İdrarda kan hücrelerinin bulunması durumuna hematüri adı verilmektedir. İdrarda kanın gözle görülebilmesi makroskopik hematüri olarak isimlendirilirken, laboratuvar incelemesinde tespit edilebilen miktarda kan olması ise mikroskopik hematüridir.
İdrarda Kan Gelmesi Nedir?
İdrarda kan bulunması birçok farklı sebebe bağlı olarak görülmektedir. Ciddi sağlık problemlerinin habercisi olan hematüri tespit edilmesi durumunda en kısa süre içerisinde uzmana başvurulması gerekir. Her zaman gözle görülemeyen idrardaki kan, mikroskop incelemesi ile keşfedilmektedir.
İdrar renginin değişmesi için küçük miktarlardaki kan yeterli olmaktadır. İçerisinde kan görülen idrarın rengi kırmızı, pembe ya da kola renginde olabilir. Kanamalar genellikle ağrı oluşturmakla birlikte idrara kan pıhtısı geçişi söz konusu ise ağrılı idrar yapma görülebilir.
İdrardan Kan Gelmesi Nedenleri
İdrarda kan görülmesinin nedeni böbrekten kırmızı kan hücrelerinin idrarı sızmasıdır. Bu durumun oluşmasına neden olan birçok faktör bulunmaktadır.
İdrar Yolu Enfeksiyonları
Bakterilerin idrarın dışarı çıktığı kısım olan üretradan vücuda girerek enfeksiyon oluşturmasına idrar yolu enfeksiyonları denmektedir. İdrar yolu enfeksiyonlarında en sık görülen belirtiler içerisinde idrar yaparken ağrı ve yanma, sık idrara gitme ihtiyacı ve kötü kokulu idrar bulunmaktadır. Ancak idrar yolu enfeksiyonları yaşlı kişilerde belirti vermemektedir. Bu hastalardaki tek belirti mikroskopik hematüri olmaktadır.
Böbrek Enfeksiyonları
Bakterilerin böbrekte enfeksiyona yol açmasına böbrek enfeksiyonları denmektedir. Bazı durumlarda ise bakteriler üretra ve idrar yolundan böbreklere ulaşmak yerine kan yoluyla böbreğe ulaşmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonu ile benzer semptomlar gösteren böbrek enfeksiyonlarında ayrıca ateş ve böbrek ağrıları da görülebilir.
Böbrek Taşı
İdrar içerisinde yer alan minerallerin böbrek ya da mesane duvarında yoğunlaşıp kristalize olması durumuna böbrek taşı denmektedir. Zaman içerisinde sertleşen bu kristaller taş halini alır ve genellikle ağrı oluşturmadan idrar yoluyla vücuttan dışarı atılır. Ancak bazı böbrek taşları idrar yollarında tıkanıklığa yol açar ve idrar yollarında ilerlemek için zorlanan büyük taşlar ağrıya neden olabilir. Böbrek taşları hastalarda hem makroskobik hem de mikroskopik hematüriye yol açabilir. Böbrek taşlarının en çok görülen belirtileri ise kasık ağrısı ve idrardan kan gelmesidir.
Prostat Büyümesi
Erkeklerde özellikle 40'lı yaşlarından sonra büyümeye başlayan prostat üretraya baskı yaparak idrar çıkışının bir miktar engelleyebilir. Prostat büyümesinin en yaygın belirtileri arasında sık idrara gitme ve idrar yaparken zorlanma bulunmaktadır. Erkeklerde idrardan kan gelmesi durumunda akla gelecek ilk seçenek prostat büyümesi olmaktadır.
Böbrek Hastalığı
Böbreklerin filtreleme işlevlerini yerine getirmesini sağlayan dokuya glomerulus adı verilmektedir. Bu doku birçok sebebe bağlı olarak iltihaplarınabilir. Ayrıca diyabet gibi sistemik hastalıklar, vaskülitler, viral enfeksiyonlar ve immün sistem problemleri de bu dokunun enfekte olmasına neden olabilir. Mikroskopik hematüri ise böbrek hastalığının en sık görülen belirtisidir.
Kanser
Prostat, mesane ve böbrek kanserlerinin ileri evrelerinde idrarda gözle görülebilen kanamalar meydana gelmektedir. Bu kanserler ilk evrelerinde genellikle belirti vermedikleri için erken dönemde fark edilmeleri zordur.
Genetik Hastalıklar
Böbreğin süzme işlevini yerine getiren dokudan meydana gelen genetik bir rahatsızlık olan alport sendromu olan kişilerde idrarda kan görülebilir. Ayrıca orak hücreli anemi hastalarında da kırmızı kan hücrelerinde şekil bozukluğunun oluşması sebebiyle idrarda hem makroskopik hem de mikroskopik hematüri görülebilir.
Böbrek Yaralanmaları
Herhangi bir travma sebebiyle böbrekte ciddi ölçüde hasar olması idrarda kan görülmesine neden olmaktadır.
İlaç Kullanımı
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, antibiyotikler ve kan sulandırıcılar mesanede kanamaya neden olabilecek durumların oluşmasına neden olduğu için idrarda kan görülmesine sebebiyet verebilirler.
Ağır Egzersiz
Ağır ve yorucu egzersizleri makroskopik hematüriye sebep olmasının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte egzersiz sırasında mesanenin travmaya maruz kalması, uzun süren hareketlere bağlı kırmızı hücre yıkımı ve sıvı eksikliği gibi sebepleri idrara kan sızmasına yol açtığı düşünülmektedir. Özellikle atletlerde görülen bu neden ağır idman yapan kişilerde de görülmektedir.
İdrardan Kan Gelmesi Nasıl Teşhis Edilir?
İdrardan kan gelmesi birçok farklı sebebe bağlı olmaktadır. Bu sebeple tedavisi için nedenin belirlenmesi ve bu nedene yönelik tedavinin uygulanması gerekir. İdrardan kan gelmesinin sebebinin bulunması için de birtakım tetkiklere başvurulur.
Teşhisin sağlanabilmesi için öncelikle hastanın sağlık geçmişi sorgulanır ve idrarda kan gelmesine sebep olabilecek bir hastalık öyküsünü olup olmadığı incelenir. Sonrasında ise hasta muayene edilerek hastalığa bağlı fiziksel bulgular saptanır.
İdrardan kan gelmesinin sebebi araştırılırken en önemli tetkik idrar tahlili olmaktadır. İdrar tahlili sayesinde böbrek taşı ya da enfeksiyon gibi nedenler kolaylıkla tespit edilebilir. Mikroskopik hematüri ise genellikle farklı şikayetle doktora başvuran hastalara uygulanan laboratuvar testleri sonucunda ortaya çıkmaktadır.
İdrarda kan gelmesi ne sebep olan hastalığın teşhisinde ayrıca bilgisayarlı tomografi ve manyetik renozans gibi görüntüleme yöntemlerinden de yardım alınmaktadır. Üretradan mesane doğru ucunda kamera olan bir tüp ile idrar yollarının incelenmesini sağlayan sistoskopide üretra ve mesanedeki hastalıkları teşhis edilmesinde kullanılır. Son olarak böbrek biyopsisi böbrekte oluşan hastalıkların teşhis edilmesinde kullanılır.
İdrarda Kan Gelmesi Tedavisi
İdrarda kan gelmesi tedavisi için altta yatan neden belirlendikten sonra bu nedene bağlı olarak gerekli tedavi protokolleri izlenir.
Enfeksiyon İse:
Yapılan tahliller sonucunda idrar yolları enfeksiyonu sebebiyle idrarda kan görülüyorsa hastalığın tedavisinde antibiyotik kullanılır. Sürekli olarak tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu söz konusu ise ileri tetkikler yapılarak enfeksiyona neden olan sebep bulunur ve buna uygun tedavi yöntemleri uygulanır.
Böbrek Taşı İse:
Hematüriye sebep olan böbrek taşı ise o zaman tedavi hastanın ağrısının azaltılması ve taşın İdrar yollarından daha kolay geçmesini sağlamaya yönelik olarak yapılmaktadır. Bunun için öncelikle ilaçlardan yardım alınır. Ayrıca taş kırma işlemi de böbrek taşı tedavisinde tercih edilebilecek bir diğer yöntemdir. Taş kırma tedavisinde ses dalgaları kullanılarak büyük böbrek taşları küçük parçalara ayrılarak idrar yollarından kolaylıkla geçmesi sağlanır. Bu işlem hafif anestezi altında uygulanır ve yaklaşık olarak 1 saat sürer.
Prostat Büyümesi İse:
Genellikle yaş ile birlikte ortaya çıkan iyi huylu prostat büyümesi tedavisinde hem ilaç hem de cerrahi girişim tedavi yöntemleri kullanılabilmektedir.
İdrardan Kan Gelmesine Neden Olan Hastalıkların Önlenmesi İçin Yapılacaklar
İdrardan kan gelmesine neden olan bazı hastalıklar önlenebilir. Bu hastalıkların önlenebilmesi için özellikle şu noktalara dikkat edilmesi gerekir.
- Prostat kanserinden korunmak için gün içerisinde yeterince su tüketilmediğinde emin olunması gerekmektedir. Ayrıca prostat kanserinin en büyük etkenlerinden olan sigara kullanımının da bırakılması hastalığın riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.
- Böbrek taşları oluşumunun önlenmesi için tüketilen tuz miktarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun yanında pancar ve ıspanak gibi sodyum açısından zengin olan gıdaların da sınırlı bir şekilde tüketilmesi gerekir.
- İdrar yolları enfeksiyonundan korunmak için bol su tüketilmesi gerekmektedir. Ayrıca cinsel ilişkiden sonra idrarın yapılması ve hijyen kurallarına da dikkat edilmesi önemlidir.
