İdrar kaçırma nedenleri
İdrar kaçırmaya neden olabilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler ise genellikle erkekleri ve kadınlarda farklı olabilmektedir.
Kadınlarda İdrar kaçırma nedenleri
Kadınlarda idrar kaçırmaya neden olabilecek etmenler içerisinde şunlar yer almaktadır:
- İdrar torbası enfeksiyonlarında sinirlerin aşırı şekilde uyarılması
- Gebelik sürecinde bebeğin idrar torbasına baskı yapması
- Vajinal doğum sayısının fazla olması
- Pelvik kasların zayıflaması
- Kronik kabızlık
- Aşırı kilolu olmak
- Vajinal enfeksiyonlar
- Mesane taşları
- Hormonsal değişimler
- Mesane tümörleri
- Sinirsel hastalıklar
- Mesane çıkışı tıkanıkları
- İlerleyen yaş
- İdrar torbasının sarkması
- Genetik
- Sistit
- Diyabet
- Menopoz
- Kas gevşetici, tansiyon düşürücü, idrar söktürücü ve depresyon ilaçları
- Demans
- Vajina ile mesane arasında fistül
Erkeklerde İdrar kaçırma nedenleri
Erkeklerde de görülebilen idrar kaçırma probleminin nedenleri kadın hastalara göre farklılık göstermektedir. Erkeklerde görülen idrar kaçırma belirtilerinin içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Omurilik hastalıkları
- Hassas mesane hastalığı
- Bağırsak ve mesane ameliyatları komplikasyonları
- Beyin ameliyatları
- Beyin felci
- Yaşlılık
- Trafik kazaları
- İdrar tutucu mekanizmanın birinin ya da ikisinin zarar görmesi
- Prostat kanseri
- Prostat büyümesi ameliyatlarının komplikasyonları
- İdrar yolları enfeksiyonu
- Üriner sistemde tümör ya da taş olması
- Nörolojik ve psikolojik durumlar
İdrar kaçırma belirtileri
İdrar kaçırma problemi hem erkeklerde hem de kadınlarda benzer belirtiler ile kendisini göstermektedir. Kadınlarda ve erkeklerde görülen belirtileri ise şu şekilde sıralamak mümkün olmaktadır.
Kadınlarda idrar kaçırma belirtileri
İdrar kaçırma zaman zaman herkesin başına gelebilen bir durum olmaktadır. Ancak bazı belirtiler bunun kronik bir sorun olduğunu göstermektedir. Bu belirtilerin görülmesi halinde uzmana başvurulması gerekir. Kadınlarda idrar kaçırma probleminin bulunduğunu gösteren semptomlar şunlar olmaktadır.
- Hapşırma, gülme ya da öksürme sırasında idrar kaçırma
- Ağır bir eşya kaldırırken idrar kaçırma
- Otururken ya da yatarken ayağa kalkıldığında idrarın kaçması
- Gün içerisinde sık sık tuvalete gitmek
- İdrar kaçırması sebebiyle ped kullanmak zorunda kalmak
- İdrar yapma ihtiyacı hissedildiğinde tuvalete yetişememek
- Mesanenin tam olarak boşalmadığını hissetmek
Erkeklerde idrar kaçırma belirtileri
Erkeklerde kadınlara oranla daha az görülen idrar kaçırma probleminin belirtileri içerisinde şunlar bulunmaktadır.
- Sık sık yaşanan mesane enfeksiyonları
- Sık idrara çıkma isteği
- Mesane enfeksiyonu olmamasına rağmen idrara çıkarken ağrı olması
- İdrar yapamamak
İdrar kaçırma tedavisi
Kadınların ve erkeklerin üriner sistemleri farklılık gösterdiği için tedavi yöntemleri de farklılık göstermektedir. Ancak her iki hasta cinsiyetinde de cerrahi ve cerrahi dışı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Kadınlarda idrar kaçırma tedavisi
Kadınlarda idrar kaçırmanın tedavisi içerisinde hem cerrahi hem de cerrahi dışı yöntemler yer almaktadır. Tedavi yöntemleri belirlenirken idrar kaçırma sorunun altında yatan neden önem kazanmaktadır. Örneğin pelvik kaslarının zayıflaması sebebiyle idrar kaçırma problemi yaşayan kadınlar için egzersizler yeterli olurken, mesane taşları gibi bir sebepten dolayı idrar kaçırma sorunu ile karşı karşıya kalan hastalar için cerrahi yöntemlerin uygulanması gerekebilmektedir.
Cerrahi dışı tedavi yöntemleri
İdrar kaçırma problemi yaşayan kadınlara uygulanabilecek ilk tedavi seçeneği egzersiz olmaktadır. Bu egzersizler sayesinde hastalar kaslarını nasıl kontrol edebileceklerini öğrenmektedir. Bunun yanında yapılan egzersizler pelvik kaslarının sıkılaşmasını da sağlamaktadır. Bu da idrarın daha rahat tutabilmesini sağlamaktadır.
İdrar kaçırma problemlerinde uygulanan tedavilerden birisi de manyetik pelvik taban simülasyonu olmaktadır. Yeni uygulanmaya başlayan bu tedavide son derece iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Uygulamanın basit olması ve hastaların herhangi bir ağrı hissetmemesi sebebiyle her geçen gün daha fazla tercih edilen tedavi yöntemlerinden birisi olmaktadır. Genellikle 8- 10 hafta arasında süren tedavinin uzunluğu hastanın durumuna göre değişiklik göstermektedir. Bu tedavide hastalar günlük kıyafetleri ile bir sandalyeye oturtulur ve pasif egzersiz yaptırılır. Bu sayede pelvik kasların verimli bir şekilde çalışması sağlanır.
İlaç tedavisi
Bazı idrar kaçırma vakaları hormonal kaynaklı olmaktadır. Özellikle urge inkontinans hastalarında tedavi seçeneği ilaç tedavisi olmaktadır. İlaç kullanımı ile aşırı aktif olan kas aktivitesinin azaltılması amaçlanmaktadır. Ancak stres sebebiyle idrar kaçırma problemlerinde ilaç tedavisi başarı olamamaktadır. Bunun yanında nadir olsa da lokal olarak uygulanan östrojen kremleri, tabletleri ya da flasterleri idrar kaçırma tedavisinde kullanılmaktadır.
Cerrahi yöntem
2000’li yılların başına kadar idrar kaçırma operasyonlarının başarı oranı son derece düşüktü. Çünkü bu döneme kadar yapılan ameliyatlar için pelvik kasların hacmi yetersiz gelmekteydi. Ancak idrar kaçırmanın tedavi edilebilmesi için mesanenin yukarı çekilmesine gerek olmadığı anlaşıldı.
Günümüzde idrar kaçırması için uygulanan ameliyatlardan sonra hasta aynı gün taburcu edilmektedir. Lokal anestezi ile yapılan operasyonların başarı oranları ise %90’nın üzerinde olmaktadır. Diğer tedavi seçeneklerinin başarıya ulaşmadığı hastalara uygulanan cerrahi tedavi yöntemleri birçok farklı yöntem sunmaktadır. Bu cerrahi yöntemler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Yapay sfinkterler
- Periüretal plikasyon operasyonları
- Subiretral süspansiyon
- İğne ile süspansiyon
- Retropubik süspansiyon
Erkeklerde idrar kaçırma tedavisi
Erkeklerde idrar kaçırma problemi birçok farklı sebebe bağlı olarak görülmektedir. Tedavinin başarılı olabilmesi için ise idrar kaçırmaya neden olan ana problemin doğru bir şekilde tespit edilmesi ve tedavinin bu neden göre planlanması gerekmektedir.
Stres ve sıkışma tarzı idrar kaçırma problemi yaşayan erkeklerin tedavilerinde günlük rutinlerinde değişikliğe gitmeleri problemin çözümü için yeterli olabilmektedir. Bunun için pelvik taban egzersizleri ve ilaç tedavisi genellikle yeterli olmaktadır.
Eğer mesane kaslarının kasılma yeteneğini kaybetmesi gibi bir nedenle idrar kaçırma problemi yaşanıyor ise o zaman tembel mesane sendromu söz konusu olmaktadır. Bu durumda hastalara daimi sonda ya da temiz aralıklı sonda kullanılır. Bu sayede idrar dışarı atılabilir. Bunun yanında tembel mesane sendromunda cerrahi de tedavi seçeneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu operasyonda karın duvarı ve mesane arasında minimal bir köprü yapılmaktadır. Bu sayede idrarın vücuttan dışarıya atılması sağlanır. Bu operasyonlara mitrofanoff ameliyatı adı verilmektedir. Bunların yanında bağırsak dokusu kullanılarak hastalara yeni bir mesane yapılması da idrar kaçırma probleminin tedavi edilebilmesi için gerekli olabilmektedir.
Eğer idrar kaçırma probleminin altında yatan sebep mesane küçülmesinden kaynaklanıyor ise o zaman bağırsaktan yama yapmak için doku alınır ve mesanenin hacmi büyütülür. Son derece titizlikle uygulanması gereken bu ameliyattan sonra idrarın böbreklere geri kaçması ve bu sebeple de oluşabilecek problemler ortadan kaldırılmaktadır.
Erkeklerde yaşanan idrar kaçırma problemlerinin en sık görülen sebebi prostat ameliyatlarının komplikasyonlarından birisi olmasıdır. Ameliyat sırasında idrar kontrolünü sağlamakla görevli olan mekanizmaların hasar görmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durum trafik kazaları gibi travmatik olaylar sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Sfinkter adı verilen mekanizmanın her ikisinin de zarar görmesi sonucunda tam idrar kaçırma görülmektedir. Bu vakaların tedavisinde sfinkter operasyonu uygulanmaktadır. Yapay sfinkter uygulaması için hastaların idrar kanalının çevresinde bir halka yerleştirilmektedir. Bu halkanın içerisinde su bulunur ve bu su kanala baskı yapılmasın sağlar. Aparata su sağlamakla görevli olan depo hastaların karın bölgesine yerleştirilir. Yapay sfinkterin kontrol edilebilmesini sağlayan kontrol pompası ise hastanın testislerine yerleştirilmektedir. Bu sistem sayesinde hastalar istedikleri zaman idrarlarını yapabilirler.
İdrar kaçırma türleri
Hem kadınlarda hem de erkeklerde idrar kaçırma türleri beşe ayrılmaktadır. Hastalara uygulanacak tedavinin belirlenmesinde idrar kaçırma türü de önemli olmaktadır.
Stres inkontinans
Gülme ya da öksürme gibi karın içi basıncın arttığı durumlarda istemsiz bir şekilde ortaya çıkan idrar kaçırma problemleridir. Bu idrar kaçırma probleminin temelinde kas, bağ ve ligamentler gibi genital bölgeyle bağlantılı destek dokulardaki bozulmalardan kaynaklanmaktadır. Bu sebeplerin yanında sinirsel uyarım bozuklukları da idrar kaçırmaya neden olmaktadır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma
Sıkışma tipi idrar kaçırma aynı zamanda urge inkontinans olarak da adlandırılmaktadır. Bu idrar kaçırma türünde hastalar bir anda şiddetli bir idrar giderme ihtiyacı hissederler. Bu his ile birlikte idrar kaçırma gerçekleşir. Sıkışma tipi idrar kaçırmada mesane kontrolsüz ve aniden kasılmaktadır. Bunun en büyük sebebi ise mesane kasları ile sinirsel uyarılar arasında koordinasyonsuzluk olmaktadır. Özellikle Parkinson, MS ve diyabet hastalarında görülmektedir.
Karma tipi idrar kaçırma
Stres ve sıkışma tipi idrar kaçırmanın birlikte görülmesidir.
Devamlı idrar kaçırma
Devamlı idrar kaçırma tipinde hastalar saatten bağımsız olarak sürekli tuvalete çıkama ihtiyacı hissederler. Genellikle radyoterapi ve daha önce gerçekleştirilen cerrahi işlemlerden sonra görülmektedir. Devamlı idrar kaçırma tipi genellikle idrar yolları ile genital sistem arasında oluşan fistül oluşumuna bağlı olarak gelişmektedir.
Taşma tipi idrar kaçırma
Taşma tipi idrar kaçırmada mesanenin kapasitesinin aşılması sebebiyle hastaların idrar kaçırmasıdır. Bu hastalarda idrar yapma hissiyatı oluşmaz. Bu sebeple de mesane kapasitesinin dolmasından sonra idrar kaçırma gerçekleşir. Taşma tipi idrar kaçırmaya sahip hastalar uyanık oldukları dönemde düzenli olarak mesanelerini boşaltsalar da uykuda oldukları dönemde mesane düzenli olarak boşaltılmadığı için şikayetler artar.
