Böbrek Taşı

Böbrek taşı nedir?

Boşaltım sisteminin en önemli organlarından birisi olan böbrekleri birçok görevi bulunur. Bu görevlerin içinde özellikle vücudun metabolizma sonucunda oluşan atıkların uzaklaştırılmasında görev almaktadır. Sahip olduğu bu görevden dolayı böbreklerde oluşabilecek en küçük sorunlar dahi vücut açısından önemli sonuçlara yol açmaktadır. Böbreklerde en sık görülen sorunlardan birisi de böbrek taşları olmaktadır.

Böbrek taşları, böbrek kanalları içinde genellikle bilinmeyen sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan mineral birikimleri olmaktadır. Böbrek taşları görülme ihtimali erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla olmaktadır. Diğer bir yandan böbrek taşlarının tamamen tedavi edilmeleri durumunda dahi daha sonradan tekrarlayabilen hastalıklardan birisi olmaktadır.

Her yaştan insanda görülebilen böbrek taşı özellikle 30’lu yaşlarında ki kişilerde çok daha fazla görülmektedir. Diğer bir yandan böbrek taşlarının zamanında tedavi edilmesi çok önemlidir. Aksi halde taşlar böbrek kanallarını tıkayarak böbrek içi basıncın artmasına neden olur. Artan basın şiddetli ağrı yaratmasının yanı sıra böbreklerin fonksiyon bozukluğu yaşamasına da neden olmaktadır.

Böbrek Taşı Belirtileri

Böbrek taşının en yaygın belirtileri şunlar olmaktadır:

• İdrarda kan görülmesi,
• Bulantı,
• Kusma,
• Şiddetli göğüs, karın ve bel ağrıları,

Böbrek Taşı Tanı Yöntemleri

Böbrek taşlarının teşhis edilmesinde hem çeşitli testlerden hem de tıbbi görüntülemelerden yardım alınmaktadır. Kullanılan test ve görüntüleme yöntemleri ise şunlar olmaktadır:

• İdrar analizi,
• Bilgisayarlı tomografi,
• Röntgen,
• Üreteroskopi,
• Ultrasonografi,

Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri

Böbrek taşlarının tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde taşın boyut ve türü gibi faktörler etkin rol oynamaktadır. Böbrek taşlarında kullanılan bazı yöntemler aynı zamanda safra kesesi taşlarında da kullanılmaktadır.

Hangi yöntemin seçileceğine üroloji uzmanı tarafından gerçekleştirilen detaylı muayeneden sonra karar verilmektedir. Ancak tedaviden sonra böbrek taşlarının tekrarlaması için hastanın bazı değişikliklere gitmesi gerekmektedir. Bu değişiklikler ile yeni böbrek taşlarının oluşumunun önüne geçilebilir. Değişimlerin içerisinde özellikle besleme düzenleri ve böbrek taşlarına neden olan besinlerden kaçınılması ve bol su tüketimi önemli yer tutmaktadır.

İlaç Tedavisi

Özellikle küçük çaplı böbrek taşlarında tercih edilen yöntemlerin başında ilaç tedavisi gelmektedir. Bu yardımlar böbrek taşlarının erimesini sağlayabilir. Bu sayede küçük parçalar halinde taşlar idrar ile dışarı atılır. Ancak ilaç tedavisinde hastaların bol su tüketmeleri çok önemli olmaktadır.

Cerrahi Tedavi

Daha büyük boyuttaki taşların tedavisinde ise açık ameliyatlar tercih edilen tedavi yöntemlerinden birisi olmaktadır. Ancak bu yöntemin tekrarlama ihtimalinin yüksek olmasının yanı sıra hastaların daha uzun sürede iyileşmesine neden olmasından dolayı genellikle tercih edilmemektedir.

ESWL

İlaçlar ile erimeyecek kadar büyük olan böbrek taşlarının tedavisinde kullanılan ve yenilikçi tedavi yöntemlerinden birisi olan ESWL, şok dalgaları ile böbrek taşlarını kırılmasıdır.

RIRS

Bu cerrahi yöntemde ise böbrek taşına idrar yollarından girilerek müdahale edilmektedir. Üreteroskopi ile taş kırma ya da taşı çıkarma işlemi uygulanmaktadır.

Nefrolitotomi

Kapalı böbrek taşı ameliyatı olarak da bilinen nefrolitotomi ameliyatlarında böbrek taşları böbrekten direkt olarak çıkarılmaktadır.

Böbrek taşı nasıl düşer?

Böbrek taşlarının böbrek havuzunda oluştuktan sonra idrar yolları kanalına düşmesine üreter taş denmektedir. İdrar kanalına düşen bu taşların tanı alabilmesi için ise en kesin yöntem ilaçlı bilgisayarlı tomografi olmaktadır. Bunun yanında yapılan diğer tetkikler ile üreter taşının özellikleri ve kendi kendine düşüp düşmeyeceği belirlenir. Bunun belirlenebilmesi için ise gerekli incelemeleri titizlikle yapılması gerekir.

Üreter taşının kendi kendine düşmesi için ilaç yönteminin kullanılması için taşın enine çapının 6 mm’den küçük olması gerekmektedir. Bu durumda 15 günlük ilaç tedavisi ile hastaların %65 ile %70 arasında değişen oranda taşı düşürme şansı bulunur.

Ancak taşın idrar yolları kanalına oturması ve burada ödem oluşturması durumuna ek olarak çapının 7 mm’den fazla olması durumunda ilaç ile kendiliğinden düşme ihtimali son derece azalmaktadır.

Böbrek taşların kendiliğinden düşmesi için kullanılan ilaç tedavisinde ağrı kesiciler, idrar kayganlaştırıcı ilaçlar ve üreter kadının spazmını önleyen ya da gevşeten ilaçlar kullanılmaktadır. Bunların yanında üreter duvarına uygulanacak sıcak da kasların gevşemesine yardımcı olmaktadır.

Bazı durumlarda ise verilen ilaçlara rağmen hastalar çok şiddetli ağrılar yaşamaktadır. Yaşanılan bu ağrılar ise hastaların yaşam kalitelerini ciddi şekilde düşürmektedir. Bu durumda hastaların taşlarının düşmesini beklemeden müdahale edilmesi gerekir.

Böbrek Taşı Düşme Belirtileri

Böbrek taşı düşürmek hastaların ciddi ağrılar yaşadığı bir deneyim olmaktadır. Hastaların yaşadıkları bu ağrılar ilk etapta bel bölgesinin böbreklere yakın olan kısmında hissedilirken ilerleyen dönemlerde ağrı aşağılara doğru kayarak makatta hissedilmeye başlamaktadır. Ağrıların şiddetlenmesi ise taşın hareket ettiği farkına varılır.

Böbrek taşı düşüren hastaların diğer hissettiği semptomların içinde ise bunalma sıkılma, gerilme ve soğuk terleme bulunur. Hastalar taşları düşürdüğünde ise tüm sıkıntıları bir anda sona ermektedir. Ancak düşürmeden sonra hastaların idrarlarında bir miktar kan görülmesi normaldir. 

Diğer bir yandan böbrek taşı, böbrek havuzuna geri dönerse hastaların çektikleri acı hafifler ve düşürme süresi 1 saatte kadar uzayabilir. taş hareket ettiği sürece de hastaların hissettikleri ağrı artmaktadır.