Çift Cinsiyet (İnterseks)

Çift Cinsiyet (İnterseks) Nedir?

Çift cinsiyet, kromozomlarda, cinsel organlarda, hormonlarda veya iç üreme organlarında tipik kadın ya da erkek kalıplarına uymayan; bir veya daha fazla özellik ile doğan kişiler için kullanılan bir şemsiye tanımdır. Bu kişilerin bazı özellikleri doğumda kendilerine atanan cinsiyetle uyuşmayabilir ya da geleneksel olarak anlaşılan erkek ve kadın özelliklerini birleştirebilir.

Çift cinsiyet genellikle doğumda fark edilmekle birlikte, farklılıklar her zaman belirgin olmayabilir. Bu sebeple de ergenlik ya da yetişkinlik döneminde diğer sağlık sorunlarının tespiti için yapılan testlerde durum anlaşılabilir. Nadir olarak ise çift cinsiyet tanımı kişilere uygulanan otopsi ile bulunmaktadır.

Çift cinsiyet ile ilgili farklı kavramlar kullanılabilmektedir. Bunların içerisinde cinsiyet gelişim bozukluğu ya da cinsiyet gelişim farklılığı gibi terimler yer almaktadır. Ancak günümüzde bu terimler reddedilmektedir. En sık kullanılan terim ise interseks olmaktadır. Hermafrodit terimi ise insanlar için uygun değildir. Çünkü bir kişi hem tamamen erkek hem de tamamen kadın olamaz. 

Çift Cinsiyet (İnterseks) Türleri

Çift cinsiyet genellikle üç kategoriye ayrılmaktadır.

46+XY

Bu tipte kişide erkek kromozomları bulunmaktadır. Ancak dış genital organların eksik oluşması, belirsiz olması ya da dişi dış organlara sahip olunması söz konusu olmaktadır. Bu kişilerde testisler normal olabileceği gibi kötü biçimlenmiş olabilir ya da hiç olmayabilir. Bu durumun testosteron sorunlarından ya da diğer fetal gelişim varyasyonlarından kaynaklanması mümkündür.

46+XX

Kişide dişi kromozom ve yumurtalık varlığına rağmen dış genital organların erkek olması durumuna verilen isimdir. Bu durumun doğumdan önce fetüsün aşırı testosterona maruz kalmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Gonodal Çift Cinsiyet (İnterseks)

Bu tipte cinsiyet gelişimini etkileyen bir dizi kromozomal varyasyon içerebilmektedir. İç ve dış genital organlar arasında bir uyumsuzluğa neden olmazlar. Ancak cinsiyet hormonu seviyeleri ve genel cinsel gelişimle ilgili olası sorunlar görülür. 

Karmaşık Ya Da Belirlenemeyen Çift Cinsiyet (İnterseks)

Bu kişilerde kromozom yapısının yukarıda belirtildiği üç şekilde de olması mümkündür. Dış ve iç organlar arasındaki uyumsuzluk kromozom bozukluğunun türüne göre farklılık göstermektedir. 

Çift Cinsiyet (Hermafrodit) Nedenleri

Araştırmalar interseksin nedeninin tam olarak ne olduğunu kanıtlayamamıştır. Bazı özelliklerin genetik olarak miras alındığı düşünülmektedir. Bunun yanında interseks olmak şu nedenlerden kaynaklanabilir.

• Androjen hormon reseptör genindeki değişiklikler
• Embriyo gelişimi sırasında ortaya çıkan doğal ve sentetik hormon maruziyeti
• Eksik ve yerinde olmayan cinsel belirleyici bölge Y geni
• Genital gelişimle ilgili hormon düzeylerinin anormal olmasına neden olan diğer genetik durumlar

Çift Cinsiyet (İnterseks) Belirtileri

Çift cinsiyet vakalarının önemli bir kısmında bebeklerin dış görünüşünden anlaşılmaktadır. Bunun yanında görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Tipik yumurtalıkların ya da testisin olmaması
• Cinsiyet kromozomu farklılığına sahip olmak
• Ergenliğin olması gerektiği gibi sürmemesi
• Kısırlık

Çift Cinsiyet (İnterseks) Tanı Kriterleri

Çift cinsiyet durumu genellikle fiziksel muayene ile tanı alabilmektedir. Ancak bazı durumlarda iç üreme organların eksikliğinin fark edilebilmesi için görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun yanında tanının kesinleşmesi için kromozom testlerinin yapılması gerekebilir.

Çift Cinsiyet (İnterseks) Ameliyatı

Çift cinsiyet veya interseks ameliyatları, doğuştan atipik cinsel organlarla dünyaya gelen bireylerde, genital anatomiyi doğumda atanan cinsiyete göre değiştirmeyi amaçlayan cerrahi müdahalelerdir. Geçmişte, bu ameliyatlar genellikle çocuk yaşlarda, çoğunlukla da çocuk 2 yaşına gelmeden uygulanırdı. Ameliyatın amacı, çocuğun cinsiyet gelişimine ve toplumsal cinsiyet rollerine uyum sağlaması olarak düşünülürdü. Ancak günümüzde, kişilerin kendi tercihleri dışında bu tür ameliyatlara maruz kalmaması gerektiği yönünde bir anlayış hâkimdir.

Birçok ülkede bu tür cerrahi işlemler kişinin rızası alınana kadar ertelenmektedir. Bu, özellikle büyüme çağındaki çocukların, cinsiyet kimliği hakkında daha bilinçli bir karar verebileceği yaşa kadar beklenmesini sağlamak içindir. Ameliyat yapılmasına karar verildiğinde, işlemler kişinin sağlığı, fiziksel özellikleri ve tercihleri dikkate alınarak yapılır.

Çift Cinsiyet (İnterseks) Ameliyatının Riskleri

İnterseks cerrahisinin neden olabileceği riskler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Cinsel fonksiyonda azalma
• Kısırlık
• Yara izi
• İdrar kaçırma
• İdrar yolu enfeksiyonu

Bunun yanında ameliyatın atanan cinsiyetten başka bir cinsiyete geçiş için yapılırsa kişiler için ciddi travma sebebi olabilmektedir. Bu kişilerde kaygı ve depresyon gibi rahatsızlıklar görülebilir.

Çift Cinsiyet (İnterseks) Olmanın Getirdiği Sağlık Sorunları

İnterseks genellikle herhangi bir sağlık sorununa neden olmaz. Ancak nadir olarak görülse de bazı sağlık sorunlarının yaşanması söz konusu olabilmektedir. Bu durumların içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kemik sorunları
• Kanser
• Doğuştan adrenal hiperplazi ya da androjen duyarsızlığı
• Üretra açıklığının bulunmaması
• İdrarın vücuttan atıldığı üretra açıklığının penisin yanlış tarafında olması
• Klinefelter sendromu
• Rahim ve vajinanın beklendiği gibi oluşmaması
• Seks bezlerinin gelişmemesi