Kemik Kanseri

Nadir görülen ancak kötü huylu olan kemik kanseri, 100 kanser vakasından birinde görülmektedir. Vücutta bulunan herhangi bir kemikten başlayabilen kemik kanseri genellikle kol ve bacaklardaki uzun kemiklerde ve leğen kemiğinde görülmektedir. Kemik kanserleri komşu organlara metastaz yapabildiği gibi uzak organlara da metastaz yapabilmektedir. Kemik kanserlerinin bazı türleri çocukları etkilerken bazıları ise yetişkinleri etkiler.

Kemik Kanseri Nedir?

Kemik kanserleri iskelet sistemini tutan ve burada bulunan dokulara zarar veren kötü huylu tümörlerdir. Kemik ya da eklemlerdeki kıkırdak dokuda başlayan ve primer kanser yeri bu dokular olan kanser türlerine kemik kanseri denilmektedir. Başka bir organda başlayan ve kemiğe metastaz yapan kanser türlerinde ise kemik kanseri terimi kullanılmaz. Kemik kanserinin temel tedavisi cerrahi operasyonlardır. Özellikle erken evrede teşhis edilen kemik kanserlerinde büyük başarı gösterirler.

Kemik Kanseri Belirtileri

Kemik kanseri belirtileri belirsiz olduğu için genellikle geç evrelerde tanı alabilmektedir. Kemik kanserinin en karakterize belirtileri ise şişlik ve ağrıdır. Ancak her iki belirtide spor yaralanmaları ya da kemik iltihabı gibi birçok hastalık sebebiyle görülebilen belirtilerdir.

Çocuklarda görülen kemik kanserinin belirtileri arasında da ağrı bulunur. Ancak bu ağrılar genellikle büyüme ile ilgili olduğu düşünülür. Kanserin sebep olduğu ağrı ile büyüme ağrıları arasındaki en büyük fark ise büyüme ağrılarının yalnız geceleri görülmesidir. Kemik kanserinin ağrıları ise sürekli olarak görülmekle birlikte gittikçe şiddeti artar.

Kemik kanserinin en sık görülen diğer belirtileri ise şunlar olmaktadır.

• İstemsiz kilo kaybı,
• Yorgunluk,
• Kemiklerin üzerinde belirginleşen yumrular,
• Kemiklerin normalden daha kolay kırılması,
• Kemikte etkilenen bölgenin ekleme yakın olması durumunda hareket kısıtlığı,
• Zamanla kötüleşen ve özellikle geceleri artan kemik ağrıları,

Kemik kanseri ölüm belirtileri

Kemik kanseri sebebiyle ölümün gerçekleştiği durumlarda, hastanın son haftalarında ya da aylarında ciddi bir şekilde zayıflaması ve kendisini çok daha yorgun hissetmesi söz konusu olmaktadır. her ne kadar ölüm zamanı tam olarak belirlenemezse de kemik kanseri hastalarının son haftalarda görülen yaygın belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Gittikçe kötüleşen zayıflık ve bitkinlik
• Hastanın günün önemli bir kısmını yatakta dinlenerek geçirmesi
• Kilo ya da kas kaybının yaşanması
• İştahın az olması ya da hiç olmaması
• Konuşmada azalma
• Konsantre olmada azalma
• Dış dünyaya karşı ilgi kaybı
• Eskiden önemli buldukları konularla ilgilenmeme
• Çevresinde çok fazla insan istememe

Hastaların son günlerinde görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Solunumun yavaşlaması
• Nefesler arasında çok uzun duraklamaların olması
• Hırıltılı nefes alma
• Hastanın el ve ayaklarının mavimsi renkte olması
• Mesane ve bağırsaklarda kontrol kaybı
• Azalan idrar miktarı
• Huzursuzluk
• Tekrarlayan ve istemsiz bir şekilde gerçekleşen hareketler
• Aile üyeleri de dahil olmak üzere kişileri tanıyamama
• Zaman ve mekanı ayıramama ve kafa karışıklığı
• Orada olmayan insanları görme
• Dokunmaya ya da sese daha az tepki verme

Kemik kanseri evreleri

Omurga ve pelvik primer kemik kanserinin evrelemesi bulunmamaktadır. Kemik kanseri evrelemesinde gövde, iskelet, yüz ve kafa tası kemikleri için evreleme bulunmaktadır.

Kemik kanseri 1.evre

Kemik kanserinin ilk evresinde düşük dereceli tümörler söz konusu olmaktadır. bunun yanında kanser hücreleri lokalize olarak görülür.

Kemik kanserinin ilk evresi olan birinci evresinin A aşamasında tümör 8 cm’den daha küçük olmakla birlikte lenf bezlerinde ya da diğer organlarda metastaz görülmez. 

Birinci evresinin ikinci aşaması olan B aşamasında ise aynı bölgede birden fazla tümör görülür ve tümörlerin büyüklüğü 8cm’den daha fazladır. Ancak kanser hücreleri halen lenf bezlerine ya da başka organlara yayılım göstermez.

Kemik kanseri 2.evre

Kemik kanserinin ikinci evresinde kanser hücreleri lokalize olarak görülmeye devam eder anca tümörün derecesi yüksektir.

Kemik kanserinin ikinci evresinin ilk aşaması olan A aşamasında tümör yüksek dereceli olmakla birlikte büyüklüğü 8 cm’den daha küçük olmaktadır. İlk evrede olduğu gibi herhangi bir metastaz söz konusu değildir.

İkinci evrenin ikinci aşaması olan B aşamasında ise tümör yüksek dereceli olmakla birlikte büyüklüğü 8 cm’den fazla olmaktadır ve metastaz görülmez.

Kemik kanseri 3.evre

Kemik kanserinin üçüncü evresinde çok sayıda ve yüksek dereceli tümör söz konusu olmaktadır. Ancak kanser hücreleri lenf nodullarına ya da vücudun başka bölgelerine yayılım göstermez. Bu aşamada aynı kemik üzerinde kanser hücreleri yayılım gösterir.

Kemik kanseri 4.evre 

Kemik kanserinin son evresinde ise başta akciğerler olmak üzere diğer organ ve kemik dokularına yayılım söz konusu olmaktadır.

Kemik kanserinin dördüncü evresi de kendi içerisinde iki aşamaya ayrılmaktadır. A aşamasında tümör herhangi bir boyutta ya da aşamada olabilir. Bu aşamanın ayırt edici yanı ise kanserin akciğerlere metastaz yapmasıdır. 

Dördüncü evrenin ikinci aşaması olan B aşamasında ise yine tümörlerin boyutu ya da derecesi farklı olabilir. Ancak kanser hücrelerinin lenf nodullarına yayılması söz konusu olmaktadır. Ayrıca başka organlara ya da kemiklere de yayılım gösterir.

Kemik Kanserinin Nedenleri

Kemik kanserinin sebepleri genellikle bilinmemektedir. Ancak bazı risk faktörleri kemik kanserinin görülme ihtimalini artırmaktadır. Bu risk faktörleri şunlardır:

• Göbek fıtığı ile doğan bebeklerin çocukluk dönemlerinde Ewing sarkonu türünde kemik kanseri geliştirme ihtimalleri 3 kat fazladır.
  
  
• Çocukluğunda göz kanseri türünden olan retinoblastom göz kanserini geçiren kişiler yetişkinlik dönemlerinde kemik kanseri geçirme ihtimalleri daha fazladır. Bunun yanında her ki kanser türünün de genetik yatkınlık sonucunda olduğu düşünülmektedir.
  
  
• Kanserli hücrelerin büyümesini baskılayan gendeki mutasyona uğraması sonucunda oluşan Li-Fraumeni sendromu bulunan kişiler
  
  
• Kemik yenileme döngüsünün bozukluğu ile karakterize olan paget hastalığına sahip olan kişiler
  
  
• Başka bir sebepten dolayı daha öncesinde radyoterapi tedavisi görmüş olanlar

Kemik kanseri risk faktörleri

Kemik kanseri her yaştan ve cinsiyetten insanın etkilenmesine neden olan bir kanser türüdür. Ancak bazı gruplar kemik kanseri açısından daha fazla risk altındadır.

Genetik hastalıklar ve aile geçmişi

Bazı kemik kanseri türlerinin aile geçişli olduğu düşünülmektedir. Bu türlerin içerisinde özellikle osteosarkomlar öne çıkmaktadır. Bunun yanında Li- Fraumeni sendromu ya da Retinablastoma adı verilen bir göz hastalığına sahip olan kişilerde kemik kanseri görülme ihtimali artmaktadır.

Daha öncesinde kanser tedavisi görmek

Radyasyon maruziyeti kemik kanseri riskini arttıran en önemli faktördür. Özellikle de genç yaşta kanser tedavisi gören ve yüksek dozda radyasyona maruz kalan kişilerde bu risk artar. Bunun yanında çocukluk çağı kanserlilerinde kemoterapi kullanılması da kemik kanseri riskini arttıran faktörler içerisinde yer almaktadır.

Paget hastalığı

Genellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerin etkilenmesine neden olan Paget hastalığı anormal kemik dokusunun oluşmasına neden olmaktadır. Bu sebeple de kırılgan ya da kalın kemik oluşumuna neden olmaktadır. Bu durum kanser değildir. Ancak bazı vakalarda kanserleşme de görülmektedir. 

Belirli türde kemik ya da kıkırdak tümörüne sahip olmak

Kemik dokusunun şişmesine ya da iyi huylu kemik ya da kıkırdak tümörlerine neden olan bir genetik duruma sahip olmak da kemik kanseri riskini arttıran faktörler içerisinde yer almaktadır.

Kemik iliği nakli yaptırmak

Bazı vakalarda kemik iliği nakli yaptıran kişilerde osteosarkom gelişimi görülmüştür.

Kemik Kanseri Türleri ve İlk Başlangıç Yerleri

Kemik kanserlerinin sınıflandırılmasında kanserin başladığı hücre türü baz alınmaktadır. En yaygın görülen kemik kanseri türleri ise şunlardır:

Osteosarkom

Kemik kanseri içerisinde en sık görülen türü olan osteosarkom, kemik dokusunun oluştuğu hücrelerde başlamaktadır. Genellikle kol ve bacaklardaki uzun kemiklerde başlayan osteosarkom her kemikte görülebilir. En sık görüldüğü grup ise gençler ve çocuklardır.

Ewing sarkomu

Ewing sendromu birçok farklı tümör içeren bir kemik kanseri olmaktadır. Ancak başlama noktası benzer niteliklere sahip olan ve aynı tip hücrelerdir. Bu sebeple de Ewing sarkomu kemik çevresindeki yumuşak dokularda da başlayabilir. En sık görüldüğü yerler arasında ise kalçalar, kürek kemikleri ve bacaklardaki uzun kemikler olmaktadır.

Kondrosarkom

Kondrosarkom kıkırdak dokuda başlayan bir kemik kanseri türüdür. Kalsiyum eksikliği bulunan kişilerde kıkırdakların bir kısmının kemik dokusuna dönüşmesinden dolayı kondrosarkom görülebilir. En sık görüldüğü bölgeler içerisinde ise leğen kemiği, kol ve bacak kemikleri olmaktadır. Genellikle yaşlı yetişkinlerde görülmektedir.

Kordoma

Omurga kemiklerinde başlayan kordoma, genellikle omurganın ya da kafa tasının tabanında görülmektedir. İleri yaştakilerde daha sık görülmesinin yanı sıra erkelerde görülen kemik kanseri genellikle kordoma olmaktadır.

Kemik Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Kemik kanserinin tanısı için kullanılan ilk yöntem kemik röntgeni olmaktadır. Çünkü bu görüntülerde tümör ile kemik dokusu kolaylıkla ayırt edilebilmektedir.

Ancak tedavinin planlanabilmesi için tümörlerin bulundukları yer ve türünün belirlenmesi çok önemlidir. Bunun için sintigrafi, bilgisayarlı tomografi ve MR gibi görüntüleme yöntemlerinden de yardım alınır. Bu görüntüleme teknikleri sayesinde tümörün çevre dokularla olan ilişkileri, yaygınlığı ve kanlanması incelenebilinir.

Bilgisayarlı tomografinin kullanım amacı kemikteki ayrıntıları görebilmektir. MR'ı ise uzak noktaya yayılımını, yumuşak dokuyu ya da kemik içindeki tümörün uzantısını görebilmek için uygulanır. 

Metastaz olup olmadığının anlaşılabilmesi için ise kemik sintigrafisi kullanılmaktadır. Özellikle çocuklarda görülen kemik ağrılarında kullanılan ilk yöntem röntgendir.

Tüm bu teknikler uygulandıktan sonra kesin tanının alınabilmesi için biyopsinin de yapılması gerekir.

Kemik Kanseri Tedavi Yöntemleri

Kemik kanserinin tedavisi belirlenirken bazı kriterler göz önüne alınmaktadır. Tedavi yönteminin belirlenmesinde kullanılan bu kriterler içinde kanserin evresi, kanserin türü, kanserin yerleşim yeri, kanserin ne kadar agresif olduğu ve metastaz yapıp yapmadığıdır.

İyi Huylu Kemik Tümörleri

Çocuklarda oluşan iyi huylu kemik tümörleri kendiliğinden kaybolabilmektedir. Bu sebeple de düzenli bir şekilde kontrollerinin gerçekleştirilmesi yakından takip edilmesi yeterli olmaktadır.

İyi huylu kemik tümörlerinin ameliyat edilmeleri için kemikte kırılmalara neden olması gerekir. Bunun yanında kemiğin büyümesini engelleme, tanıyla ilgili bir şüphe bulunması durumunda biyopsi örneğinin alınması ya da kemikte eğrilik yaratması gibi durumlarda da ameliyatta gerek duyulabilir.

İyi huylu kemik tümörlerinin ameliyatlarının amaçları ise sadece tümör dokusunun alınması ve boş kalan yere hastanın endi kemik dokusundan ya da kemik bankasından gelen doku ile yama yapmaktır.

Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi yönteminin amacı kanserli dokunun ve bu dokunun çevresinde bulunan dokuların çıkarılmasıdır. Kemik kanserinin tedavisinde kullanılan en yaygın tedavi yöntemidir. Tam bir başarıdan bahsedebilmek için ise cerrahın tüm tümörlü dokuyu çıkarması gerekmektedir. Kanserli dokunun küçük bir parçası dahi kanserin ilerlemesine ve yayılmasına neden olur. Bu durumlarda da hastalara ek olarak radyoterapinin uygulanması gerekir.

Ekstremite koruyucu cerrahi ise tüm uzuv kesilmeden sadece hasarlı dokuların çıkarılması anlamına gelmektedir. Ancak bu ameliyatlardan sonra hastaların uzuvlarında fonksiyon kaybı olmaktadır. Bu problemin çözülmesi içinde daha sonrasında hastalara rekonstrüktif cerrahi işlemlerinin uygulanması gerekir. Bunun için de çıkarılan kemik parçasının yerine vücudun başka bir bölümünden alınan kemik parçasının ya da yapay kemiğin yerleştirilmesi gerekmektedir.

Bazı hastalarda ise koruyucu cerrahi işlem tüm kanserli dokunun çıkarılabilmesi mümkün olmaz. Bu durumlarda kanserli uzvun kesilmesi gerekmektedir. Diğer bir yandan cerrahi gelişmeler hızlı bir şekilde yaşandığı için bu tür ameliyatlara daha az ihtiyaç duyulmaktadır.

Fibula Yöntemi

Bu yöntem genellikle çocuklarda uygulanmaktadır. Çocuklarda görülen kemik kanserlerinde kemiğin yanı sıra büyüme kıkırdağı ve eklem yüzü de kemik ile birlikte çıkarılmaktadır. Ancak bu yöntem ile fibula adı verilen kemik büyüme kıkırdağı ile birlikte hastaya nakledilir. Bu durumda da çocukların kemik büyümesi normal bir şekilde devam eder çocuklar herhangi bir problemle karşılaşmaz.

Fibula kemiğinin kullanıldığı bir başka hasta grubu ise tümörün uyluk kemiğinin tamamını kaplayacak kadar yayılmış olan hastalardır. Bu hastalarında uyluk kemiklerinin içerisinde olan boşluk fibula ile doldurulabilir. Bir yıllık bekleme süresi bulunan bu operasyondan sonra vücut kemiği reddetmezse hastalar eski sağlıklarına kavuşur.

Son olarak dondurulmuş kemik tedavilerinde de kemik çimentosu yerine kullanılabilmektedir. Bu yöntemde azotla -180 derecede dondurulmuş olan kemik fibula doldurulmuş kemiğe gömülür.

Radyoterapi

Birçok kanser tedavisinde de olduğu gibi kemik kanserinin tedavisinde de yüksek enerjili X ışınları kullanılmaktadır. radyoterapi hem cerrahi işlemden sonra hem de cerrahi işleme gerek duyulmayan hastalara uygulanmaktadır. Ewing sarkomunun standart tedavisi olarak uygulanırken kemik kanserinin diğer türlerinde kombine bir şekilde kullanılmaktadır.

Kemoterapi

Kemik kanseri hücrelerini yok edilebilmesi için güçlü ilaçların kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Genellikle Ewing sarkomu ve osteosarkom türündeki kemik kanserlerinde kullanılan bir tedavi yöntemidir. Radyoterapi ile birlikte kullanıldığında daha etkili sonuçlar verir.

İmmunoterapi

Kanser hücrelerinin büyümesine neden olan molekülü hedef alan bir ilaçla tedavi yöntemidir. Genellikle osteosarkom türündeki kemik kanseri hastaları için uygundur. Bu hastalara diğer tedavi yöntemlerine ek olarak uygulanmaktadır.

Kemik kanseri metastaz belirtileri

Kemik kanserinin metastaz yapması durumunda görülecek belirtiler hangi organın etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Kemik kanserinin en sık metastaz yaptığı organlar içerisinde; meme, prostat, akciğer, tiroid ve böbrekler yer almaktadır.

Akciğer metastazı

Kemik kanserinin akciğere yayılması durumunda hastalarda görülen belirtiler genellikle belirsiz olmaktadır. Bunun temel sebebi ise görülen belirtilerin diğer sağlık sorunları ile benzerlik göstermesidir. Kemik kanserinin akciğere metastaz yapması durumunda hastalarda görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Öksürük
• Öksürürken kan gelmesi
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı

Böbrek metastazı

Kemik kanserinin böbreklere metastaz yapması durumunda hastada görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• İştah kapanıklığı
• İdrarda kan görülmesi
• Anemi
• Uzun süren böğür ağrıları
• Yüksek ateş
• Yorgunluk ve halsizlik
• Bacak ve eklemlerde şişme
• Karında şişlik

Meme metastazı

Kemik kanserinin meme dokusunda görülmesi durumunda hastalarda görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Memede kitle
• Meme ağrısı
• Meme cildinde kızarıklık
• Memede hassasiyet
• Meme ucu akıntısı
• Meme cildinde soyulma
• Meme şeklinde ve boyutunda değişiklik
• Koltuk altında şişlik
• Meme ucunun içe dönmesi

Prostat metastazı

Prostat metastazının olması durumunda hastalarda görülebilecek belirtilerin içerisinde şunlar yer almaktadır.

• İstemsiz kilo verme
• Boşalma sırasında ağrı
• İdrar yapmada güçlük
• İdrar ya da menide kan görülmesi
• Sık idrara çıkma
• Ereksiyon sorunları

Tiroid metastazı

Son olarak kemik kanserinin en sık metastaz yaptığı dokuların içerisinde tiroid de yer almaktadır. Bu metastazın gerçekleşmesi durumunda hastalarda görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Boyunda kitle
• Ses kısıklığı
• Yutkunma güçlüğü
• Kemik kırıkları
• Zehirli guatr