Menopoz

Onaylayan Doktor (-lar) ; Mehtap Yazıcıoğlu , M. Murat İnal • Mar 11, 2022

KISA YOL

Menopoz Nedir?

Bu tamamen doğal süreç neden bu kadar gizemle örtülü? Menopozun büyük kayıplara işaret ettiğine dair bir önyargı var: doğurganlık, cinsellik, gençlik ve hatta kadınlık. Fakat bu fikir gerçeklikten uzaktır. Sadece vücudunuz yeni bir yaşam aşamasına giriyor.

Yalancı Menopoz Nedir?

Her ne kadar yalancı menopoz ile erken menopoz birbirine karıştırılan kavramlar olsa da birbirinden tamamen farklıdırlar. Erken menopoz kadınların genç yaşlarında yumurta yetmezliği gibi nedenler ile menopoz dönemine girmesini ifade eder ancak yalancı menopoz bazı kadın hastalıklarının tedavisi için yapılan bir uygulama olmaktadır. 

Adenomyozis myom, infertilite ve endormetriozis gibi hastalık tedavisinde uygulanabilen bu yöntem ile hastalara çeşitli ilaçlar verilmektedir. Bu ilaçlar ise hastaların yumurtlama fonksiyonlarını baskılayarak hastaların adet döngülerini geçici bir süre ile baskılamaktadır. Kısacası yalancı menopoz kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının bilinçli bir şekilde ilaç yardımı ile yaptığı bir tedavi yöntemi olmaktadır.

Yalancı Menopoz Belirtileri

Sağlıklı bir şekilde yumurtlama dönemi geçiren ve bu sebeple de sağlıklı adet döngülerine sahip olan kadınlarda yumurtlama süreçlerinin durdurulması bazı yan etkilere neden olmaktadır. Bunların başında ise adet döngüsünün durdurulması bulunmaktadır. Bunun yanında yalancı menopozda olan bir kadında görülmesi gereken muhtemel belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

  • Üşüme
  • Uyku problemleri
  • Sıcak basması
  • Saç tellerinin incelmesi
  • Öfke
  • Metabolizmanın yavaşlaması
  • Kilo alma
  • Memedeki dolgunluğun kaybolması
  • Gece terlemeleri
  • Cilt kuruluğu
  • Ani ruh değişimleri
  • Alıngan ruh hali

Menopoz Belirtileri

Menopoz, östrojen ve progesteron seviyelerinde bir düşüştür ve sonuç olarak vücutta yumurtlama durur. Menopoz ayrıca, bir kadının adetlerinin kesilmesinden hemen önce veya hemen sonra yaşadığı bir dizi semptom ve değişikliği içerir.

İlk işaret genellikle adette bir değişikliktir. Dönemleriniz alışılmadık derecede ağır olabilir. Veya tersine, çok daha kolay ve daha uzun aralıklarla. 2-3 haftada bir veya birkaç ayda bir adet olabilirsiniz. Değişiklikleri sakince kabul edebilir veya onlardan korkabilirsiniz. Bütün bunlar normaldir.

Menstrüel programdaki değişikliklere genellikle sıcak basması, gece terlemesi, sinirlilik, uyku bozuklukları ve vajinal kuruluk gibi semptomlar eşlik eder. Ancak baş dönmesi, şişkinlik, kilo alma, ruh hali değişimleri, baş ağrıları ve libido kaybı gibi başka belirtiler de vardır. 

Menopoza işaret edebilecek değişiklikleri ilk fark ettiğinizde, doktorunuzla konuşmanız, onay için kan testi yaptırmanız ve tavsiye almanız önemlidir.

Menopoz Ne Zaman Başlar?

Menopoz, aşamalı olarak gelişen ve aşamalar halinde gerçekleşme eğiliminde olan bir süreçtir. 40 veya 60 yaşında başlayabilir, yaş ortalaması 51'dir. Hangi yaşta başlayacağı genetiğe bağlıdır, bu nedenle büyük olasılıkla annenizle aynı yaşta menopoz başlangıcı yaşarsınız. Semptomlar, “perimenopozal” dönem olarak adlandırılan dönemden aylar hatta yıllar önce başlayabilir ve genellikle durduktan sonra 4 yıla kadar devam edebilir.

Menopoz Başlangıcını Kabul Edin

Menstrüasyon gibi, menopoz da kabul edilmesi gereken tamamen doğal bir süreçtir. Adet dönemleri ve PMS ile ilgili takıntı yapmanıza gerek yoktur. Bu birçok kadın için büyük bir rahatlamadır. Sonuç olarak, menopoz bir serbest bırakma kaynağı olabilir, yeni bir vücut çağına girdiğiniz ve vücudunuzda kendinizi evinizde hissettiğiniz bir duygu olabilir. Ünlü bir doktor menopozu şu şekilde tanımlıyor: "Daha az yaygın olan 'ikinci bahar' terimini tercih ediyorum çünkü kadınlar için bu - yeni gelişme zamanı."

Yine de, duygusal ve fiziksel olarak gezinmeyi zor bulabilirsiniz. Ancak sizi neyin beklediğini bilmek, hayatınızdaki bu dönemi daha iyi anlayabileceğiniz ve kabul edebileceğiniz anlamına gelir.

Menopoz Yaşı

Menopoz yaşı bulunulan coğrafyaya göre değişiklik göstermektedir. İklimler, beslenme düzeni, stres ve hareketlilik düzeyi gibi etkenler menopoz yaşının üzerinde oldukça etkili olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre menopoz yaşı tüm dünyada 45 ile 55 yaş arasında değişiklik göstermektedir. Bazı coğrafyalarda etkenlerin değişmesinden dolayı bu sınır 45 yaşın altında olurken, bazı ülkelerde ise 55 yaşın üzerinde olmaktadır. Yaş sınırının bu kadar değişken olmasının bir diğer sebebi ise modern sağlık hizmetlerine ulaşımın hangi ölçüde mümkün olduğudur. Çünkü modern sağlık hizmetlerine kolay bir şekilde ulaşan kadınlar da kadın hastalıkları ile ilgili tedavilerin ve diğer sağlık hizmetlerinin alımı çok daha kolay olması yumurtlama döngülerinin sorunsuz bir şekilde ilerlemesini ve kadınların daha uzun süre adet döngüsüne sahip olmasını sağlamaktadır.

Menopoz Tedavisi

Bazı kadınlarda hiçbir semptom görülmez, ancak çoğunda en az bir veya daha fazla semptom bulunur. Durumunuz buysa, umutsuzluğa kapılmamalısınız. Düzenli egzersiz semptomları azaltmaya yardımcı olabilir ve akupunktur ve hipnoterapi sıcak basmaları ve uykusuzlukla baş etmede etkilidir.

Geçmişte HRT veya hormon replasman tedavisi standart tedaviydi. Daha sonra, bazı çalışmalarda, bu tür bir tedavi meme kanseri, tromboz veya felç gelişimi ile ilişkilendirildi. Bununla birlikte, birçok kadın için HRT'nin yüksek etkinliği de kanıtlanmıştır ve faydaları, duruma bağlı olarak genellikle risklerden daha ağır basmaktadır. Sonuç olarak, günümüzde birçok doktor, menopozun ilk 10 yılındaki kadınlara yeniden kısa süreli hormon tedavisi önermeye başlıyor.

Bununla birlikte, yaşlı kadınlar için riskin daha yüksek olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, menopoz sırasında meme kanseri geliştirme riski, obezite ve düşük fiziksel aktivitenin bir sonucu olarak böyle bir hastalığa yakalanma riski ile karşılaştırılabilir.

Bir kadının açıkladığı gibi, doğru çözümü seçmek biraz zor olabilir: "O kadar çok ilaç ve takviye var ki - hepsi kendi yan etkileriyle - kafanızı karıştırabilir ve hayal kırıklığına uğratabilir." Bu yüzden bunu doktorunuzla tartışmaya değer.

Menopoz mesane kontrolünü etkileyebileceğinden, bu durum için çantanızda birkaç külot taşımayı düşünebilirsiniz. Ve ayrıca adetinizin aniden başlaması durumunda.

Bazı Yaygın Semptomlar

Menopoza sıklıkla klimakterik bozukluklar (yumurtalık fonksiyonunun durmasıyla ilişkili hormonal değişikliklere eşlik eden semptomlar) eşlik eder ve yoğunluğu kadına göre değişir. Bu semptomlar östrojenlerdeki hormonal yetersizliğe bağlıdı. Sistematik değillerdir ve bazı kadınlarda hiç görülmezler.

Bu klimakterik bozukluklar şunlardır:

  • sıcak basması veya vazomotor basması (on kadından yedisinde bulunur).

Bu olaylar aşağıdakilerle sonuçlanır:

  • titreme, halsizlik ve baş dönmesi hissinin tutarsız oluşumu,
  • gövdeden yüze ve boyuna doğru yükselen ve ardından kızarıklığın eşlik ettiği ani bir yoğun ısı hissi,
  • normale dönmeden önce çarpıntı, aşırı terleme ve titreme.

Kısa, sıcak basmaları nadiren birkaç dakikadan fazla sürer. Ara sıra olabilir veya saatte birkaç kez ortaya çıkabilirler.

Özellikle geceleri ortaya çıkarlar ve uykuyu bozarlar. Ayrıca gün içinde ortaya çıkarlar: daha sonra ortam ısısı, yemek yeme, alkol, egzersiz ve duygu tarafından etkilenecek şekilde normale dönerler. Birkaç ay da sürebilirler birkaç yılda.

  • sıcak basması olmayan izole gece terlemeleri ;
  • vulvovajinal kuruluk;
  • üriner bozukluklar: daha sık  üriner tahrişler veya enfeksiyonlar, idrar kaçırma, sık idrara çıkma dürtüsü;
  • baş ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk, sinirlilik, kaygı;
  • eklem ağrısı, yaygın ve değişen, sabahları daha belirgin ve sabah gerilmesinden sonra azalan.

Sıcak basması, terleme, yorgunluk gibi bazı klimakterik bozukluklar... geçici olabilir, ancak bazen menopoz sırasında da devam edebilir. Vajinal kuruluk, idrar rahatsızlıkları gibi diğerleri uzun sürelidir.

Menopoz Başlangıcı Nasıl Açıklanır?

Doğumda, her kız bebek sınırlı bir yumurtalık folikülü kaynağı ile doğar. Ergenlikten menopoza kadar “genital aktivite” olarak bilinen döneminde her kadının döllenmenin mümkün olduğu adet döngüleri vardır.

Menstrüel siklus, birbirinden ayrılan 2 evreden oluşur. Foliküler faz yumurtlamaya hazırlanır. Bu aşamada, folikül uyarıcı hormon (FSH) tarafından üretilir. Hipofiz, yumurtalık foliküllerini olgun bir yumurta üretmesi için uyarır. Aynı zamanda, kalınlaşma üzerinde etkili olan östrojen folikülleri tarafından salgılanmasını da teşvik eder.

Yumurtlama, östrojen etkisi altında luteinize edici hormon (LH zirvesi) seviyesindeki bir artıştan kaynaklanır, bu da folikülün yırtılmasına ve olgun yumurtanın salınmasına neden olur.

Luteal faz, yumurtlama ile adetin başlangıcı arasındaki dönemdir. Yumurtlamadan sonra, korpus luteuma dönüşen folikül, uterus astarını güçlendirmeye yardımcı olan progesteron üretir.

Yumurta döllenmezse korpus luteumatrofive progesteron seviyesi, düşük östrojen üretimi bağlamında keskin bir şekilde düşer. Sonuç olarak, uterus astarının yüzey tabakası soyulur ve dökülür. Bunlar bir sonraki döngünün başlangıcını belirleyen kurallardır.

Bu döngü dizisi, folikül rezervinin sonuna kadar gerçekleşir. Daha fazla yumurtalık folikülü olmadığında ve dolayısıyla yumurtlama olmadığında, progesteronun ve ardından östrojenin hormonal üretimi düşer ve durur. Premenopoz, progesteron üretimindeki düşüşün sonucudur. Östrojenlerin hormonal üretimi durduğunda menopoz başlar.

Menopoz Teşhisi

Menopoz tanısı, yaklaşık 50 yaşındaki bir kadında 12 ay boyunca adet görmemesine dayanır. Bu durumda, önsel olarak herhangi bir inceleme gerekli değildir.

Şüphe durumunda, doktor teste başvurabilir. Tedavi genellikle, hormonları arka arkaya üç ay boyunca ayda 10 gün reçete etmekten ibarettir. Çoğu zaman işe yarar fakat yan etki risklerinden dolayı tercih edilmez.

Yaş ve klinik semptomların dikkate alınması yeterli olduğundan, hormonal testler çoğu zaman işe yaramaz.

Erken Menopoz

40 yaşından önce ortaya çıktığında erken menopozdan bahsediyoruz. Bu spontan (genetik kaynaklı) olabilir veya tedaviden kaynaklanabilir:

  • ameliyat,
  • kemoterapi,
  • radyoterapi gibi terapiler kaynaklı olabilir.

Bu durumda, komplikasyonları önlemek için 50 yaşına kadar kontrendikasyon yokluğunda hormon replasman tedavisi reçete edilir.

Erken menopoz belirtileri

Genellikle sağlık sorunları sebebiyle ortaya çıkan erken menopozun belirtileri menopoz belirtileri ile benzerlik taşımaktadır. Erken menopozda kadınlarda görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

  • Baş ağrısı
  • Baş dönemsi
  • İştah artışı
  • Unutkanlığın artması,
  • Konsantrasyonun düşmesi
  • Ruh halinin daha endişeli ya da sinirli olması
  • Uykusuzluk
  • Yorgunluk
  • Mesane kontrolünün zayıflaması
  • Vajinal kuruluk
  • Vajinal kaşıntı
  • Cinsel isteksizlik
  • İki regl dönemi arasındaki sürenin uzaması ya da dönemin kısalması
  • Reglin bir haftadan daha uzun sürmesi

Erken menopozun nedenleri

Erken menopoza neden olan etmenler tam olarak belirlenememiştir. Ancak bazı faktörlerin erken menopoza zemin hazırladığı düşünülmektedir. Bu etmenlerin içerisinde şunlar yer alır:

  • Hiç doğum yapmamış olmak
  • Sigara kullanmak
  • Sosyo- ekomonik düzeyin düşük olması
  • Genetik
  • Otoimmün hastalıklar

Erken menopoz tanısı

Erken menopozun tanı alabilmesi için hastanın vücudundaki değişikliklerin gözlemlenmesi gerekmektedir. Özellikle regl dönemlerinin düzensiz hale gelmesi ve bu belirtilerin 40 yaş öncesinde görülmeye başlaması durumunda kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvurulması gerekmektedir.

Bu durumda başvuran hastalara fiziki muayenenin yanı sıra kan tahlilleri de uygulanmaktadır. Bunların içerisinde tiroid bezleri ve hamilelik durumunun gözlemlenmesi de bulunmaktadır. Ayrıca östrojen seviyesinin ölçülmesi ile yumurtalıkların durumu hakkında da bilgi sahibi olunur.

Erken menopoz tedavisi

Erken menopozun tedavisi henüz bulunmamaktadır. Ancak belirtilerin ilk görülmeye başlamasından itibaren bazı önlemler alınabilir. Ancak bu önlemlerin uygulanabilmesi için menopozun başlamamış olması gerekmektedir. Menopozun başlamadığı ve kişinin genel sağlık durumunun uygun olduğu vakalarda ise hormon takviyesi yapılmaktadır. Bunun yanında kadınların düzenli bir hayat düzeni belirlemesi ve sigarayı bırakması da tedaviye yardımcı olacaktır.

Doktora Soru Sor