Obezite

Oca 26, 2022

KISA YOL

30 Saniyelik Özet

  • Vücuttaki yağ oranının normalden fazla olması durumudur. Vücut kitle indeksi (BMI) 30'un üzerinde olan kişiler obez olarak kabul edilir.
  • Belirtileri arasında hareket güçlüğü, sırt ve eklem ağrıları, uyku apnesi, terleme artışı, genel yorgunluk ve sosyal izolasyon sayılabilir.
  • Nedenleri arasında fazla yemek yeme, hareketsiz yaşam, genetik faktörler ve hormonal bozukluklar sayılabilir.
  • tedavisinde diyet, egzersiz, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale gibi yöntemler uygulanabilir.

Obezite Nedir?

Günümüzde dünyanın her toplumunda en fazla görülen hastalıklardan biri olan obezite, vücudun hareket kabiliyeti başta olmak üzere birçok özgürlüğünü kısıtlarken, yanında genellikle akut rahatsızlıkları da beraber getirmektedir. Dünyanın en önemli sağlık sorunlarından biri olması ile birlikte kişinin estetik görüntüsünü kaybetmesi, psikolojik rahatsızlıklar yaşaması ve bununla birlikte metabolizma sistemlerinde sorunlar ile karşılaşmasına yol açmaktadır.

Obezite temel olarak insan vücudu için standardın üstünde bir yağ kitlesinin oluşmasıyla kemik, kas ve su gibi diğer bileşenlerin yağ kütlesine göre aşırı düzeyde azalması ile ortaya çıkmaktadır. Farklı bir tanım açısından bakılırsa, vücut kütlesinin yani ağırlığın vücut boy uzunluğuna göre çok daha fazla bir konuma gelmesidir.

Obezite Belirtileri Nelerdir?

Obezite şüphesinin elde edilebilmesi için görülebilecek belirtiler çok geniş bir yapıya sahip olarak, bu konuda farklı sayımlar ve ölçümler bulunsa da en önde gelen ayrıntı vücut kitle indeksi olarak kabul edilmektedir. Kişide obezite belirtisi olarak vücut kitle indeksi hesabı bağlamında 25-29,9 kg arasındaki standart ve kabul edilebilir değerlerde şişmanlık ile karşılaşılabilir. Ancak kişide vücut kitle indeksine göre 30-39,9 kg arasında bir değer ile karşılaşılıyorsa bu durum bir obezite belirtisidir.

Obezitede vücut kitle indeksi 40 kilogram ve üstüne çıktığında ise şiddetli bir durum olarak morbid obezite şeklinde bir tanımlama yer almaktadır. Obez veya morbid obez konumda bulunan kişilerde ki en yaygın belirtilerden birisi hastanın uyku problemleri ile karşılaşmasıdır. Bu hastalarda uyku apneleri ve sıklıkla solunum enfeksiyonları görülebilir. 

Pratik bir şekilde sayılabilecek obezite belirtileri arasında ise

  • Hareket güçlüğü ile karşılaşma
  • Sırt ve eklem bölgelerinde sıklıkla yaşanan ağrılar
  • Benlik kaygısı oluşması
  • Kendine ve çevreye güvenin azalması
  • Uykuda horlama
  • Terlemenin aşırı artış göstermesi
  • Genel yorgunluk hissiyatı bulunmaktadır.

Bu genel belirtiler dışında obezite hastalığında yağ oranının yüksek olması vücuttaki en önemli belirtilerden birisidir. Zira artan yağ oranı ile kişide yine farklı bir belirti olarak toplumdan soyutlanma ve sosyal yönlerin zayıflaması durumu görülebilir.

Obezite Nedenleri Nedir?

Çocuk, yetişkin, kadın veya erkek olmak üzere herhangi bir bireyde obezite ortaya çıkmasının altında yatabilecek en önemli neden hareketin çok düşük ve beslenmenin çok yüksek oranda olmasıdır. Genel olarak sağlıklı yetişkin bir erkek günlük 2500 kalori ve sağlıklı yetişkin bir kadın günlük takriben 2000 kalori gibi bir enerji ihtiyacı ile yaşamaktadır. Ancak günlük öğünlerde çok yüksek kalorili gıdalar gerekenden fazla enerji alınmasına sebep olabilir. 

Öte yandan obezite nedenleri arasında kişinin fiziksel aktivitede çok pasif davranması, genetik olarak rahatsızlığa yatkın olması, tiroit bezlerinde dengesiz hormon üretiminin gerçekleştirilmesi, aşırı tiroit hormonu üretimi nedeniyle Cushing sendromu yaşaması da obezite nedeni olarak kabul edilebilir. 

Obezite ile ilgili risk faktörlerine bakıldığında da yine 

  • Yanlış ve aşırı beslenme
  • Yaş ve cinsiyet
  • Sosyo-kültürel düzey ve eğitim düzeyi
  • Hormonal faktörler
  • Psikolojik problemler
  • Alkol ve sigara kullanımı
  • Bazı ilaçların düzenli kullanılması
  • Yanlış diyetler
  • Doğum yapılması veya anne sütündeki yetersizlik gibi faktörler de bulunmaktadır.

Cerrahi Obezite Tedavileri Nelerdir?

Kişilerde ilerleyen obezite rahatsızlığı ile birlikte cerrahi müdahale ile obezite ameliyatları uygulanabilir. Normal koşullarda obezitenin tedavisinde tercih edilen yöntemlere kısaca bakılması gerekirse, diyet yani tıbbi beslenme tedavisi ile vücut kitle indeksinin düşürülmesi hedeflenebilir. Bununla birlikte düzenli bir şekilde uygulanacak egzersiz tedavisi hareketli bir yaşam ortaya çıkarırken, yine davranış değişikliğini sağlayacak psikolojik destek ve gerekli ilaç tedavisi ile tam destekli bir sonuç elde edilebilir.

Bugün obezitede cerrahi olarak uygulanan yöntemlere bakıldığında temel olarak bariatrik cerrahi şeklinde adlandırılan tüp mide ameliyatı, mide balonu ameliyatı ve mide baypası (gastrik bypass) ameliyatı çeşitleri göz önünde bulundurulabilir. Ayrıca son yıllarda vücudun çeşitli bölgelerinden yağ dokularının uzaklaştırılması ile daha çok estetik amaçlı rekonstrüktif cerrahi gibi yöntemler de tercih edilmektedir. Uygulanan bu yöntemlerin her birinde başarı oranları, hedeflenen sonuç ve obezite ameliyatı fiyatı değişiklikleri görülebilir.

Tüp Mide Ameliyatı (Sleeve Gastrektomi)

Bu cerrahi tedavi yöntemine tüp mide ameliyatı denilmesinin nedeni midenin bütün kütlesinin %75-80 gibi bir oranının çıkarılması sonrasında tüp şeklinde bir midenin bırakılmasıdır. Midenin büyük bir bölümü çıkarıldığı için geriye kalan 50-100 mililitre gibi bir hacim içerisinde hastanın sınırlı oranda beslenmesi sağlanır.

Tüp mide ameliyatı sonrasında hastada kısıtlayıcı bir durum ortaya çıkarıldığı için hasta ilk dönemlerde sadece sıvı ve sıvı destekli gıdalarla beslenerek, daha az beslenir ve kilo vermesine yardımcı olunur. Aslında midenin çıkarılan bölümünde yer alan iştah hormonu(Ghrelin) salgılayan bölge vücuttan alındığı için hastanın iştahı azalacak ve daha az beslenme ihtiyacı duyacaktır.

Tüp mide ameliyatları özellikle obezite sonucunda diyabet ve hipertansiyon gibi rahatsızlıklar yaşayan kişilerde çok büyük bir fayda sağlamaktadır. Tedavi sonrasında diyabet ve hipertansiyon ilaçlarının terk edilmesi dahi mümkün olabilmektedir.

Mide Bypassı (Roux-En-Y Gastric Bypass)

Bypass kelime anlamıyla bir vücut parçasının yenilen yönlendirilmesi için yapılan bir cerrahi uygulamadır. Bu uygulama vücutta birçok farklı bölgede uygulandığı gibi obezite cerrahisi açısından da mide baypası şeklinde yani gastrik bypass şeklinde uygulanabilir. Gastrik bypass yöntemi sayesinde mide daha küçük bir boyuta gelirken, ince bağırsak bu küçültülmüş boyut sonrasında yeniden küçülen mideye bağlanır. 

Mide baypası sonrasında hastada daha küçük bir mide yer aldığı için daha düşük miktarda gıdayla tokluk sağlanır, açlık-tokluk kontrolünde denge elde edilir ve bağırsak geçişinde değişiklik sağlandığı için emilimin azaltılmasıyla kilo kaybı imkanı elde edilir. Bu ameliyat sonrasında hastada kilo kaybı yanında metabolik bozukluklara karşı düzelme de elde edilir.

Gastrik bypass diğer cerrahi yöntemlere göre daha kompleks bir yöntem oluşturmaktadır. Özellikle tüp mide ameliyatına göre daha yüksek komplikasyon ihtimali bulunduğu için hastanede yatma süresi ve iyileşme süresi daha uzun olabilir.

Mide Balonu Tedavisi

Mide balonu uygulaması genellikle morbid obez düzey kişilerde uygulanan bir cerrahi yöntem olarak kabul edilmektedir. Mide küçültme yani bypass ameliyatı veya tüp mideye göre farklı bir yöntem olmakla birlikte aslında ameliyattan çok mide içerisinde hacim küçültecek şekilde bir uygulama yapılır.

Mide balonu yönteminde aslında diğer morbid obezite cerrahi yöntemlerini hazırlanan kişiler için çok yüksek orana ulaşmış kilonun azaltılması açısından bir yöntem uygulanır. Çünkü bu yöntem sayesinde endoskopi vasıtasıyla hastanın midesinin iç kısmına takriben yumruk büyüklüğünde su dolu bir mide balonu yerleştirilir ve daha az gıda alması sağlanır.

Mide balonu yöntemi son yıllarda detaylı incelenen ve tartışılan bir yöntem olarak da kabul edilmektedir. Çünkü bu yöntem sayesinde hasta sınırlı bir oranda kilo verirken, maksimum 1 yıl sonrasında balonun geri alınması gerekir. Bazı hastalarda karında yaşanan aşırı ağrılar ve kusma gibi faktörler rahatsızlık ortaya çıkarırken, zamanından önce balonun alınması gerekebilmektedir.

Doktora Soru Sor