30 Saniyelik Özet
- Kemiklerin arasında yer alan kıkırdak dokuda başlayan ve nadir görülen bir kanser türü olan kondrosarkom, iyi huylu kemik tümörlerinden de dönüşebilmektedir.
- Kondrosarkoma temel olarak neden olan etmen henüz anlaşılamamıştır. Genellikle kalıtsal bir durum olan Li- Fraumeni sendromu ile ilişkilendirilir.
- Her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen genellikle orta ve ileri yaş grubunda görülmektedir.
- Kondrosarkomun temel tedavisi ameliyattır. Bazı durumlarda başka tedavilerin de önerilmesi söz konusu olmaktadır. Hasta için en uygun tedavi kanserin bulunduğu bölgeye ve büyüme hızına göre belirlenmektedir.
Kondrosarkom Nedir?
Kemiklerin arasında yer alan kıkırdak dokuda başlayan ve nadir görülen bir kanser türü olan kondrosarkom, iyi huylu kemik tümörlerinden de dönüşebilmektedir. Genellikle pelvis, göğüs kemiği, kaburga, kollar veya bacaklardaki kemiklerde görülmektedir.
Genellikle yavaş büyüme eğiliminde olan kondrosarkom ilk evrelerinde belirtilere neden olmayabilir. Ancak kondrosarkomun bazı nadir türleri hızlı bir şekilde büyür ve vücudun diğer bölgelerine metastaz yapar.
Kondrosarkom Nedenleri
Kondrosarkoma temel olarak neden olan etmen henüz anlaşılamamıştır. Genellikle kalıtsal bir durum olan Li- Fraumeni sendromu ile ilişkilendirilir. Belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde kondrosarkom geliştirme riskinin arttığı görülmüştür. Bu rahatsızlıklar içerisinde şunlar yer almaktadır.
Maffucci Sendromu
Bu sendroma sahip kişilerin kemiklerinde çok sayıda iyi huylu kemik tümörü bulunmaktadır. Bu durum da kemiklerin zayıflamasına neden olur. Ayrıca alışılmadık derecede büyük kan damarı düğümleri ve dolaşık hemanjiyomlar adı verilen kırmızımsı ve morumsu cilt büyümeleri de görülebilmektedir.
Ollier Hastalığı
Maffucci sendromu gibi bu rahatsızlığa sahip kişilerin kemiklerinde de birden fazla sayıda iyi huylu tümör bulunmaktadır.
Çoklu Kalıtsal Ekzostozlar (Osteokondromatozlar)
Bunlar kemik büyümesinin bozulmasına neden olan iyi huylu kemik tümörleridir.
Kondrosarkom Risk Faktörleri
Kondrosarkom görülme riskinin artmasına neden olabilecek etmenler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen genellikle orta ve ileri yaş grubunda görülmektedir.
- Diğer kemik hastalıklarına sahip olmak
Kondrosarkom Belirtileri
Yavaş büyüme eğiliminde olan kondrosarkom ilk evrelerinde herhangi bir belirti vermeyebilir. Ancak belirtilerin görülmesi halinde semptomlar şunları içermektedir.
- Ağrının artması
- Büyüyen yumru ya da şişlik
- Kanserin omuriliğe baskı yapması halinde zayıflık, mesane ve bağırsak kontrol sorunları
- Yorgunluk
- İstemsiz kilo kaybı
Kondrosarkom Tanı Kriterleri
Kondrosarkomun tanı aşamasında uygulanan test ve prosedürler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Fiziki Muayene
Görülen belirtiler hakkında çeşitli soruların yöneltildiği ve tanının konulabilmesi için ipuçlarının toplandığı muayenedir. Bunun vücudun çeşitli bölgelerini çeşitli yöntemler ile muayene edilmektedir.
Görüntüleme Testleri
Tanı aşamasında kullanılan görüntüleme yöntemleri içerisinde röntgen, kemik taraması MR ve BT taraması yer almaktadır.
Biyopsi
Şüpheli dokudan örneklerin toplanması için uygulanan bir prosedürdür. Alınan doku örnekleri laboratuvar ortamında incelenir. Doku örneğinin nasıl alınacağına ise şüphelenilen dokunun bulunduğu bölgeye bağlı olarak değişmektedir. Biyopsi işlemi sırasında planlama cerrahi girişim olmadan doku örneğinin alınabilmesini sağlayacak şekilde yapılmaktadır.
Kondrosarkom Tedavi Yöntemleri
Kondrosarkomun temel tedavisi ameliyattır. Bazı durumlarda başka tedavilerin de önerilmesi söz konusu olmaktadır. Hasta için en uygun tedavi kanserin bulunduğu bölgeye ve büyüme hızına göre belirlenmektedir.
Kondrosarkom Radyasyon Tedavisi
Kanser hücrelerinin öldürülebilmesi için X ışınları ve protonlar gibi kaynaklardan gelen yüksek enerji ışınları kullanılmaktadır. Radyasyon tedavisi sırasında bir makine hastanın etrafında hareket eder. Radyasyon vücudun belirli bir noktasına yönlendirilir.
Ameliyatı ile alınamayan ya da ameliyat ile kanserli dokunun tamamının çıkarılamadığı durumlarda tercih edilmektedir. Bunun yanında radyasyon tedavisi vücudun diğer bölgelerine yayılan kanseri kontrol etmek için de kullanılmaktadır.
Kondrosarkom Kemoterapi Tedavisi
Kanser hücrelerinin öldürülebilmesi için çeşitli ilaçların kullanıldığı bir tedavi türüdür. Kondrosarkom tedavisinde sıklıkla kullanılmaz. Çünkü bu kanser türü genellikle kemoterapiye yanıt vermez. Ancak hızlı büyüyen bazı kondrosarkom türlerinde kemoterapiye yanıt alınabilmektedir.
Kondrosarkom Ameliyatı
Kondrosarkom ameliyatlarının amacı kanserli dokuyu ve etrafındaki sağlıklı doku sınırını çıkarmaktır. Uygulanan ameliyat türü kondrosarkoma bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Kondrosarkom Ameliyat Yöntemleri
Kondrosarkom ameliyatlarında uygulanan yöntemler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Kanserin Kemikten Kazınması
Kol ve bacaklardaki küçük veya yavaş büyüyen kondrosarkomların tedavisinde kanser hücrelerinin kemikten kazınması için uygun prosedürler uygulanmaktadır. Cerrahlar kalan kanser hücrelerinin öldürülmesi için soğuk gaz ya da kimyasal kullanabilir. Kemiğin onarılması için ise kemik grefti ya da çimento kullanılabilir.
Kanserli Dokunun Etrafındaki Sağlıklı Dokuyu Çıkarmak
Vakaların önemli bir kısmında kanserli dokunun çıkarılabilmesi için kemiğin daha fazla kesilmesini gerektirmektedir. Kol ya da bacakta görülen kondrosarkomun tedavisi için uzuvun Ampute edilmesi gerekebilir. Mümkün olması halinde cerrahlar kanseri uzvu koruyacak şekilde çıkarırlar. Bunun için etkilenen kemik çıkarılır ve yerine yeni kemik yerleştirilir. Bu prosedüre ise uzuv koruma ameliyatı adı verilmektedir.
Kondrosarkom Ameliyatının Faydaları
Kondrosarkom ameliyatı temel tedavi seçeneği olmaktadır. Cerrahi işlemler sayesinde kanserli dokunun tamamen alınması mümkün olduğu için hastaların iyileşme şansı ve hızı daha yüksek olmaktadır.
Kondrosarkom Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?
Kondrosarkom tanısının konması insanların hayatlarını tamamen değiştiren bir durumdur. Kanserin getirdiği fiziksel ve duygusal değişikliklerle başa çıkmak için her hastanın kendi yolunu bulması gerekmektedir. Ancak ilk kanser teşhisi konduğundan ilk adımı atmak kolay olmayabilir. Hastaların bu hastalık ile başa çıkmalarına yardımcı olabilecek ipuçları içerisinde şunlar yer almaktadır.
Tedavi Hakkında Detaylı Bilgi Almak
Tedavi süreci hakkında detaylı bilgi edinmek ve akıldaki tüm soruların cevaplanmasını sağlamak için bakım veren uzman ile yakın temasta olunması hastaların önlerini görmelerini sağlayacaktır. Kanser hakkındaki bilgilerin artması sayesinde kararlar daha özgüvenli bir şekilde verilebilir.
Arkadaşlar ve Aile
Yakın ilişkilerin güçlü tutulması kanserle başa çıkmadaki en büyük silahlardan birisi olmaktadır. Arkadaşlar ve aile hem fiziksel hem de duygusal bakım konularında hastaların en büyük destekçisi olmaktadır.
Konuşacak Birilerinin Olması
Hastaların umutları ve korkuları hakkında konuşabilecekleri birine sahip olmaları çok önemlidir. Bu bir aile üyesi ya da arkadaş olabileceği gibi psikolog, din görevlisi ya da diğer hastalar da olabilir.
Kondrosarkom evreleri
Kondrosarkom diğer pek çok kanset türünden farklı olarak 3 evreye ayrılmaktadır. Evrenin derecesi ne kadar düşük olursa büyüme ve yayılma eğilimi de o kadar az olmaktadır.
1. Evre Kondrosarkom
Düşük dereceli kondrosarkom, atipik kıkırdaklı tümörler olarak da adlandırılmaktadır. En yavaş büyüme ve yayılma eğilimde olan evredir.
2. Evre Kondrosarkom
Bu evredeki kondrosarkomun büyüme ve yayılma eğilimi ilk evreye göre daha fazla olmakla birlikte olasılık hala çok yüksek değildir.
3. Evre Kondrosarkom
Büyüme ve yayılma olasılığı en yüksek evre üçüncü evre olmaktadır. Bu evre aynı zamanda kondrosarkomun son evresi de olmaktadır.
Kondrosarkom Türleri
Kondrosarkom birkaç alt türe ayrılmaktadır. Bu türlerin içerisinde şunlar yer alır.
Dediferansiye Kondrosarkom
Tipik kondrosarkomlar gibi başlayan bu kondrosarkom türü daha sonrasında yüksek dereceli sarkomlardaki hücrelere benzer hücrelere dönüşmektedir. Bu tip genellikle yaşlı yetişkinlerde görülür ve diğer kondrosarkom türlerine göre daha hızlı büyüme eğilimindedir.
Mezenkimal Kondrosarkom
Daha genç yaştaki yetişkinlerde görülen bu kondrosarkom türü hızlı büyüme eğiliminde olmaktadır. Bunun yanında tedaviden sonra diğer türlerine oranla daha fazla nüks etme oranına sahiptir.
Berrak Hücreli Kondrosarkom
Berrak hücreli kondrosarkom genellikle 30 ila 50 yaş arasındaki erkekleri etkilemektedir. Genellikle bir eklemin yakınında bulunur. Yavaş büyüme eğilimindedir ve vücudun diğer bölgelerine nadiren yayılır.
Kondrosarkom İyileşme Süreci
Kondrosarkomun iyileşme süreci uygulanan tedaviye göre değişiklik göstermektedir. Eğer uzvun tamamının alınması gereken bir operasyon geçirildi ise protez uzuvların rahat bir şekilde kullanılmasını sağlayacak rehabilite seanslarına devam edilmesi gerekmektedir. Bunun yanında ameliyatlardan sonra hastaların genellikle fizik tedavi uzmanlarından yararlanmaları önerilmektedir.
Kondrosarkom Riskleri
Kondrosarkom yayılma riski taşıyan invaziv tümörlerden birisidir. Bu sebeple de metastaz yapması halinde yayıldığı organın işlevinin etkilenmesine neden olmaktadır. Bunun yanında kondrasarkom sebebi ile görülebilecek komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kemiklere zarar verebilir.
- Kemik bütünlüğünün bozulmasına neden olabilir.
- Kemiklerin kırılmasına ya da çatlamasına neden olabilir.
- Hareket kabiliyeti etkilenebilir.
- Omuriliğin etkilenmesi halinde sinir sisteminin ciddi bir şekilde etkilenmesi mümkün olmaktadır.