Dang Humması

Dang Humması Nedir?

Dünya üzerinde özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde görülen Dang humması, sivrisinek kaynaklı hastalıklardan birisidir. Hastalığın şiddeti farklılık göstermekle birlikte hafif varyasyonlarında grip benzeri belirtiler görülmektedir. Dang hummasının şiddetli formu aynı zamanda Dang hemorajik ateşi olarak da adlandırılır.

Ciddi kanamaya, kan basıncında ani düşüşe ve ölüme neden olabilir. Dang hummasının şiddetli versiyonu genellikle 2 ve daha fazla kez enfeksiyona maruz kalınan durumlarda görülmektedir. Dang humması insandan insana bulaşan bir hastalık değildir. Ancak hamiler bir kadının enfekte olması halinde bebeğine bulaşması mümkündür.

Dang Humması Nedenleri

4 dang virüsünden biri tarafından oluşturulan Dang humması enfekte olmuş sivrisinek ısırığı sebebiyle görülmektedir. Dang humması virüsünü taşıyan sivrisineklerin insanları ısırması sonucunda virüsler kana geçmektedir. Daha sonrasında insan vücudunda kendi kopyalarını oluşturarak çoğalırlar ve bağışıklık sistemi tepkisini başlatırlar.

Bağışıklık sisteminin gösterdiği reaksiyonun yanı sıra virüs popülasyonunun artması hastaların kendilerini kötü hissetmelerine neden olmaktadır. Virüsün vücutta etkilediği en önemli dokular kan damarları olmaktadır.

Virüs kan damarların bazı kısımlarının yok olmasına neden olabilmektedir. Bu bağışıklık sisteminin oluşturduğu belirli kimyasallarla birlikte kanın damarlardan sızmasına ve iç kanamaya neden olmaktadır. Bu şiddetli Dang hummasının yaşamı tehdit eden semptomlarından birisidir. 

Dang Humması Belirtileri

Dang hummasının genel olarak herhangi bir belirtiye sebep olmadığı bilinmektedir. Ancak virüse karşı antikor geliştirmemiş kişilerde bazı belirtilerin görülmesi mümkün olmaktadır ve bu belirtilerin içerisinde şunlar yer alır.  

• Cilt döküntüsü
• Genellikle 40 derece olan yüksek ateş
• Kaslarda, kemikler ve eklemlerde ağrı
• Gözlerin arka kısmında hissedilen şiddetli ağrı
• Mide bulantısı
• Kusma

Hastalığın neden olduğu belirtiler sivrisinek ısırığının gerçekleşmesinden sonraki 4- 10 gün içerisinde ortaya çıkmaktadır. Hastalık 3 ile 7 gün arasında sürer. Dang humması olan 20 kişiden biri ilk belirtiler azalmaya başlamasından sonra şiddetli Dang humması geçirmektedir. 

Şiddetli Dang Humması Belirtileri 

Şiddetli dang humması belirtilerinin yaşamı tehdit edilecek şekilde kötüleşmesidir. Hastalığın şiddetli formlarında hastaların dikkat etmesi gereken işaretler ateşin düşmesinden sonraki 24 ila 48 saat arasında görülmektedir.

Görülebilecek bu işaretlere dikkat edilmesi gerekir çünkü şiddetli formu ölümcül olabilmektedir. Bu sebeple de aşağıdaki belirtilerden herhangi birinin görülmesi halinde en yakın acil servise başvurulması gerekmektedir. 

• Mide ya da karın ağrısı 
• Sık sık kusma 
• Kan kusmak 
• Dışkıda kan bulunması 
• Burun kanaması 
• Diş eti kanaması 
• Aşırı yorgunluk 
• Huzursuzluk 
• Sinirlilik
• Cilt altında morarmaya benzeyen kanama 
• Zor veya hızlı nefes alma 
• İdrarda kan

Dang Humması Tanı Kriterleri

Dang humması teşhisi kan testi yolu ile konulmaktadır. Kan örneğine uygulanan bu testi aynı zamanda 4 versiyondan hangisine sahip olunduğunun da belirlenmesini sağlamaktadır. Ancak Dang hummasını her zaman teşhis edilmesi kolay olmamaktadır. Çünkü görülen belirtiler zika, sıtma ve tifo gibi diğer hastalıkların belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple de muayenede tıbbi ve seyahat geçmişi hakkında sorular sorulur ve sivrisinekler ile herhangi bir temas olmadığının anlaşılması gerekmektedir.

Dang Humması Tedavi Yöntemleri

Hastalığın tedavisinde kullanılan ve bu virüs türünü etkileyen herhangi bir ilaç bulunmamaktadır.  Bu sebeple de uzmanlar belirtilerin nasıl yönetileceğini ve acil servise gidip gitmememiz gerektiği konusunda çeşitli önerilerde bulunmaktadır.

Dang humması iyileşirken bol sıvı tüketimine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun yanında aşağıda yer alan dehidrasyon belirtilerinden herhangi birine sahip olması durumunda doktora başvurulması gerekir. 

• Azalmış idrara çıkma 
• Çok az ya da hiç gözyaşının bulunmaması 
• Ağız veya dudaklarda kuruluk 
• Uyuşukluk 
• Kafa karışıklığı 
• Soğuk ve nemli ekstremiteler 

Reçetesiz olarak satılan ağrı kesiciler kas ağrılarının geçirilmesine ve ateşi düşürmeye yardımcı olmaktadır. Ancak Dang humması hastalarının Aspirin, ibuprofen ve naproksen sodyum gibi ilaçlardan kaçınmaları gerekmektedir. Çünkü bu ağrı kesiciler hastalığın kanama komplikasyon riskini arttırmaktadır. 

Şiddeti Dang humması hastalarının ise ihtiyacı olan tedaviler içerisinde şunlar yer almaktadır. 

Öncelikli olarak hastaların hastane bakımına ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu bakım sırasında hastaların kan basınçlarının düzenli olarak kontrol edilmesi kan kaybının telafisinin sağlanması için kan naklinin yapılması gerekir. ayrıca elektrolit kaybının önlenmesi için damar yolu ile elektrolit takviyesinin de yapılması gerekmektedir.

Dang Humması Bulaş Yolları

Dang humması aedes sivrisinekleri tarafından yayılır. Dang humması hastasının sivrisinek tarafından ısırılması sonucunda virüs sivrisineğe geçer. Daha sonrasında bu sivrisineğin sağlıklı bir kişiyi ısırması ile virüs yayılır. Bunun yanında hastalık kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz. Ancak hamilelik zamanında Dang hummasına yakalanmış kişilerin doğum sırasında hastalığı bebeğine geçirme ihtimali bulunmaktadır.

Dang Humması Ölümcül Mü?

Dang humması hafif belirtilere sebep olduğunda ölümcül değildir. Ancak her 20 hastadan birinde enfeksiyon sonrasında şiddetli dang humması görülür. Şiddetli Dang humması ise iç kanamaya ve şoka neden olduğu için ölümcül olabilmektedir.

Dang Hummasına Karşı Bağışıklık Kazanılır Mı? 

Bir kez enfekte olunduğunda Dang virüsünün enfekte olunan türe karşı bağışıklık kazanma ihtimali bulunmaktadır. Ancak virüsün en az 4 versiyonu olduğu için bağışıklık kazanma süreci karmaşık olmaktadır. 

Vücutta bulunan antikorlar patojenlere özel olarak ayrı özelliklerde üretilmektedir. Bu sebeple de kilit anahtar gibi belli patojene belli antikorlar etki eder. Dang virüsünün 4 suşundan birini kaptıktan sonra buna karşı antikor üretilir. Ancak farklı bir gang virüsünün vücuda girmesi durumunda antikorlar virüsü yakalayarak hücrelere çekebilirler.

Buna rağmen sebebi tam olarak bilinmese de virüsün tamamen yok edilmesini sağlayamazlar. Bu sebeple de virüs hücrenin içerisinde kalır. Virüsün hücrenin içerisinde kalması kişilerin enfekte olmasına ve hastalığın daha şiddetli olmasına neden olmaktadır. 

Dang Humması Nasıl Önlenir?

Dang hummasından korunmanın iki temel yolu sivrisinek ısırıklarından kaçınmak ve aşı olmaktır. 

Sivrisinek Koruması 

Sivrisineklerden kaçınmanın en iyi yolu sivrisinek ısırıklarından korunmaktır. Sivrisineklerden korunma yolları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Sinek kovucu ilaçlar
• Özellikle sivrisineklerin daha sık bulunduğu gece vakitlerinde açıkta kalan cildin örtünmesi 
• Durgun suların kaldırılması ve suyun birikebileceği alçak noktaların doldurulması 
• Sinekliklerdeki deliklerin onarılması ve mümkünse pencere ve kapıların kapalı tutulması 
• Hastalığın yaygın olarak görüldüğü bölgelerde geceleri cibinlik kullanılması 
• Hamile kişilerin Dang hastalığının yaygın olduğu bölgelere seyahat etmekten kaçınması 
• Seyahat etmeden önce gidilecek yer ile ilgili herhangi bir hastalık salgını olup olmadığının öğrenilmesi 

Dang Humması Aşısı

Dang humması aşısı daha önceden kurmanızı geçirilen kişilere önerilmektedir. Gelecekte Dang virüsünün farklı bir versiyonunun kapılması halinde şiddetli Dang humması riskinin azalmasını sağlamaktadır. Daha önce dang humması geçirilmeyen kişilerin aşı olması önerilmez.

Çünkü bir kez daha dang hummasının başka bir versiyonunu kapılması halinde daha da hasta olma olasılığını arttırır. İlk kez gang humması geçirdikten sonra aşı olmak şiddetli dang hummasını geçirme riskini azaltmaktadır. Bunun için aşı olmadan önce Dang humması geçirip geçirilmediğinin doğrulanması için önceki Dang humması enfeksiyonunun belirtilerini kontrol edilmesini amaçlayan kan testinin uygulanması gerekir. Bunun yanında aşı herkese uygulanmamaktadır.

Dang Humması Komplikasyonları 

Dang humması komplikasyonları özellikle hamilelik sürecinde bu hastalığa yakalanan kişilere etkilemektedir. Dang hummasının neden olabileceği komplikasyonlar içerisinde erken doğum ve düşük doğum ağırlığı yer almaktadır.

Ayrıca hastalığın şiddetli formunda iç kanama ve organ hasarı gibi hayatı tehdit edecek komplikasyonlar görülmektedir. Kan basıncı tehlikeli seviyeleri düşerek hastaların şoka girmesine neden olabilir. Bazı durumlarda ise şiddetli Dang humması ölümle sonuçlanabilmektedir.