Alzheimer

Alzheimer nedir?

İlk olarak 1906 yılında alışılmadık bir akıl hastalığına sahip olan bir hastanın otopsisinde beyin dokusunda değişiklikleri fark eden Dr. Alois Alzheimer’ın isminin verildiği Alzheimer hastalığı hafıza kaybı, dil sorunları ve öngörülemeyen davranışlara neden olan bir hastalıktır. Bu alışılmadık belirtilere sahip olan hastanın beyninde şimdilerde amiloid plakları olarak adlandırılan çok sayıda anormal küme keşfedildi. Ayrıca karışık lif demetleri de bu incelemede keşfedileler arasında yer almaktadır. Bu lif demetlerine günümüzde nörofiber ya da tau düğümleri adı verilmektedir.

Alzheimer hastalığı ise yavaş bir şekilde hafızayı, düşüme becerileri ve en nihayetinde günlük görevleri yerine getirme becerilerini etkileyen bir hastalık olmaktadır. Alzheimer hastalığının geç belirtili tipinde ilk belirtiler 60 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır. Erken başlangıçlı tipinde ise ilk belirtililer 30 ile 60 yaş arasında görülür. Ancak erken başlangıçlı Alzheimer hastalığı nadir görülmektedir.

Bilişsel bozuklukların çatı derimi olan demasın içerisinde en sık görülen çeşidi olan Alzheimer hastalığının temel sebebi olarak hala beyinde yer alan plaklar olarak görülüyor. Ancak günümüzde beyindeki sinirlerin arasındaki bağların kaybolması da Alzheimer nedeni olarak görülüyor.

Sözü edilen bu hasarlar öncelikli olarak hastaların korteks ve hipokampusun da içerisinde bulunduğu hafıza ile ilgili beyin kısımlarında görülüyor. Daha sonrasında ise dil, akıl yürütme ve sosyal davranışlardan sorumlu olan serebral kortekste görülüyor. Son dönemlerinde ise beyin dokusunun birçok alanında bu hasar görülüyor.

Alzheimer tanı kriterleri

Hafıza problemi yaşayan kişilerde Alzheimer hastalığının olup olmadığının belirlenmesi için çeşitli araçlar ve yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntem ve araçların içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Hem hastaya hem de hasta yakınlarına hastanın genel sağlık durumu, kullandığı reçeteli ve reçetesiz ilaçlar, geçmiş tıbbi durum, diyet, günlük aktiviteleri sürdürebilme yeteneği, davranış ve kişilikteki değişiklikler hakkında çeşitli sorular yöneltilebilir.
  
  
• Problem çözme, bellek, dil ve sayma testlerinin uygulanması.
  
  
• Yaşanan sorunların olası diğer nedenlerinin elenebilmesi için kan ve idrar tahlilleri.
  
  
• Depresyon ya da diğer mental sağlık problemlerinin bulunup bulunmadığı, bu faktörler söz konusu ise yaşana sorunlar üzerinde etkili olup olmadığının anlaşılması için çeşitli testlerin uygulanması.
  
  
• Alzheimer ile ilişkili olan protein düzeylerinin ölçülmesi için beyin omurilik sıvısının toplanması veya kan testlerinin yapılması
  
  
• Diğer sağlık problemlerinin elenmesi ve olası Alzheimer teşhisinin desteklenmesi için çeşitli görüntüleme yöntemlerinden yararlanılması

Hastalara uygulanan bu testler hastaların zaman içerisinde bilişsel fonksiyonlarının ne yönde değiştiğinin belirlenebilmesini tekrarlanabilmektedir.

Alzheimer nedenleri

Alzheimer hastalığına neden olan etmen tam olarak belirlenememiştir. Ancak beyindeki değişikliklere neden olan etmen beyin proteinlerinin her zamanki gibi çalışmamasıdır. Bu durum beyindeki nöronların işleyişini bozmaktadır. Bozulan nöronlar ise bir dizi olayın tetiklenmesine neden olur. Bu olayların içerisinde nöronların hasar görmesi ve birbirleri ile olan bağlantılarının kaybolması da bulunmaktadır.

Bilim adamlarının yapmış oldukları araştırmalarda genetik yatkınlığın yanı sıra çevresel faktörlerin ve yaşam tarzının da Alzheimer riskini ortaya çıkardığını göstermektedir. Bu sebeple de vakaların yaklaşık olarak %1’inde sadece genetik faktörler sebebiyle kişilerde Alzheimer görülmektedir. 

Hastalığın beyinde neden olduğu değişiklikler ilk belirtilerin görülmeye başlamadan yıllar öncesinde ortaya çıkmaktadır. Bu hasar öncelikle hafızanın kontrol edildiği bölgede görülür. Hastalığın son evresinde ise beyin önemli ölçüde küçülür. Bilim adamları bu hasara neden olabilecek iki protein üzerinde durmaktadır.

Plaketler

Daha büyük bir proteinin parçası olan beta- amoiloidler bir araya toplandıkların beyindeki nöronların üzerinde toksik etki yapmaktadır. Bu toksik etki de nöronların arasındaki bağın bozulmasına neden oluyor. Daha sonrasında bu kümeler amiloid plakları adı verilen daha büyük oluşumlara neden oluyor.

Tau düğümleri

Tau proteinleri, besinleri ve diğer gerekli malzemeleri beyin hücrelerine taşımakla görevli olan taşıma sisteminin bir parçasıdır. Ancak Alzheimer hastalarında tau proteinleri şekil değiştirir. Bu değişiklik nörofiber adı verilen yapıların oluşmasına neden olur. Bu yapılar da taşıma sisteminin bozulmasına ve dolayısıyla hücrelerin zarar görmesine neden olmaktadır. 

Alzheimerın risk faktörleri

Bir kişi genetik olarak Alzheimer hastalığına yatkın olsa bile hastalığın görülmesinde etkili olan bazı faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlere ne kadar maruz kalınırsa kişide hastalık görülme ihtimali kadar artar. 

Yaş

Alzheimer hastalığının görülmesinde en büyük risk faktörü yaşın ilerlemesidir. Yaşlanmanın tipik belirtilerinden birisi olmayan Alzheimer’ın görülme ihtimali yaşın ilerlemesi ile doğru orantılı olarak artmaktadır. 

Yapılan araştırmalar 65 ile 74 yaş aralığındaki her 1000 kişide 4 kişinin yeni teşhis aldığı görülmüştür. Bu oran 75 ile 84 yaş aralığında ise 1000 kişide 32, 85 yaşın üzerinde ise her 1000 kişide 76 olarak artmaktadır. 

Genetik

Birinci derece akrabaların içerisinde Alzheimer hastasının bulunması kişide Alzheimer görülme ihtimalini ciddi bir şekilde arttırmaktadır. Bu genetik aktarımda hangi genlerin etkili olduğu ise henüz belirlenebilmiş değil.

Yapılan araştırmalarda sadece e(APOE) geninin bir formu olan APOE 4 geni bulunan kişilerde riskin arttığı görülmüştür. Bu gen toplumun yaklaşık olarak %25’inde bulunmaktadır. Ancak bu geni taşıyan herkeste Alzheimer hastalığı görülmez. 

Yapılan başka bir çalışmada genetik olarak aktarılan 3 genden birini bulunduran kişilerde Alzheimer hastalığının kesin olarak görüleceği bulundu. Ancak tüm vakalar içerisinde gen sebebi ile Alzheimer hastası olan kişilerin sayısı sadece %1 olmaktadır.

Down sendromu

Down sendromu görülen bireylerin önemli bir kısmında Alzheimer hastalığı da görülmektedir. Bu durumun muhtemel sebebi içerisinde 21. Kromozomun üç kopyaya sahip olmasıdır. Çünkü 21. Kromozom aynı zamanda beta- amiloidin oluşmasına yol açan proteinin üretilmesinde rol oynayan bir gen olmaktadır. Bu etkenler down sendromlu bireylerde Alzheimer hastalığının görülme ihtimalini arttırırken diğer bir yandan belirtilerin görülmesi de normal popülasyona oranla 10- 20 yıl daha erken olmaktadır. 

Cinsiyet

Alzheimer hastalığı kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. Bunun muhtemel sebebi ise kadınların erkeklerden daha uzun yaşama eğiliminde olmasıdır. 

Hafif bilişsel bozukluk

Hafifi bilişsel bozukluğu olan kişilerin hafıza ve bilişsel yeteneklerinde yaşına göre daha fazla düşüş söz konusu olmaktadır. Ancak bu durum kişilerin sosyal ve iş yaşantılarını etkilemez. Ancak hafif bilişsel bozukluk bulunan kişilerin demans geliştirme riski popülasyona göre daha yüksek olmaktadır. bu sebeple de bu kişilerin sağlıklı yaşam tarzını benimsemesi ve daha fazla odaklanma ve hafıza egzersizleri yapmaları gerekmektedir. Bunun yanında belirtilerin düzenli bir şekilde takip edilebilmesi için düzenli doktor kontrollerine de gitmeleri gerekmektedir. 

Kafa travması

Yapılan birçok çalışmada 50 yaşın üzerinde kafa travması geçiren kişilerde Alzheimer hastalığı riskinin arttığını görülmüştür. Kafa travmasının şiddetinin artması ya da birden fazla kafa travmasına maruz kalınması ise bu riski daha da arttırmaktadır.

Hava kirliliği

Hava kirliliği ve sinir sistemi üzerine yapılan çalışmalar hayvan deneyleri ile sınırlı olmaktadır. Ancak bu çalışmalarda egzoz ve odun dumanı gibi hava kirleticilerinin demans riskini artırdığını göstermektedir.

Aşırı alkol tüketimi

Aşırı alkol tüketiminin beyinde değişikliklere neden olduğu uzun süredir bilinen gerçeklerden birisidir. Demans ve alkol tüketimi üzerine yapılan çalışmalar da özellikle erken başlangıçlı demans ile aşırı alkol tüketimi arasında bir bağ olduğunu göstermektedir.

Kötü uyku düzeni

Uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede zorluk yaşayan kişilerde Alzheimer riski de artış göstermektedir.

Yaşam tarzı ve kalp hastalıkları

Kalp hastalıklarına neden olan yaşam tarzı faktörleri aynı zamanda demans riskinin artmasına da neden olmaktadır. Ancak bu etkenlerin Alzheimer’ın beyindeki değişiklikleri kötüleştirmesine mi yoksa beyin damarlarında değişikliklere yol açmasından mı kaynaklandığı bilinmemektedir. Olumsuz yaşam tarzı faktörlerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Hareketsiz yaşam tarzı
• Obezite
• Sigar içmek
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol
• Kötü kontrol edilen tip 2 diyabet

Alzheimer belirtileri

Alzheimer hastalığının en karakteristik belirtisi hafıza kaybı olmaktadır. Erken belirtileri içerisinde ise hastalar konuşulanları ya da olayları hatırlamada zorluk yaşarlar. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte ise hafıza gittikçe kötüleşir ve diğer semptomlarda da kötüleşme görülür.

Hastalığın ilk dönemlerinde hastalar bir şeyleri hatırlamada güçlük yaşadığını fark edebilir. Ayrıca net bir şekilde düşünmede de bazı sorunlar görebilir. Hastanın ailesinin ya da arkadaşlarının belirtileri fark etmesi ise ancak semptomların ilerlemesi ile mümkün olmaktadır.

Alzheimer sebebiyle beyinde oluşan hasarın neden olduğu belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

Hafıza

Herkes zaman zaman bir şeyleri hatırlamada zorluk çekebilir. Ancak Alzheimer hastalarda hafıza sorunu süreklidir ve gittikçe kötüleşir. Zaman içerisinde ise yaşadıkları hafıza kaybı evlerinde ya da işlerinde problem yaşamalarına neden olmaktadır. Alzheimer hastalığının neden olduğu hafıza ile ilgili belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• İfade ya da soruları defalarca tekrarlayabilirler.
• Nesnelerin isimlerini bulmada zorluk yaşayabilirler.
• Konuşmaları, etkinlikleri ya da randevuları unuturlar.
• Düşüncelerini ifade etmede ya da konuşmada zorluk yaşayabilirler.
• Eşyaları yanlış yerlere koyabilirler. Bu yerler genellikle anlamsız alanlar olur.
• Aile üyelerinin ve gündelik nesnelerin adını unutabilirler.
• Eskiden iyi bildikleri yerde kaybolabilirler.

Düşünme ve akıl yürütme

Alzheimer hastalığı özellikle sayılar gibi soyut kavramların üzerine yoğunlaşma ya da düşünmede zorluk yaratmaktadır. Bu sebeple de hastalar mali durumlarını yönetmekte ya da faturalarını zamanında ödemelerinde çeşitli sorunlar yaşayabilir. Sonunda ise hastalar sayıları tanımayabilir ve bu sebeple de bunlarla başa çıkamayabilir.

Yargılama ve karar verme

Alzheimer hastalığının neden olduğu durumlardan birisi de hastaların günlük durumlarda mantıklı karar almasını engellemesidir. Günlük olaylara örnek olarak hastaların sosyal ortamlarda kötü tercihler yapması ya da hava koşullarına uygun bir şekilde giyinmemesi gösterilebilir. Bunun yanında ocakta yanan yemeğe ne tepki vereceğine ya da trafikte nasıl davranacağına da karar verememe gibi durumlar yaşanabilir.

Tanıdık görevleri planlamak ve gerçekleştirmek

Alzheimer hastaları için her gün gerçekleştirdikleri ve birkaç adımdan oluşan görevleri yerine getirmek tam bir mücadeleye dönüşebilir. Bu durumun örnekleri içerisinde yemek yapmayı planlamak ya da masa oyunu oynamak bulunabilir. Hastalığın ilerlemesi durumunda ise hastalar kıyafetlerini değiştirme ya da banyo yapma konularında dahi yetersiz kalırlar. 

Kişilik ve davranış değişiklikleri

Alzheimer sebebi ile beyindeki değişiklikler hastalarının ruh hallerinin ve kişiliklerinin değişmesine de neden olabilir. Bu durumların içerisinde en sık görülenler ise şunlardır:

• Depresyon
• Ruh hali değişiklikleri
• Faaliyetlere olan ilginin kaybolması
• Başkalarına güvenmemek
• Sosyal çekilme
• Öfke
• Saldırganlık
• Uyku alışkanlıklarının değişmesi
• Sanrılar

Alzheimer tedavi yöntemleri

Son derece karışık bir hastalık olan Alzheimer hastalığının tedavisinde tek bir yaklaşım veya ilaç kullanımı söz konusu değildir. Alzheimer ile ilgili yapılan çalışmalarda tedavide kullanılabilecek olası tedavi seçenekleri ve testler geliştirilmeye devam etmektedir. 

Alzheimer tam olarak tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Ancak bazı yöntemler Alzheimer hastalığının neden olduğu semptomların ilerleyişini kontrol altına alan ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar sayesinde hafıza ve düşünme becerilerini geçici olarak iyileştirebilir ya da belli semptomların ve davranış sorunlarının yönetilmesine yardımcı olmaktadır.

Bunların yanında Alzheimer hastalığının neden olduğu uykusuzluk, depresyon, ajitasyon ve diğer davranışsal belirtilerin giderilmesinde çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. İlaçlar dışında farklı yaklaşımlarda kullanılmaktadır. Alzheimer hastalığının tedavisinde ilaçların yanı sıra çeşitli yaklaşımlar da kullanılmaktadır. 

Asetilkolinesteraz (AChE) İnhibitörleri

Bu ilaç grubu sinir hücrelerinin birbiri ile iletişim kurmasına yardımcı olan asetilkolin düzeyinin arttırılmasını sağlamaktadır. Sadece nörologlar ve psikiyatristler tarafından reçete edilebilen bu ilaç grubu uzman doktorların önerisi ve bu alanda uzman olan pratisyenler tarafından da uygulanabilmektedir. 

3 farklı çeşidi bulunan AChE inhibitörlerinin birbirinden daha üstün olduğu söylenemez. Ancak bazı hastalar bazı türlerine daha iyi cevap vermektedir. Ayrıca bazı çeşitleri bazı kişilerde daha az yan etkilere sahip olmaktadır. Yan etkilerin tamamen ortadan kalkması için ise 2 hafta düzenli kullanılması gerekmektedir.

Memantin

Orta ve şiddetli Alzheimer hastalarında kullanılan memantin AChE inhibitörlerini tolere edemeyen kişiler için uygun olmaktadır. Beyinde glutamat adı verilen kimyasalın bloke edilmesini sağlar. Yan etkileri içerisinde baş dönmesi, baş ağrısı ve kabızlık bulunmaktadır. Ancak bu yan etkiler geçicidir. 

Zorlu davranışları tedavi eden ilaçlar

Alzheimer hastalığının son evresinde hastalarda davranışsal ve psikolojik belirtiler görülmektedir. Bu belirtilere BPSD olarak adlandırılmaktadır. Hastalarda görülen saldırganlık, ajitasyon, endişe ve sanrılar hem hastalar hem de bakıcıları için zorlayıcı olmaktadır. Bu belirtilerin giderilmesinde başa çıkma stratejileri kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemin işe yaramaması durumunda antipsikotik ilaçlar kullanılabilir.

Antipsikotik ilaçlar orta ve şiddetli Alzheimer hastalarında kendilerine ya da çevrelerine zarar vermesinin önlenmesi için kullanılmaktadır. Bu ilaçların kullanılabilmesi için hastaların Alzheimer raporunun bulunması gerekmektedir. Antipsikotik ilaçların yan etkilerinin ciddi olmasından dolayı mümkün olan en düşük dozda ve en kısa zaman diliminde kullanılması gerekmektedir. 

Hastalarda görülen anksiyetede depresyondan şüphelenilmesi durumunda bazı antidepresanların kullanılması da söz konusu olmaktadır. Bazı hastalarda ise BPSD görülen spesifik semptomların tedavisi için farklı ilaç türleri de kullanılmaktadır. Bu ilaçlar endikasyon dışı olarak reçete edilir.

Terapi ve aktiviteler içeren tedaviler

Alzheimer hastalığının tedavisinde ilaçların yanı sıra bazı aktivitelerden de yararlanılmaktadır. Bu tedavinin içerisinde sadece hastalar değil aynı zamanda bakıcıları için de çeşitli yöntemler bulunmaktadır. 

Bilişsel stimülasyon terapisi

CST olarak da adlandırılan bilişsel stimülasyon terapisinde hastaların hafıza ve problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla yapılan egzersizler grup terapileri içermektedir.

Bilişsel rehabilitasyon

Hastaların beyinlerinin çalışmayan kısımlarının çalışmasına yardımcı olmak için uygulanan rehabilitasyondur. Bu seanslarda telefon kullanmak gibi günlük aktivitelerden mesleki rehabilitasyona kadar çeşitli alanlarda olmaktadır. Rehabilitasyonlar profesyoneller ile yapılabileceği gibi akraba ya da arkadaşlar ile de yapılabilmektedir.

Hayat hikayesi çalışması

Anımsama çalışması olarak da adlandırılan bu terapilerde geçmişteki olaylar hakkında çeşitli konuşmalar yapılır. Genellikle favori eşyalar, fotoğraflar ve müzik gibi enstrümanlar kullanılmaktadır. 

Alzheimer hastalığında tüm bu tedavi yöntemleri kombinlenerek kullanılmaktadır. Bu sayede hastaların ruh halinin ve refahını iyileştirmede etkili olmaktadır.

Alzheimer hastalığının komplikasyonları

Alzheimer hastalığının ilerlemesi hastaların sağlık sorunlarını kontrol edememesine neden olmaktadır. Bu sebeple de ileri evredeki Alzheimer hastaları aşağıda yer alan noktalarda zorluk yaşayabilirler.

• Acı çektiğini anlatamazlar
• Başka hastalığın belirtilerini açıklamakta zorluk yaşarlar.
• Belirlenen tedavi planının takip edilmesinde zorluk yaşarlar.
• İlaçların yarattığı yan etkileri anlatmakta zorluk çekerler.

Alzheimer hastalarının beyninde gerçekleşen değişiklikler ilerleyen dönemde fiziksel değişikliklere de neden olmaktadır. Bu etkileri başında ise mesane ve bağırsak hareketlerinin, denge, kontrol ve yutkunma yeteneklerinin etkilenmesi gelmektedir. Bu değişiklikler aşağıdaki sorunların yaşanmasına neden olabilir. 

• Ağız yaraları
• Diş çürümesi gibi sağlık problemleri
• Yiyecek ve içeceklerin akciğere kaçması
• Kabızlık
• İshal
• Düşme
• Dehidrasyon
• Yetersiz beslenme
• Kırık
• Yatak yaraları

Alzheimer evreleri

Alzheimer hastalığı ilerleyici özelliği bulunan hastalıklardan birisi olmaktadır. Bu sebeple de çeşitli evreleri bulunur. Her evrede beyinde oluşan hasar ve dolayısıyla görülen belirtiler ağırlaşmaktadır. Alzheimer hastalığının tipik olarak 3 aşaması bulunmaktadır. Ancak hastalık kişileri farklı şekilde etkilemesi sebebiyle aşamalarda farklı belirtiler farklı şiddette görülebilir. 

Erken evre Alzheimer (hafif evre)

Bu aşamada bulunan hastalar bağımsız bir şekilde hareket edebilmektedir. Bu sebeple de halen araç kullanabilirler, çalışabilirler ve sosyalleşebilirler. Ancak gündelik kelimeleri ya da nesneleri hatırlamada zorluk yaşarlar. 

Bu aşamadaki hastalarda görülen belirtiler belirgin olmayabilir. Bu sebeple de bu aşamadaki hastalara tanı koymak da son derece zor olmaktadır. 

Erken evre belirtileri

Erken evrede görülen belirtilerin şiddeti hafif olduğu için hastalar bu dönemde geleceklerini planlayabilirler. Kendileri ile ilgili finansal kararlar alabilirler. Bunun yanında erken evre Alzheimer hastalarında görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar da yer almaktadır.

• Doğru kelimeyi ya da ismi bulmada zorlanması
• Yeni tanıştığı inanların isimlerini hatırlayamama
• Sosyal ya da iş hayatlarındaki görevlerini yerine getirmede zorluk yaşama
• Yeni okunan materyallerin hatırlanmaması
• Değerleri nesneleri kaybetmek ya da nereye koyduğunu hatırlayamamak
• Planlama ve organize olma konusunda sorunlar yaşamak

Orta evre Alzheimer

Alzheimer hastalığının evreleri içerisinde en uzun süren evre orta evre olmaktadır. Alzheimer hastalığının karakteristik belirtilerinin görüldüğü evre de olmasının yanı sıra ev güvenliği önlemlerinin alınması gereken evre de olmaktadır. 

Orta evre Alzheimer belirtileri

Bu aşamadaki hastalar günlük faaliyetlerini halen tek başlarına gerçekleştirebilir. Ancak bu aşamada görevlerin basitleştirilmesinin yollarının bulunması gerekmektedir. Bunun yanında evlerin daha güvenli hale getirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada ki Alzheimer hastaları için bakım veren kişiler ya da gündüz bakım evleri düşünülebilir.

Orta evre Alzheimer hastalarında görülen belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Olayları ya da kişisel gelmişi unutmak
• Sosyal olarak içine kapanmak
• Zihinsel olarak karamsar olmak
• Adres ya da telefon numarası gibi kişisel bilgileri hatırlayamamak
• Nerede oldukları ya da tarih konusunda kafa karışıklığı yaşamak
• Mevsime ya da özel durumlara uygun kıyafetleri seçerken yardıma ihtiyaç duymak
• Mesane ya da bağırsakların kontrolünde zorluk yaşamak
• Gündüz uykuları
• Gece uyumada zorluk yaşamak
• Amaçsız dolaşma ve kaybolma eğiliminin artması
• Şüpheci olma
• Sanrılara kapılma
• Tekrarlayan davranışlar gösterme
• Kişilik ve davranış değişikliklerinin görülmesi

Geç Evre Alzheimer

Hastalığın son evresi olan geç evre Alzheimer aynı zamanda şiddetli evre olarak da adlandırılmaktadır. Alzheimer hastaları bu evrede çevrelerine tepki verme, konuşmayı sürdürme ve en nihayetinde hareketlerini kontrol edebilme yetilerini kaybederler.

Bu aşamadaki bireyler halen kelimeleri söyleyebilseler de hissettikleri acı ve ağrıyı ifade edemezler. Bellek ve bilişsel belirtilerin artmasından dolayı bireyler yoğun bakıma ihtiyaç duymaya başlarlar.

Geç Evre Alzheimer Belirtileri

Geç evre Alzheimer hastalarında görülen belirtiler sebebiyle hastalar yoğun bakıma ihtiyaç duymaktadır. Bu bakımın en önemli kısmını ise hastaların sakinleşmelerini ve kendilerini huzurlu hissetmelerini sağlayacak yöntemlerin kullanılmasıdır. Bu evredeki Alzheimer hastalarında görülebilecek belirtilerin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Enfeksiyonlara, özellikle de zatürreye, karşı savunmasız olurlar.
• Kişisel bakımlarının gerçekleştirilmesi için 24 saat bakıma ihtiyaçları vardır.
• Yürüme, oturma ve yutkunma da dahil olmak üzere hastaların fiziksel kabiliyetlerinde değişiklikler meydana gelir ve bu yeteneklerini kaybederler. 
• İletişim kurmada zorluk yaşarlar
• Çevrelerine karşı farkındalıklarını kaybederler. 

Alzheimer son evre ölüm belirtileri

Alzheimer hastalarının durumunun hızlı bir şekilde kötüleşmesi ölümünden birkaç saat ya da gün önce gerçekleşebilir. Bu aşamadaki hastalarda görülebilecek değişikliklerin içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Hastanın yaşadığı değişimlerin çok hızlı olması
• Bilinç kaybı
• Yutkunamamak
• Tedirgin ya da huzursuz olmak
• Ellerin ve ayakların soğuması
• Nefeste ya da göğüste hırıltılı nefes varlığı

Alzheimer ve demans farkı

Demans kişilerde görülen bilişsel bozuklukları tanımlayan genel bir tanım olmaktadır. Bu sebeple de spesifik bir hastalığı tanımlamaz. Demans teriminin altında birçok farklı hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklardan birisi ve en sık görüleni de Alzheimer hastalığı olmaktadır. Bu sebeple de demans ana başlık Alzheimer ise alt başlık gibi düşünülebilir.

Korunan beceriler

Alzheimer hastalığının neden olduğu bu büyük değişikliklere rağmen hastalar ileri dönemlerinde bile bazı yetenekleri korumaya devam ederler. Bu yeteneklerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Kitap okumak
• Okunan kitabı dinlemek
• Hikaye anlatmak
• Anıları paylaşmak
• Şarkı söylemek
• Müzik dinlemek
• Çizim yapmak
• El işi yapmak
• Dans etmek