İsilik (Miliaria)

İsilik (Miliaria) nedir?

Genellikle bebekler ile özdeştirilse de isilik her yaştan insanda görülebilen bir cilt hastalığıdır. Genellikle sıcaklık ve nemin yüksek olduğu yaz aylarında görülen isilik toplumda yaygın olan cilt hastalıklarından birisi olmaktadır. 

Miliaria olarak da adlandırılan isilik ciltle pembe ya da kırmızı kabartılara neden olmaktadır. Döküntülü hastalık belirtileri ile benzerlik göstermesine rağmen isilik endişe edilecek bir hastalık değildir. Genel olarak omuz, sırt, kol, göğüs, bacak be karında görülmesinin yanı sıra özellikle vücudun kıvrımlı kısımlarında yoğunlaşmaktadır. 

İsiliğin oluşmasının sebebi dış ortamın fazla sıcak ve nemli olmasına vücudun terleyerek tepki vermesidir. Hem ter hem de dış etkenler cilt üzerinde bulunan gözeneklerin tıkanmasına neden olduğu için ter kanallarının kapanması da söz konusu olmaktadır. Bu döngü isiliğin oluşmasına neden olur.

Yetişkinlere göre bebek ve çocuklarda daha sık isilik görülmesinin sebebi ise ter bezlerinin gelişmemiş ve cilt gözeneklerinin daha küçük olmasıdır. Bunun yanında ebeveynlerin bebek ve çocukları sıcaklığa uygun olarak giydirmemesi de bebek ve çocuklarda isiliğin daha sık görülmesinin başlıca sebepleri içerisinde yer almaktadır.

Yetişkinlerde isiliğin ana sebebi ise aşırı terlenmesine rağmen yeterince duş alınmamasıdır. Bunun yanında kadınların adet dönemlerinde pedlerini yeterince sık değiştirmemeleri ve pamuklu iç çamaşırı kullanmamaları da yetişkinlerde görülen isiliğin başlıca nedenleri içerisinde yer almaktadır.

İsilik (Miliaria) tanı yöntemleri

İsiliğin tanı alabilmesi için özel tetkiklere ihtiyaç duyulmamaktadır. Genellikle görüntüsü ile karakterize olan isilik hekimlerin fiziksel muayenesi ile tanı alabilmektedir. Bunun yanında diğer hastalıkların elenmesi için hekimler bazı testler isteyebilir.

İsilik (Miliaria) nedenleri

İsilik özellikle açık ten rengine sahip olan kişilerde daha sık görülmektedir. Bunu yanında isiliğin oluşmasının nedenleri içerisinde şunlar da bulunur.

• Sıcağa bağlı olarak terlemek
• Ateşli hastalıklar
• Bebeklerin ciltlerinin hassas olması
• Bebek ve çocukların gereğinden fazla kalın giydirilmesi
• Dar ve sentetik kıyafetler
• Bebek bezlerinin yeterli sıklıkla değiştirilmemesi

İsilik nasıl önlenir?

İsilik genellikle tedaviye gerek olmayan ve 3- 4 gün içerisinde kendiliğinden geçen bir rahatsızlık olmasına rağmen özellikle bebekler ve çocuklarda rahatsız edici olabilmektedir. Bu sebeple de özellikle sıcak yaz aylarında önlenmesi çocukların daha rahat olmasını sağlar.

İsilik için alınması gereken önlemler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• İsiliğin önlenmesi için özellikle cildin soğuk tutulması önemli olmaktadır. Bunun için düzenli olarak duş alınması ve duş sırasında ılık su kullanılması gerekmektedir.
• Cilt bakımında kullanılan ürünlerin ya da kozmetik ürünlerinin ciltteki gözeneklerin tıkanmasına neden olacak içeriklerden uzak olması önemlidir. Eğer bu özellikte ürünler var ise yaz aylarında kullanılmaması önerilir. 
• İç çamaşırı olarak ise pamuk gibi doğal iplerden üretilmiş seçeneklerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Sıcak günlerde ise dar ve koyu renkli kıyafetlerin kullanılmaması gerekir. Aksi halde cildin nefes alması zorlaşır ve isiliğin oluşması için gerekli ortam oluşur.
• Sıcak ve nemli ortamlarda uzun süre kalınmamalıdır.
• Yatak odalarının sürekli olarak havalandırılması gerekir.
• Nevresim takımlarının doğal iplikten üretilmiş olmasına dikkat edilmesi gerekir. Uyurken terlemenin önüne geçilmelidir.
• Bebeklerin gereğinden fazla giydirilmemesi gerekir. 
• Bebek bezlerinin ve kıyafetlerinin sık sık değiştirilmesi gerekir.

İsilik (Miliaria) belirtileri

İsiliğin neden olduğu belirtiler genellikle vücudun kıvrımlı bölgelerinde ve cildin kıyafet ile temas ettiği bölgelerinde görülmektedir. Bebeklerde ise isiliğin belirtileri bacaklarının iç kısımlarında, dirsek içlerinde, koltuk altında ve boyunda görülmektedir. İsiliğin tipleri bulunduğu için görülen belirtiler de farklılık göstermektedir. Ancak en yaygın isilik belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Ciltte kızarıklık
• Ciltte küçük sivilceler
• Hafif ağrı
• Yanma hissi
• İsilik oluşan bölgedeki cildin kabarması
• Hafif kaşıntı
• Terleme ile birlikte artan kaşıntı
• Batma hissi

İsilik olan bölgenin daha fazla tahriş edilmemesine dikkat edilmesi gerekir. Aksi halde daha ciddi semptomlar oluşabilmektedir. İsiliğin klinik tablosunun şiddetlenmesi durumunda ise şu belirtiler görülmektedir.

• Kaşıntı
• Mide bulantısı
• Şiddetli acı
• Ateş
• Kanama

Bebeklerde isilik (miliaria)

Bebeklerde görülen isilik genellikle hafif şiddetli olmaktadır. Bebeklerin gözeneklerinin daha küçük olmasının yanı sıra ter bezlerinin tam olarak gelişmemiş olması sıklıkla isilik sorunu ile karşılaşılmasına neden olmaktadır. Bebeklerde isiliğin bu kadar sık görülmesinin temel nedenleri içerisinde hava sıcaklığına oranla fazla kalın giydirilmeleri ve bezlerinin uygun aralıklarda değiştirilmemesi gibi sebepler bulunmaktadır.

Bebeklerde isilik tedavisi

Bebeklerde görülen isiliğin tedavisi için genellikle doktora başvurulmasına gerek kalmaz. Evde uygulanacak birkaç basit yöntem ile bebeklerde görülen isiliğin kısa süre içerisinde geçmesi sağlanır. Bu yöntemlerin içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Pamuklu kıyafetler giydirilmelidir.
• Bezlerinin sık sık değiştirilmesi gerekir
• Cildin herhangi bir sebeple tahriş olmasının önüne geçilmelidir.
• Ilık duş aldırılmalıdır.
• Kaşıntı görülmesi durumunda ise soğuk kompres uygulanabilir.

Hekimlerin gerekli görmesi durumunda ise vücudun serinlemesini sağlayan, gözeneklerin tıkanmasına neden olmayan ve cildin nem dengesini koruyan kremler kullanılabilir.

Çocuklarda isilik (miliaria)

Çocuklarda isilik görülmesinin nedeni bebeklerde görülmesi ile benzerlik göstermektedir. Genellikle sıcak ve nemli havaların yanı sıra ateşli hastalıklardan sonra da görülmektedir. Genellikle tıbbi müdahale gerektirmez. 

Çocuklarda isilik tedavisi

Çocuklarda isiliğin tedavisinin önce isiliğin önlenmesine daha fazla önem verilmesi gerekmektedir. Bunun için de çocuk kıyafetlerinde mutlaka pamuklu kıyafetlere önem verilmesi gerekmektedir. Bunun yanında çocukların hava sıcaklığına uygun olarak giydirilmesi de önemlidir. Bunun yanında isilik olan çocuklar için şu önlemlerin alınması gerekir.

• Doğrudan güneş ışınlarından uzak durmak
• Çocukların gölge, serin ve mümkünse klimalı yerde bulundurmak
• Düzenli olarak ılık duş aldırmak
• Duş sonrasında havlu ile kurutulmamalıdır.
• Kaşıntı olması durumunda soğuk kompres uygulanmalıdır.

Semptomların şiddetlenmesi durumunda vakit kaybetmeden hekime başvurulması gerekmektedir. 

İsilik (Miliaria) tedavi yöntemleri

İsilik genellikle kendiliğinden geçen bir hastalık olmaktadır. Bu sebeple de tıbbi müdahaleye genellikle başvurulmaz. Ancak nadir vakalarda isilik bakteriler tarafından enfekte edilebilir. Bu durumda kaşıntı ve püstüller ortaya çıkar.

İsiliği tedavi etmek için genellikle cildin serin ve temiz tutulması yeterli olmaktadır. Şiddetli görülen vakalarda ise semptomların şiddetini azaltmak ve komplikasyonları gidermek için topikal tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. 

İsiliğin tedavisi için evde bakım

İsiliğin daha hızlı iyileşmesini sağlamak için evde bakımın birkaç noktasına dikkat etmek yeterli olmaktadır. Bu notaların içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• İsilik bakımından öncelik verilmesi gereken ilk nokta nemin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamaktır. Bunun için de pamuklu, bol ve ince kıyafetlerin kullanılması gerekir. 
• İsilik süresi boyunca klimalı ortamda kalmak iyileşmenin hızlanmasını sağlayacaktır. 
• İsilik olan kişilerin düzenli olarak soğuk duş alması gerekmektedir. Duş sırasında cildin kurumasına neden olmayan hijyen ürünlerinin kullanılması gerekir. Duş sonrasında ise havlu ile kurutma yapılmamalıdır. 
• İsilik nedeni ile tahriş olmuş ciltte kaşıntı söz konusu ise sakinleştirmek için soğuk kompres uygulamasından yararlanılabilir. 
• Bu süreç içerisinde ve daha sonrasında cilt bakımında gözeneklerin tıkanmasına neden olan petrol ve mineral yağ içeren ürünlerin kullanılmaması gerekmektedir. 

İsilik tedavisinde doğal çözümler

İsilik tedavisine yardımcı olabilecek doğal çözümler de bulunmaktadır. Bu doğal çözümleri kullanmadan önce doktora danışılması ve cildin küçük bir bölgesinde tahriş açısından test yapılması gerekmektedir.

Çay ağacı

İsiliğe iyi gelen doğal çözümlerin başında çay ağacı bulunmaktadır. Bunun öncelikle çay ağacını bir miktar su ile karıştırmak gerekir. Daha sonrasında oluşan kızarıkların üzerine sürülmesi yeterli olacaktır. Kızarıklıkların ve kabartıların iyileşmesine yardımcı olacaktır. Çay ağacı yetişkinlerin kullanımına uygun olan bir yağdır. Bu sebeple bebek ve çocuklarda kullanmadan önce doktorunuza danışmanız gerekir.

Magnezyum yağı

İsiliğin tedavisine yardımcı olabilecek bir diğer doğal çözüm magnezyum yağı da yer almaktadır. Özellikle sıcak havalarda kullanılan magnezyum yağı kısa süre içerisinde cildin daha iyi görünmesini sağlayacaktır. 

Bentonit kili

Bebeklerdeki isiliğin daha kısa süre içerisinde geçmesi için bentonit kilinden yardım alınabilir. Cildin yenilenmesini sağlayan bentonit kili isilik tedavisinde oldukça verimli sonuçlar vermektedir.

Hindistan cevizi yağı

İsiliğin neden olduğu kızarıklığın ve kaşıntının giderilmesinde Hindistan cevizi yap kullanımı da olumlu olarak etkilemektedir. Evde kolaylıkla elde edilmesinin yanı sıra isiliğe düzenli olarak sürülmesi yeterli olacaktır. 

Shea yağı

Vitamin açısından son derece zengin olan shea yağı isiliğin neden olduğu kaşıntının giderilmesinde etkili olmaktadır. Özellikle isiliğin başlangıcına ve sonunda kullanılması önerilmektedir. İsilik süresince kullanılması ise isiliğin daha hızlı şekilde geçmesini sağlayacaktır. 

Zerdeçal

Cilt üzerinde oluşan sivilcelerin ve kabartıların ağrısız şekilde kurutulmasını ve iyileştirilmesini sağlayan zencefil isilik tedavisinde de kullanılmaktadır. Bunun için zerdeçalı bir miktar su ile karıştırmak ve isilik olan bölgelere sürmek yeterli olacaktır. 

Aloe vera

Cildin nem dengesine korumasının yanı sıra cilt hücrelerinin hızlı bir şekilde yenilenmesini sağlayan aloe vera isilik tedavisinde kullanılan en etkili yöntemlerden birisi olmaktadır. İsiliğin neden olduğu kızarıklık, kabarcık ve kaşıntının kısa süre içerisinde iyileşmesini sağlamaktadır.

Elma sirkesi

Yetişkinlerde görülen isiliğin tedavisinde kullanılan elma sirkesi en etkili çözümlerden birisi olmaktadır. bir miktar su ile elma sirkesinin karıştırılmasının ardından pamuk yardımı ile isilik olan bölgelere sürülmesi yeterli olmaktadır. Elma sirkesi enfeksiyon oluşumunun önüne geçeceği gibi yeni hücre oluşumunu da desteklediği için kısa süre içerisinde isiliğin iyileşmesini sağlamaktadır.

Zeytinyağı

Her yaştan kişinin kullanımına uygun olan zeytinyağının isilik tedavisinde kullanılması için doğrudan cilde uygulanması yeterli olmaktadır. Bunun yanında zeytinyağının düzenli olarak kullanılması cildin isilikten korunmasını da sağlamaktadır.

Kantaron yağı

Cildin yenilenmesini ve nemlenmesini sağlayan kantaron yağı isilik tedavisinde de kullanılmaktadır. İsiliğin ilk belirtilerinden itibaren kullanıma uygun olan bu yağ isiliğin kısa süre içerisinde iyileşmesini de sağlayacaktır. 

İsilik tipleri

Ter kanallarının kapanması sebebiyle oluşan isiliğin 4 farklı tipi bulunmaktadır.

Milaria kristalina

Hafif bir isilik türü olan milaria kristalina tipinde cildin üst yüzeyi olan epidermisteki gözeneklerin tıkanması söz konusu olmaktadır. Gözeneklerin yüzeysel olarak kapanmasının sonucunda ise ciltte 1- 2 mm çapında ve su kesesi görünümlü pullanmanın varlığı görülmektedir. Su keseleri su topu ya da çiğ damlası görünümünde olup kolayca patlayabilirler. Bunun yanında su keselerinin içleri berrak sıvı ile doludur. Bu tür isilik acı ya da kaşıntıya neden olmaz ve genellikle bebeklerde görülür.

Miliaria rubra

Epidermis tabakasının en altındaki ter bezlerinin tıkanması sebebiyle oluşan miliaria rubra tipinde cilt üzerinde kırmızıya yakın pembe tonlarında küçük veziküller görülmektedir. Bunun yanında veziküllerin iğne uçlu ya da konik biçimli papüller olarak görülmesi de mümkün olmaktadır. Genellikle kol ve bacak bölgelerinde görülen miliaria rubra yanma ve kaşıntıya neden olmaktadır. 

Miliaria profunda

Derinin orta tabakasında yer alan ter bezlerinin tıkanması kaynaklı olarak görülen miliaria profunda tipinin en karakteristik belirtisi batma hissi ile kendisini göstermesidir. Kişilerin rahatsız olmasına neden olan ve cilt yüzeyinde görülen kırmızıya yakın renkteki şişliklerin oluşmasına neden olur. İsiliğin nadir olarak görülen bir türü ola miliaria profunda genellikle fiziksel aktivite sırasında terleme sebebiyle oluştuğu için yetişkinlerde daha sık görülmektedir.

Miliaria püstülosa

İltihaplı bakteriyel enfeksiyonunun eşlik ettiği bu isilik türü cilt yüzeyinde püstül oluşumuna neden olmaktadır. İrin dolu kabarcıklar ile kendisini gösterebileceği gibi deri altında irin dolgusu olarak da görülebilmektedir.