belli bir süre kesilmesi ile hastalar operasyona hazırlanmaktadır.

Ameliyat sonrası olası yan etkiler 

Beyin pili ameliyatlarından sonra da bazı risklerin görülmesi mümkün olmaktadır. Bu risklerin içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Nöbet 
• İmplantın yerinde geçici ağrı ve şişlik 
• Enfeksiyon 
• Donanım komplikasyonları 
• Baş ağrısı 
• Felç 
• Kafası karışıklığı 
• Konsantre olmada zorluk 

Beyin pili ameliyat riskleri

Beyin pilinin elektrotlarının beyin dokusuna yerleştirilmesi aşamasında kafatasında küçük delikler açılmaktadır. Ayrıca göğüsteki derinin altına da kalp pili benzeri bir cihaz yerleştirmek için bu bölgeye de cerrahi işlem uygulanır. Ameliyatın sahip olduğu riskler içerisinde ise şunlar yer almaktadır. 

• Elektrotların bulunduğu tellerin yanlış yerleştirilmesi 
• Nöbet 
• Beyin kanaması 
• Kalp sorunları 
• Felç 
• Mide bulantısı 
• Enfeksiyon 
• Nefes almadan zorluk çekmek

Beyin pili hangi hastalıklar için uygundur?

Beyin pili bazı hastalıkların neden olduğu semptomların hafifletilmesi için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Beyin pilinin kullanıldığı hastalıklar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Parkinson hastalığı
• Majör depresyon
• Epilepsi
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Vücudun bazı bölgelerinde titremeye neden olan esansiyel tremor
• Tik hastalığı
• Vücudun bazı bölümlerinde istemsiz kasılmalara neden olan distoni
• Hareket koordinasyon bozukluğu durumu yaratan Huntington

Bunların yanında beyin pili obezite ve Alzheimer hastalıklarının tedavisinde de kullanılabilmesi için çeşitli çalışmalar devam etmektedir.

Beyin pili kimlere uygulanamaz?

Beyin pilinin uygulanamayacağı hasta grubunun özellikleri şunlar olmaktadır:

• 75 yaşın üzerindekiler
• Düzensiz tansiyonu bulunan kişiler
• Diyabeti kontrol altında olmayan kişileri
• İleri ve orta derecede hafıza bozukluğu yaşayan kişiler

Beyin Pili Riskleri 

İmplantın sahip olduğu riskler ve yan etkiler içerisindeyse şunlar yer almaktadır. 

• Uyuşma ve karıncalanma hissi 
• Öfke, mani ve depresyon gibi ruh hali değişiklikleri 
• Yüzde ya da kolda kas gerginliği 
• Çift görme gibi görme değişiklikleri 
• Konuşma problemleri 
• Baş dönmesi 
• Denge sorunları

Beyin pili ameliyatı sonrası süreç nasıl ilerler?

Beyin pili ameliyatlarından sonra beyin pilinin programlanması gerekmektedir. Bu işlem hastane yatışının olduğu sırada yapılabileceği gibi hastaların taburcu edilmesinden birkaç hafta sonra da yapılabilmektedir. Programlanın yapılması bazı hastalarda birkaç seans bir süreç olmaktadır. Programlamanın yapılmasının yanı sıra ilaç dozlarının ayarlanmasının da yapılması gerekir. bu iki işlem eş zamanlı olarak yapılarak her iki tedavinin senkronize bir şekilde çalışması sağlanmaktadır.

Beyin pili programlandıktan sonra hastaların periyodik doktor kontrollerini aksatmamaları son derece önemlidir. Randevuların sıklığı hastaların durumuna göre değişiklik göstermektedir. Bunun yanında pilin 3 ile 5 yıl arasında değişen ömrü bulunmaktadır. Bu sebeple de kontroller sırasında pilin yıprandığının görülmesi halinde değiştirilmesi gerekir. Beyin pilinin değiştirilmesi ise ayakta uygulanan prosedürlerden birisi olmaktadır.

Beyin pilinin uzun dönem etkileri

Beyin pili tedavisinin etkileri uzun dönem devam etmektedir. Bunun yanında etkiler zaman içerisinde daha da iyileşir. Bu etkilerin başında hastaların kullandıkları ilaç dozlarının azalması yer almaktadır. Bunun yanında genel olarak yavaşlık, titreme ve sertlik gibi sorunlar da azalmaya başlar. Hastalıkları göre beyin pilinin uzun dönem etkileri ise şunlar olmaktadır:

• Tedavinin başlarında ilaçlara iyi bir şekilde cevap veren ancak ilerleyen zamanlarda ilaçların yan etkileri ortaya çıkan Parkinson hastalarına beyin pili tedavisi uygulanması alinde hastalarda görülen hareket yavaşlığı ve titreme %60 ile %80 arasında iyileşme göstermektedir.
  
  
• Esansiyel tremor hastalarında görülen titreme ise %80 ile %90 arasında azalma gösterir.
  
  
• Kullandıkları ilaçlar sebebiyle istemsiz hareketleri olan hastalara beyin pili uygulanması durumunda ise istemsiz hareketlerin azalma yüzdesi yaklaşık olarak 80 olmaktadır. ayrıca beyin pili tedavisinden sonra yan etkileri bulunan ilaçların dozlarında da önemli bir azalma olmaktadır.
  
  
• Beyin pili uygulanan tüm hastalıklar hastaların ortalama olarak yarısında yürüme ve denge fonksiyonların iyileşme görülmektedir.
  
  
• Parkinson hastalarına uygulanan beyin pili sayesinde astalar önceki yıllarındaki sağlıklarına geri dönebilirler. Diğer bir yandan Parkinson hastalığının ilerleyici bir hastalık olmasından dolayı beyin pili tedavisi hastalığın durdurulmasını sağlamaz. Ancak hastalığın ilerlemesini önemli ölçüde yavaşlatır. Bu sayede Parkinson hastalarının yaşam kalitelerinde önemli bir artış görülür.

Beyin pili olan hastalar nelere dikkat etmeli?

Beyin pili ameliyatı geçiren hastalar öncelikli olarak doktorlarının tavsiyelerine titizlikle uymalıdır. Bunun yanında genel olarak hastaların dikkat etmesi gereken noktalar içerisinde şunlar yer alır:

• Beyin pili tedavisi olan kişilerin beyin pili taşıdıklarına dair bilgilendirme içeren yaka kartlarını sürekli olarak yanlarında taşımaları gerekmektedir. Olası bir acil müdahalede sağlık ekipleri için son derece önemli bir bilgilendirmedir.
  
  
• Beyin pili olan kişilerin bazılarına MRI ya da diğer görüntüleme tetkikleri uygulanamamaktadır. Bazı koşullarda beyin pili MRI ile uyumlu olsa bile tetkik öncesinde hastalın mutlaka doktoruna danışmaları gerekir.
  
  
• Beyin pili olan kişilere fizik tedavinin uygulanması gerektiği durumlarda ısı veren kızıl ötesi ışınların uygulanmaması gerekmektedir.
  
  
• Hastalara harici bir cerrahi işlemin uygulanması gerektiği durumlarda hastaların beyin pili kullandıklarını cerrahlarına bildirmeleri gerekir.
  
  
• Havalimanlarının güvenliklerinden geçmesi gereken hastaların güvenlik görevlilerini beyin pili kullandıkları konusunda bilgilendirmeleri gerekir. Her ne kadar birçok havalimanında kullanılan dedektörler beyin pili için güvenli olsa da bazı dedektörlerin tetiklenmesi mümkündür. Bu durumda el dedektörü ile arama yapılması gerekir. Ancak el dedektörünün birkaç saniyeden daha fazla beyin pilinin üzerinde tutulmaması gerekmektedir. Aksi halde beyin pilinin programında çeşitli aksaklıklar meydana gelebilir.
  
  
• Beyin pili kullanan kişilerin büyük mıknatısların kullanıldığı ve büyük elektrik jenatörlerinin bulunduğu alanlara girmemesi gerekmektedir.
• Beyin pili olan kişilerin kaçınması gereken manyetik alanların içerisinde yüksek gerilim telleri, televizyon ve radyo vericileri, eritme fırınları ve radar sistemleri bulunmaktadır.
  
  
• Fiziksel aktiviteye katılacak hastaların beyin pilini darbelere karşı koruması son derece önemlidir. Göğüs bölgesine alınan bir darbe beyin pilinin işlevinin etkilenmesine neden olmaktadır.