Mide Üşütmesi (Mide Gribi) Nedir?
Mide gribi, mide ya da bağırsakları etkileyen viral bir enfeksiyondur. Viral gastroenterit olarak da adlandırılan mide üşütmesi, mide gribi olarak da bilinmektedir. Mide gribinden her zaman virüsler neden olmaz. Bazı durumlarda parazit ya da bakteriler de mide gribine neden olmaktadır. Mide gribinin karakteristik belirtileri içerisinde karın krampları, ishal ve mide bulantısı gibi sindirim sistemini etkileyen belirtiler bulunmaktadır.
Genellikle enfekte olan bir kişi ile temas ya da kontamine yiyecek ve su tüketimi ile bulaşan mide üşütmesi sağlıklı kişiler için herhangi bir komplikasyona neden olmaz. Ancak yaşlılar, bebekler çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan yetişkinler için ölümcül olabilmektedir.
Viral kaynaklı mide gribinin etkili bir tedavisi bulunmamaktadır. Bu sebeple önleme aşamasında dikkat edilmesi gerekir.
Mide Üşütmesi (Mide Gribi) Tanı Yöntemleri
Mide gribi tanısı genellikle belirtiler göz önüne alınarak konulmaktadır. Bazı durumlarda toplulukta benzer vakaların varlığına dayanarak da viral gastroenterit tanısı konulmaktadır. Tanıda hızlı bir dışkı testi rotavirüs veya nörovirüslerin tespit edilmesini sağlayabilir. Bunun dışında gastroenterite neden olan diğer virüsler için hızlı testler bulunmamaktadır. Bu sebeple de mide gribinin bakteriyel ya da paraziter olup olmadığını anlaşılabilmesi için gelmiş dışkı örnekleri incelenmektedir.
Mide Üşütmesi (Mide Gribi) Nedenleri
Başta birçok farklı virüs olmak üzere bakteriler ve parazitler mide gribine neden olmaktadır. Mide gribine neden olan ve en yaygın görülen virüsler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Nörovirüs
Yetişkinlerde görülen mide gribinin önde gelen nedeni nörovirüslerdir. Dünya çapındaki vakaların yaklaşık olarak yarısını bu virüsler sebebiyle oluştuğu tahmin edilmektedir. Nörovirüsler dezenfektanlara ve ısıya karşı diğer virüs sürülerine göre daha dayanıklıdır.
Rotavirüs
Tüm dünyada çocuklarda görülen mide gribinin önde gelen sebebi rotavirüslerdir. Çoğu çocuk 3 yaşından önce bu virüse maruz kalır. Bu sebeple de yetişkin bağışıklığı kazanır. Günümüzde ise rotavirüsün aşısı bulunmaktadır.
Astrovirüs
Genellikle 3 yaşın altındaki çocukları etkileyen Astrovirüsler, kreş gibi çocukların toplu halde bulunduğu alanlarda yayılım göstermektedir.
Adenovirüs
Tipik olarak solunum yolu enfeksiyonların neden olmaktadır. Ancak yutulması halinde sindirim sistemini enfeksiyonlarına da neden olabilmektedir.
Mide üşütmesi risk faktörleri
Mide gribi dünyanın her yerinde görülen ve her yaştan insanı etkileyen hastalıklardan birisidir. Mide garibine duyarlı olabilecek kişiler içerisinde şunlar öne çıkmaktadır.
- Çocuk bakım merkezleri ya da ilkokullardaki gibi çocukların savunmasız olduğu ve bağışıklık sisteminin olgunluğa ulaşmadığı dönemlerde bulunan küçük çocuklar.
- İleri yaştaki yetişkinler
- Huzurevlerinde yaşayan yetişkinler
- Okullar ya da yurtlar
- Herhangi bir sebeple bağışıklık sistemini zayıflamış olan kişiler
Mide üşütmesi (mide gribi) belirtileri
Mide gribine neden olan patojene maruz kalındıktan sonra belirtiler 1- 3 gün içerisinde ortaya çıkmaktadır. Belirtilerin şiddeti hastalar arasında farklılık gösterebileceği gibi genellikle iki gün içerisinde geçer. Bazı vakalarda belirtiler 14 güne kadar sürmektedir.
Mide gribi bağırsakları ve mideyi etkilemektedir. Bu sebeple de belirtiler sindirim sisteminde görülür. Mide üşütmesinde görülebilecek belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Sulu ve kansız ishal
- Farklı ve daha şiddetli bir enfeksiyona sahip olunması durumunda kanlı ishal
- Bulantı ve kusma
- Mide krampları ve ağrı
- Ara sıra görülen kas ve baş ağrıları
- Düşük dereceli ateş
Aşağıdaki durumların oluşması halinde ise yetişkinlerin sağlık uzmanına başvurmaları gerekmektedir.
- Sıvıların 24 saat boyunca vücutta tutulamaması
- İki günden fazla süren ishal ya da kusma
- Kan kusma
- Dehidrasyon belirtilerinin görülmesi
- Şiddetli mide ağrısı
- 40 santigrat derecenin üzerinde ateş
Aşağıdaki belirtilerin çocuklarda görülmesi halinde ise en kısa süre içerisinde doktora başvurulması gerekmektedir.
- 38,9 santigrat derece veya daha yüksek ateş
- Yorgunluk
- Sinirlilik
- Çok fazla rahatsızlık ya da acının bulunması
- Kanlı ishal
- Dehidrasyon belirtilerinin görülmesi
Bebeklerde aşağıdaki belirtilerin görülmesi halinde en kısa süre içerisinde doktora başvurması gerekmektedir.
- Sık sık kusmasının bulunması
- 6 saat boyunca bezin ıslanmaması
- Kanlı dışkı
- Şiddetli ishal
- Bıngıldağın çökmesi
- Ağız kuruluğu
- Gözyaşı olmadan ağlama
- Alışılmadık derecede uykulu ya da tepkisiz olma
Mide üşütmesi (mide gribi) tedavi yöntemleri
Mide gribinde sebep olan virüslerin giderilmesi için herhangi bir tedavi bulunmaz. Bağışıklık sistemi mide gribini kendi doğal süreciyle atlatabilir. Bu sebeple de şiddetli belirtilerin görüldüğü mide gribinde hastaların rahatlamasına yardımcı olacak önlemler alınmaktadır. Bu önlemler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Probiyotik kullanımı
- Su tüketiminin artması
- Yağlı, şekerli, kafeinli veya sütlü besinlerin tüketilmemesi
- Meyve suyu, tuzlu kraker, dondurma ve et suyu gibi sindirimi kolay ve hızlı enerji veren besinlerin tüketilmesi
- Tuz tüketiminin arttırılması
Mide üşütmesi (mide gribi) İçin Alınması Gereken Önlemler
Mide gribinin yayılmasının önlenmesi için şu tedbirlerin alınması gerekmektedir.
- Çocuklara rotavirüsü aşısının yapılması
- Ellerin doğru bir şekilde yıkanması
- Yemek hazırlamadan önce, yemek yemeden önce, tuvaletten sonra ve bez değişiminden sonra ellerin dezenfekte edilmesi
- Ayrı kişisel eşyaların kullanılması
- Tüm meyve ve sebzelerin tüketilmeden önce yıkanması
- Yemek hazırlamadan önce yüzeylerin ve mutfak gereçlerinin temizlenmesi
- Enfeksiyon taşıyan kişiler ile yakın temastan kaçınılması
- Aile bireylerinden birinde mide gribi olması durumunda sert yüzeylerin dezenfekte edilmesi
- Enfeksiyonu bulunan birinin çamaşırlarına ya da nevresim takımlarına dokunurken eldiven kullanılması ve bunların sıcak suda yıkanması
Seyahat ederken dikkat edilmesi gerekenler
Seyahat etmek mide gribi riskinin ciddi oranda arttırmaktadır. Bu riskin azaltılması için dikkat edilmesi gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Yalnızca iyi kapatılmış ve şişelenmiş suların içilmesi
- Buz küplerinin tüketilmemesi
- Diş fırçalama için şişelenmiş suyun kullanılması
- Çiğ yiyeceklerden kaçınılması
- Az pişmiş et ve balıktan kaçınılmazsa
