Demans Nedir?
Birçok hastalığın toplamı şeklinde olan bir hastalıktır. İnsan belleği ve zihinsel yeteneklerinin bozulması ile oluşan hastalıkların genel adına demans denilmektedir. Bu hastalıkların hemen hemen hepsi beyinde birçok hasara neden olmaktadır. Aynı zamanda azarmir hastalığı bütün demans hastalıklarının neredeyse yüzde 60'lık bir kısmından daha fazlasını oluşturmaktadır. En fazla görülen 2 demans hastalığı ise felç sonrası ortaya çıkan vasküler demansdır. Demans hastalıkları içerisinde sayılan hastalıklardan bazıları ise alzaymır hastalığı, damar tıkanıklığına bağlı demanslar, tümör, sifiliz, menenjitler, vitamin eksiklikleri ve kan hastalıklarıdır.
Alzheimer ve demans hastalığı arasındaki fark
Demans tekil hastalığı içerisine almayıp beyin ve bellekte oluşan zihinsel hastalıkların bütününe verilen genel addır. Aynı zamanda demansa olarak adlandırılan hastalıklar birçok farklı belirti gösterebilir ve bu hastalıkların ilerleyen safhalarında benzer belirtiler gösterebilirler. Bir kişinin temas olup olmamasının kesin kararın verilebilmesi için bellekte bozulmanın oluşması gerekmektedir. Bununla birlikte konuşmada bozukluk ve dikkat dağınıklığı da oluşması gerekmektedir. Bir durum veya herhangi bir olay karşısında karar verememe ve görsel algı da bozukluk gibi bulgular da demans hastalığında bulunması gereken durumlardır. Alzaymır ise en sık görülen ve en son öğrenilen yaşanılan bilgilerin unutulması ve yakın bellek kusurlarından birisidir. Demans hastalarının oldukça büyük bir çoğunluğu belirtilerin ortaya çıkmasından sonra kötüleşmeye başlarlar. Bu sayfada mutlaka bir doktora başvurulması gerekmektedir.
Demans neden oluşur?
İnsan beyni her birisi diğerinden farklı bir göreve sahip olan binbir çeşit bölgeden oluşmaktadır. Bu yüzden beyninizin herhangi bir yeri veya hücresiz zarar gördüğünde o bölge normal olarak çalışamaz. Demans hastalığı da beynimizin bu hücrelerinin zarara uğramasından kaynaklanmaktadır. Meydana gelen bu zarardan dolayı beyin hücreleri birbirleriyle iletişime geçemezler. İletişime geçemediklerini dede beynin düşünme davranış ve duygularında değişiklikler meydana gelmeye başlar. Demans türlerinin farklılık göstermesi ise beyindeki farklı hücrelerin zarar görmesinden kaynaklanmaktadır.
Demansın türleri
Beyindeki hücrelerin zarar gördüğü yere göre demansın türleri de farklılık göstermektedir. De malsın bir türü olan alzaymır hastalığı tam olarak sebebi bilinmese de ebeveynlerden çocuklara geçen 3 tane genin mutasyonundan kaynaklandığı bilinmektedir. Diğer bir tür olan vasküler demans ise ikinci en yaygın olan demans türlerindendir. Bu demans türünde beynimize kan akışını sağlayan damarlardan biri veya hepsinin hasar alması sonucunda oluşur. Lewy cisimciği demansı türü ise beyindeki protein yığınlarının oluşmasından kaynaklanmaktadır. Bu türde en belirgin belirti ise Rüya esnasında veya uyanıkken halüsinasyonlar görmektir. Karışık demansta ise genellikle diğer de naz türlerinin hepsini içeren ve 70 yaşın üzerindeki kişilerde görülen demanstır.
Demansın görülme sıklığı
Demansın sıklığı genellikle dünya genelinde bazı verilere göre 50 milyonu Aşkın kişi de görülmektedir. Bu kişilere her yıl yaklaşık olarak 10 milyon kişi daha eklenmektedir.
Demansın belirtileri
Demans hastalığının en yaygın belirtilerinden birisi hiç şüphesiz yeni öğrenilen bilgilerin unutulması dır. Bununla birlikte bellekte iletişim ve dilde bozulma görülmesi gerekmektedir. Aynı zamanda odaklanma ve dikkat dağınıklığı olan kişiler ve muhakeme ve yargı yeteneği bozulan kişilerde demans hastalığı görülmektedir. Aynı zamanda görsel algı bozukluğunun oluşması da demans hastalığının belirtilerindendir. Bireyin bu belirtilerden en az 2 tanesini göstermesi demans hastalığı tanısı için yeterli olmaktadır.
Demansın evrelerine göre görülen semptomlar
De malsın erken evre orta evre ve geç evre olmak üzere toplamda 3 tane evresi bulunmaktadır. Erken evrede daha çok hastalık yavaş ilerler ve , zamanı takip edememek ve tanıdık yerlerde kaybolmak gibi semptomlar gösterir. Orta evre dediğimiz evde ise genellikle hastalık belirginleşmeye başlar ve ilerledikçe semptomlar kalıcı hale gelmeye başlar. Buradaki semptomlar ise yaşadığı en son olayları ve bu insanların isimlerini unutmaya başlar. Bununla birlikte evde kaybolmak gibi sorunlarda baş göstermeye başlar. Aynı zamanda iletişim konusunda zorluk çekme ve kişisel bakımına tek başına yapamamaya başlar. Geç evre yani son evde hafıza bozukluklarında oldukça ciddi problemler meydana gelir ve bütün septumlar oldukça belirginleşir. Burada yaşanılan semptomlar ise içinde bulunduğu zamanın Ve mekanın bilincinde olmamaya başlanır. Bununla birlikte yakın akrabaları ve arkadaşları artık tanıyamaz hale gelir. Kişisel ihtiyaçlarını tek başına yapamaz ve yürüme zorluğu çeker. Aynı zamanda bu kişilerin saldırganlığı artan davranışlar sergilemeye başlar.
Demansın teşhisi nasıl yapılır?
De malsın teşhisi konulurken bunun için özel bir test yapılamamaktadır. Çünkü bunun için oluşturulmuş özel bir test bulunmamaktadır. Doktorun detaylı bir incelemesi ve kendi çapında yapabileceği birkaç test ile tanı koyabilir. Bununla birlikte diğer hastalıklardan da şüpheleniyor ise kan testi ile beynin görüntü testlerini istiyorum tanı işlemini yapabilir.
Demansın tedavisi var mıdır?
Genellikle demansın ilerlemiş safhalarında herhangi bir tedavi işe yaramaktadır. Fakat ortaya çıkan semptomların azaltılması için birkaç uygulama yapılmaktadır. Bu uygulamalardan ilki ilaçlardır. Bu ilaçlar ile geçici olarak semptomların hafifletilmesi sağlanır. Aynı zamanda yapılan terapiler ve ilaçsız tedaviler de semptomların azaltılması için kullanılmaktadır. Bunun yapımı ise çevrede bulunan dağınıklığın ve gürültünün azaltılması ile kişinin dikkat dağınıklığının önlenmesi sağlanır. Kişileri terapi uygulanırken genellikle görevler verilir ve bu görevler daha küçük ve basit görevlerden oluşmaktadır.
Demansa karşı alınabilecek tedbirler
Demansı önlemenin kesin bir tedavisi veya bir yolu olmadığı için sadece demans olma riskini en aza indirmek için bazı önlemler alınabilir. İlk olarak Zihni aktif tutmak Yani daha çok kitap okumak bulmaca çözmek veya Zihni çalıştıracak oyunlar ile de malsın oluşmasını veya oluşacaksa geciktirilmesi sağlanır.fiziksel ve sosyal olarak aktivite yapmak da demansı geciktirmektedir. Bunu yaparken de oldukça fazla ve yeteri kadar egzersiz yapmak demansın oluşmasını engelleyecektir.Sigara kullanan biriyseniz sigarayı bırakmak da demansların oluşmasını engelleyecektir. Yeteri kadar vitamin almak da demansın oluşmasını geciktirmektedir. Özellikle d vitamini alınması alzaymır riskini en aza indirdiği için temasların oluşmasını engellemektedir. Sağlıklı beslenme alışkanlığı oluşturmak da alzaymır ve benzeri deme aslanın oluşmasını en aza indirir. Yeteri kadar ve düzenli bir uykuda temasların ve beraberinde birçok hastalığın oluşmasını engellemektedir. Bu yüzden kaliteli ve yeteri kadar uyumak oldukça önemlidir.
Demansın ilerleme hızı nedir?
demansın hızlı ilerlemesine yol açacak Bir çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler arasında genellikle düzensiz beslenme, zihnin yeteri kadar çalıştırılmaması gibi problemler bu faktörlerin altında yatmaktadır. Aynı zamanda ilk başlarda belirti gösterdiğinde bir doktora başvurarak ilaç tedavileri ile önlem alınması sağlanmalıdır. Aksi takdirde ilerleyen vakalarda ve evrelerde demans Oldukça hızlı ilerlemekte ve bütün semptomları göstermektedir. Aynı zamanda orta evde dediğimiz evre ve son evrede genellikle bütün semptomlar ortaya çıkar ve hasta artık kontrol dışında daha da fazla belirti göstermeye başlar. Temaslar için yapılacak ameliyatlar ve kullanılan ilaçlarda ileriki safhalarda hastaya hiçbir etki yapmaz aksine hastalığın daha da ilerlemesine sebep olur. Bu yüzden mutlaka belirtileri gösteren kişilerin erken teşhis için bir doktora başvurmaları ve bu şekilde doktorun verdiği tedaviyi uyarak semptomların hafif olarak atlatılması sağlanmalıdır.
