Mastit

Mastit Nedir?

Genellikle emzire kadınlarda ortaya çıkan mastit memede şişme, kızarıklık ve ağrı ile ortaya çıkabilen meme dokusunun hem infeksiyon içeren hem de içermeyen inflamatuar bir hastalıktır. Non infektif bir inflamasyondan başlayarak infeksiyöz bir hastalığa evrilen son aşamada da apse formuna kadar ilerleyebilen bir hastalıktır. Emziren kadınlarda görülen formuna ise laktasyonel mastit denmektedir. Mastit emziren kadınların yanı sıra daha az oranda görülmekle birlikte emzirmeyen kadınlarda ve erkeklerde de görülebilmektedir. Emzirmeyen kadınlarda görülen mastit türüne non laktasyonel mastit adı verilmektedir.

Emzirme dışı sebepler ile oluşan mastitin en büyük nedeni sigara kullanımıdır ve görülen yaş ortalaması ise 35’tir. Bu tür mastit genellikle meme başı etrafında başlamaktadır. Sigara kullanımım meme başında yer alan süt kanallarını tahrip ettiği ve bu sebeple de meme başının bakterilere açık bir hale geldiği düşünülmektedir. İdiopatik mastit türü ise sebebi bilinmeyen ve genç doğurma yaşındaki kişilerde görülen bir türüdür. Bu hastalarda bağışıklık sistemi meme dokusuna karşı normalden çok daha fazla reaksiyon göstermektedir. Bağışıklık sistemi baskılanmış olan hastalarda görülen mastit türü ise tüberküloz mastiti olmaktadır. Ayrıca nadir olarak görülse de mantara bağlı mastit ve sarkoidoz gibi hastalıklara bağlı olarak da mastit görülebilir.

Mastit Belirtileri

Mastiti belirtileri hastalığın durumuna göre değişiklik göstermeklebirlikte hastalık ilerleyici bir özellik sergilemektedir. Bu sebeple de belirtileri değişmektedir. Emzirmeye bağlı olan mastit emziren kadınların yaklaşık olarak %20’sini etkiler ve doğumdan sonraki ilk 6 hafta içinde görülür. Mastitin genel belirtileri ise şunlardır:

• Koltuk altında bulunan lenf bezlerinin şişmesi,
• Sürekli ya da emzirme sırasında oluşan yanma hissi,
• İlgili meme dokusuna dokunulduğunda şiddetli ağrı hissi,
• Memede ısı artışı,
• Memede kızarıklık,
• Memede şişlik,
• Memede doku sertliği,

Enfeksiyonun ilerlemesi durumunda ise yukarıda belirtilenlere ek olarak şu belirtiler görülür:

• Genel vücut ağrısı,
• Keyifsiz hissetme,
• Yorgunluk,
• Halsizlik,
• Titreme,
• Ateş,
• Anksiyete,
• Stresli olma,

Mastittin tedavi edilmemesi durumunda ise bazı komplikasyonlar görülebilmektedir.

• Tedaviye geç başlanması ya da tedavinin yetersiz olması mastitin tekrarlamasına neden olabilmektedir. 
• Kronik hale gelen ve tedavi edilmeyen mastitte sıklıkla apse oluşumu gözlemlenir.
• Memede oluşan enfeksiyonun tedavi edilmemesi bütün vücuda yayılmasına neden olabilir. Bunun sonucunda da sepsis görülebilir.

Mastit Nedenleri

Mastitin oluşmasının temel nedeni meme içinde ki sütün tamamının boşalmayarak meme içinde göllenmesi ve bu göllenmede bakterilerin üremesidir.

Süt Kanalı Tıkanıklıkları

Mastitin en sık nedeni olan memede süt birikimi süt kanallarının tıkanıklığı sebebi le de oluşabilmektedir. Süt kanallarının tıkanmasının sebepleri ise bebeğin doğru teknikle emzirilememesi, bebeğin emiş gücünün zayıf olması ve dışarıdan uygulanan bası olmaktadır.

Memede Bakteriyel Enfeksiyon

Normal şartlarda cilt üzerinde yaşayan çok sayıda bakteri bulunmaktadır. Memede oluşan çatlaklardan ya da çiziklerden bu bakteriler meme içerisine ilerleyebilir. Diğer bir yandan meme ucunda oluşan çatlaklar bebeklerin doğru bir şekilde emzirilmesini engellerken aynı zamanda bebeklerin ağız içindeki floralarının da bozulmasında etkili olur.

Bunların yanında annelerin kullanmış olduğu göğüs pedi gibi plastik içeren materyallerde meme başında iritasyona sebep olmaktadır. Bu irritasyon mastit için zemin hazırlamaktadır.

Diğer Nedenler

Mastitin oluşmasında etkili olan diğer nedenler ise şunlardır:

• Uzun süreli sıkı sütyen kullanmak ya da ağır taşımak gibi süt akışını engelleyen davranışlarda bulunmak,
• Sigara kullanmak,
• Yetersiz beslenme,
• Aşırı yorgunluk ve stres,
• Daha önce mastit geçirmiş olma,

Mastit Nasıl Teşhis Edilir?

Mastittin teşhis edilebilmesi için genellikle hastanın öyküsü ve fiziki muayene yeterli olmaktadır. Eğer apse oluşumu söz konusu ise o zaman ultrason görüntülemelerinden ve drenaj ile apseden örnek almak gerekebilir.

İnflamatuar meme kanseri olarak adlandırılan bir kanser türü mastit ile benzer belirtiler göstermektedir. Eğer uzman bundan şüphelenirse o zaman mamografi çekilmesini  ya da memeden parça alınmasını isteyebilir.

Mastit Tedavisi

Mastit tedavisinde genellikle ilaç tedavisi yeterli olmaktadır.

Antibiyotik Tedavisi

Enfeksiyona bağlı olarak gelişen mastit tedavisinde 7 ile 10 gün aralığında süren antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır. Bunun için reçete edilen antibiyotiklerin tamamının kullanılması mastitin tekrarlaması açısından önemlidir.

Ağrı Kesiciler

Etkin maddesi parasetamol olan ilaçlar ile memedeki ağrı hissi hafifletilmeye çalışılır.

Emzirme

Mastit tedavisinin en çok dikkat edilmesi gereken noktası emzirmeye devam edilmesinin gerekliliğidir. Hatta bu dönemde daha sık emzirme sağlanarak süt akışının düzenlenmesi ve dolayısıyla mastit belirtilerinin şiddetlenmesinin önüne geçilmesi gerekmektedir.

Emzirme kesilirse göllenme daha fazla olur. Bu da apse oluşumuna neden olabilir. Mastit sırasında emzirmeye devam etmek bebeklere mikrop bulaşmasına neden olmaz. Çünkü anne sütü yüksek miktarda antienflamatuar içerir. Bazı bebekler ise mastit olan memeden emmek istemezler. Bu sütün tadının değişmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda meme pompa ile tamamen ve sık sık boşaltılmalıdır.

Mastit İçin Evde Yapılabilecekler

• Emzirme sırasında ilk olarak mastit olan memeden emzirmeye başlamak. Çünkü bebekler aç olduklarında daha güçlü emerler ve daha çok sütün sağılmasını sağlarlar.
• Memede kalan sütün pompa ile sağılması,
• Aynı pozisyonda emzirmekten kaçınarak farklı pozisyonlarda emzirmek,
• Memenin yukarısından aşağısına doğru masaj yapılması,
• Bol sıvı tüketimi,
• Ilık duş almak,
• Dinlenmek,
• Memeye ılık- sıcak kompres uygulamak,

Mastit Olmamak İçin Yapılması Gerekenler

Emziren annelerin memelerinde sıklıkla sertlik ve ağrı görülür. Bu doğumun ilerlememesi ve mastitte çevirmemesi için ise doğru emzirme tekniklerinin uygulanması gerekmektedir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar ise şunlar olmaktadır.

• Memenin çok fazla sütle dolmasından kaçınılmalıdır. Bu sebeple de sık sık bebekler emzirilmelidir.
• Bebeğin meme ucunu ve başını tam olarak kavradığından emin olunması gerekmektedir. 
• Gerekli durumlarda meme el yardımı ile yerleştirilmelidir.
• Memeden süt gelmesinde gecikme yaşanırsa emzirmeden önce masaj yapılmalıdır. 
• Bebek farklı pozisyonlarda emzirilerek tüm kadranların boşalması sağlanmalıdır.
• Emzirme sonrasında memede süt kalması durumunda sağılmalıdır.
• Meme ucunun nemi kremlerle desteklenmelidir.
• Bebek sütten yavaş yavaş kesilmelidir.
• Meme üzerine baskı uygulanmamalıdır.
• Hijyene dikkat edilmelidir.
• Probiyotik kullanılmalıdır.