Safra Kesesi Taşı

Safra Kesesi Taşı Nedir?

Karaciğerin hemen altında bulunan safra kesesi, karaciğerin salgı yaptığı bazı bileşenleri bulundurmaktadır. Bu bileşenler bazı hastalıklar sonrası safra kesesini etkileyecek şekilde farklılığa uğrayabilmektedir.  Safra ve safra kanalında pigment, kalsiyum tuzu ve kolesteroldan dolayı ortaya çıkan kristal şeklindeki kitleye safra taşı denmektedir. Kolesterol ve pigment taşlarının yanında demir, fosfor, karbonhidratlara da rastlanabilir. 3 mm veya daha büyük çapta olduğunda safra taşı, 3mm daha küçükse safra çamuru denmektedir. Bu taşlar kolelitiazis olarak adlandırılmaktadır.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri

Çoğu zaman şikayete neden olmayan safra taşları çoğu kişide belirtisiz şekilde ilerleme yapmaktadır. Hastaların %90’ında herhangi bir şikayete sebep olmayan safra taşları tesadüfi olarak fark edilebilir. Yaygın olarak aşağıdaki belirtiler kendini gösterir:

• Mide bulantısı
• İstifra (kusma)
• Karın ağrısı
• Sırt ağrısı
• Hazımsızlık
• Karın şişliği

İlk olarak karında ağrı özellikle orta sağ üst kısımda hafif veya şiddetli olarak sırta ve diğer bölgelere de yayılabilir. Ateş, üşüme gibi bir durumda vücutta enfeksiyon olma durumu olabilir. Safra kesesi sorunlarından biri de kronik ishaldir. Gözlerde sararma ve daha sonra ciltte de sararma görülebilir. Ayrıca dışkının çok açık olması ve koyu renkte idrar safra tıkanıklığının belirtilerindendir.

Safra Kesesi Taşı Nedenleri

Safra kesesi  taşı nedenlerinin başında kilo fazlalığı, hızlı kilo alıp verme, obezite ve beslenme bozuklukları, ani kilo kayıpları ve genetik yatkınlık görülmektedir. Bunun yanında 40 yaş üstü kişiler, diyabet hastaları, bilinçsiz diyet yapanlar da risk grubundadır. Kadınlarda safra kesesi taşı daha çok görülmektedir. Bunun sebebi  gebelik, emzirme gibi dönemlerdeki hormonal değişkenlikler olmaktadır. Kolesterol yüksekliğiyle ortaya çıkmakta olan safra kesesi taşları ayrıca kan hastalıkları olan kişilerde de görülebilir.

Safra Kesesi Taşı Tanısı Nasıl Konulur?

Hastanın tıbbi öyküsü ve muayenesinin yapılması gerekir. Gerekli olan laboratuvar ve görüntüleme testleri, kan sayımı, karaciğer, idrar ve gaita testleri, ultrason ve bilgisayarlı tomografi ile hastalık teşhis edilmektedir.  Tanı için başvurulan ultrasonografide safra kesesindeki ufak taşlar dahi tespit edilebilmektedir. Kesede kalınlaşma ve sıvı görülmesi hastada safra kesesi iltihabı olduğunu gösteren belirtilerdir. Bununla beraber tespit edilemeyen safra kesesi taşları endoskopi işlemi ile de görüntülenebilir.

Safra Kesesi Taşı Alınmazsa

Safra kesesi taşları alınmadığı durumda ortaya çıkacak komplikasyonlardan biri; kese taşla tıkandığı için safranın kendini boşaltamamasından dolayı şişip iltihaplanmaya sebep olmasıdır. Bu sebeple karında ağrı, yüksek ateş olur. Tedavi edilmezse enfeksiyon ciddi sıkıntılar yaratabilir. Acil olarak müdahelesi gerekir.  Diğer bir durum ise taşın safra kanalına düşmesidir.

Bu durum safra akımını tamamen keseceği için sarılık meydana gelecektir. Bunun için de ayrıca bir tedavi gerekmektedir. Safra kesesi taşlarının alınmamasının en tehlikeli sonucu olarak pankreas iltihaplanmasına neden olmasıdır. Bu durum hayati riske kadar gidebilir. Bu sebeple safra kesesi taşları ciddi bir soruna yol açmadan cerrahi işlemle alınmalıdır.

Hamilelikte Safra Kesesi Taşı

Çocuk sahibi olmayı düşünen ve safra taşı olan kadınların hamilelik öncesi ameliyat olması faydalıdır. Hamilelik döneminde meydana gelebilecek sarılık, akut iltihaplanma gibi ciddi problemlere neden olabilir. Doktorunuza hamile olduğunuza dair bilgi vermelisiniz. Gebelik durumu olduğunu fark etmeyebilir. Bu dönemde teşhis için röntgen ve diğer bilgisayarlı tomografi tarzı uygulamalar tercih edilmemelidir. Bu dönemde bebeğin gelişimi sebebiyle ilaç ve cerrahi işlemlerden uzak durulmalıdır. Hamilelikte safra kesesi taşı gebeliğin hangi döneminde olduğuna göre planlanır. Taşlar gebe için ciddi bir sıkıntı oluşturmuyorsa, gebeliğin dönemine ve hastalığın düzeyine göre gebeliği etkilemeyecek, hastalığın ilerlemesini engelleyecek şekilde bir tedavi  programı düzenlenmelidir.

Mide bulantısı, kusma gibi şikayetler için doktorunuz bunları engelleyecek bir tedavi başlatabilir. Fakat sorun ilaç tedavisiyle çözülmüyorsa safra kesesinin alınması gerekebilir. Gebeliğin ikinci dönemi müdahale için daha uygun bir dönemdir. Tedbirli bir şekilde küçük bir kesi yapılarak safra kesesi alınabilir. Gebeliğin üçüncü dönemi yani son döneminde bebek büyüdüğü için alan daraldığı için operasyon durumu zorlaşmaktadır. Bu sebeple en güvenli müdahale zamanı 4. ve 6. aylardır. Özetle hamilelik döneminde tedavi programı, gebenin şikayetine göre ve gebeliğin dönemine göre hekimle detaylı bir şekilde konuşulup karar verilmelidir.

Safra Kesesi Taşı Tedavi Yöntemleri

Öncelikle safra kesesi taşı herhangi bir şikayete sebep olmuyorsa kontrol altında takip edilebilir. İlaç tedavisiyle safra kesesindeki taşların eritilmesi yöntemi denenmektedir fakat tekrarlama durumu çok yüksektir.  Bu yüzden ilaç tedavisi çok tercih edilmemektedir. Kesin çözüm olarak safra kesesinin cerrahi işlemle alınmasıdır. Günümüzde en ideal tedavi laparoskopik (kapalı) bir biçimde ufak kesilerle safra kesesi ve taşların alınmasıdır. Hastanın durumuna göre açık ameliyata da karar verilebilir.

Safra kesesi taşları eğer kanalda ise endoskopik yöntem denilen cerrahi işlemle alınabilir. Kese içindeki taşlar için kapalı ya da açık olmak üzere ameliyat gereklidir. Endoskopi ile ağızdan girilerek safra kanalına ulaşılır ve taşlar bu yöntemle alınabilir. Endoskopi yönteminde doğal yolla safra kanalındaki taşlar alınırken, laparoskopik yöntemde ise ufak kesilerle karından delikler açarak cerrahi operasyonla müdahale edilir. 

İlaçlı Tedavi

Safra kesesinde ilaçlı tedavi yöntemi denenebilir. Hasta şikayetleri geçici olarak baskılanabilir ve ilaçla safra kesesindeki taşlar eritilebilir fakat aynı şikayetler tekrarlanacağı için kesin çözüm değildir. Bu sebeple ilaç tedavisinin başarı oranı düşüktür. Safra kesesi şikayetleri için bir diğer yöntem ise taşların kırılma yöntemidir. Böbrek taşları içinde kullanılan bu yöntemde de yeni komplikasyonların çıkma riski vardır. ERCP gibi radyolojik girişimsel yöntemler bazen tercih edilebilir. Bu yöntemle safra taşları ameliyatsız olarak çıkarılmaktadır. Özetle safra kesesi taşları için en ideal yöntem ve kesin çözüm cerrahi işlemdir.

Safra Kesesi Taşı Ameliyat

Safra kesesi ameliyatında üç yöntem uygulanmaktadır. Bunlardan biri klasik açık safra kesesi ameliyatıdır. Bu yöntem diğer cerrahi işlemlere göre daha ağrılı ve uzun bir süreç gerektirdiği için çok tercih edilmemektedir. Hastanın iyileşme süresi, hastanede kalış ve normal hayata geri dönüşü daha uzun sürmektedir. Bu yöntemde karın bölgesinin sağ üst kısmından kesi yapılarak safra kesesi çıkarılır. Bu yöntem daha çok herhangi bir bağırsak yaralanması  ve diğer komplikasyonlardan korumak için tercih edilir. Safra kesesinin alınması işlemine kolesistektomi denilmektedir. Günümüzde en çok tercih edilen yöntem laparoskopik cerrahi safra kesesi ameliyatlarıdır.

Standart yöntem olan bu cerrahi işlemde hastanın göbeğinden batına girilerek kamera yardımıyla 3 tane delik açılır. Açılan bu delikler sayesinde safra kesesi taşlarla beraber yerinden alınarak çıkarılır. Ameliyatta taşlarla beraber kese de alınır çünkü kese içindeki taşlar kronik iltihap sebebiyle safra duvarının bozulmasına sebep olur bu sebeple şikayetler devam eder. Bu yöntem oldukça güvenli olup hastanın hastanede kalış süresi ve normal hayata dönüş süresi daha kısadır. Hastanın işlem sonrası şikayetleri de az olduğu için günlük rutinine birkaç gün içinde dönebilir. Bir diğer yöntem ise robotik safra kesesi ameliyatıdır. İleri  derecede teknoloji ile yapılan bu yöntemde cerrahın tecrübesi çok önemlidir. İşlem süresi diğer iki yönteme göre daha uzun sürmektedir.

Safra Kesesi Taşı Ameliyatı Sonrası

Safra kesesi ameliyatı sonrasında 1-2 saat kesi yerinde ağrı olur. Bu ağrı hastayı çok rahatsız edecek şekilde değildir. Ağrı kesicilerle bu ağrı kontrol edilebilir. Safra kesesi ameliyatı sonrası yaklaşık 6-7 saat sonra hastaya sıvı olarak besin verilebilir. İşlem sonrası sık sık kısa yürüyüşlerle hasta mobilize edilmelidir. Hasta aynı gün içinde taburcu olabilir.

Safra kesesi ameliyatından iki gün sonra banyo yapılabilir. Ameliyat sonrası bir hafta içinde işinize dönebilir ve seyahat edebilirsiniz. İki, üç ay boyunca fiziksel olarak zorlayıcı aktivite, ağır yük kaldırmamaya dikkat edilmelidir. Ayrıca hekiminizin önerilerini dikkate almanız sağlığınız için önemlidir.

Safra Kesesi Taşı Ameliyatı Beslenme

Safra kesesi ameliyatından sonra hasta uyum sürecinde bazı sorunlar yaşayabilir. Ameliyattan 24 saat sonra katı beslenmeye geçebilir.  Ameliyattan sonra 3-4 hafta kadar yağlı gaz yapacak besinler yenmemelidir. Daha çok lifli, sindirimi rahat olacak gıdalar tercih edilmelidir. Ameliyat sonrası az az ve sık şekilde öğünler olmalıdır. Çiğ sebze ve gazlı gıdalardan uzak durulmalıdır. Çünkü ameliyat sonrası hazımsızlık ve sindirim problemlerine sebep olabilir. Karnabahar turp gibi sebzeler tercih edilmemelidir. Yumurta, salam, sucuk, sosis, kırmızı ve beyaz et, kuruyemiş gibi gıdalardan da uzak durulmalıdır.

Safra Kesesi Taşı Eritme Yöntemleri

Safra kesesindeki taş ve çamuru temizlemek, eritmek için içme suyuna limon eklenerek bolca su tüketilmelidir. Ayrıca her sabah aç karnına bir bardak suya 4 yemek kaşığı limon suyu eklenerek hazırlanan karışımın içilmesi de taşları eritmeye yardımcı olacaktır.

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi vücutta iletici organ görevi görür. Safra karaciğerde olan bir sıvıdır. Günde 500-700 ml kadar üretilmektedir. Bu sıvı karaciğerden safra kesesine aktarılır. Tüketilen besinler mideden sonra safrayla karışması ile  sindirim tam anlamıyla başlar. Tüm karbonhidrat, protein ve yağlar sindirilir. Safra karaciğerdeki ayrışan maddelerin atımında ve yağda eriyen vitamin emilimini sağlamakta rol oynar. Safra kesesi yaklaşık olarak 50 ml hacminde olup hacmini altı katına kadar genişletebilir. 

Safra Kesesi Nerede Bulunur? Ne İşe Yarar? Özellikleri

Safra kesesi  karın sağ üst tarafında karaciğerin altında 7-10 cm büyüklüğünde armut biçiminde bir organdır. Bu organ vücuda alınan besinleri parçalayarak yararlı hale getirerek sindirimde rol almaktadır. Safra karaciğerde üretilen bu sıvıyı depolamak ve sindirim için bu sıvıyı sisteme salmaktır. Safranın ince bağırsağa gidişini kontrol eder ve safra yollarına kasılarak safra salgılar.