Omuz Tendon Yırtığı

Omuz Tendon Yırtığı Nedir?

Omuz yırtığı her yaştan insanda görülebilecek sağlık problemlerinden birisi olmaktadır. Günlük hayat içerisinde sıklıkla kullanılan omuz eklemi karmaşık bir yapıya sahip olmaktadır. 4 eklem, 3 kemik ve 26 kastan oluşan omuz yapısı yaralanmalara açık olmaktadır. Omuz yırtığının erken tedavi edilmesi hastaların yaşam konforu açısından öneli olmaktadır.

Omuz eklemlerinin çevresini saran rotator manşet kaslarının yırtılmasına omuz tendon yırtığı adı verilmektedir. Bu kaslar sayesinde omuz diğer eklemlere göre çok daha fazla hareket kabiliyetine sahip olmaktadır. Ancak birçok faktöre bağlı olarak bu kas dokusunun yırtılmasına ve eklemin dengeli bir şekilde hareket etmesinin engellenmesine neden olmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Çeşitleri

Omuz tendon yırtığı çeşitleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kısmi yırtıklar, tam olmayan veya kısmi yırtıklarda tendon hala bir şekilde kol kemiğine bağlı haldedir.
• Tam tendon yırtıklarında ise tendon kol kemiğinden tamamen ayrılmıştır.

Omuz Tendon Yırtığı Nasıl Oluşur?

Omuzda yer alan kemikleri saran tendonların aşınması ya da yıpranmasına omuz yırtığı adı verilmektedir. Genellikle ani ve zorlayıcı hareketler ile ortaya çıkan omuz tendon yırtıkları özellikle ileri yaştaki bireylerde daha fazla görülmektedir. Çünkü tendonlar zaman içerisinde yıpranmaktadır. Bu durum da tendonların yaralanmaya daha açık hale gelmesine neden olmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Kimlerde Görülür?

Omuz tendon yırtıkları genellikle ağır ve tekrar edici hareketler yapan kişilerde görülmektedir. Bu sebeple de sıklıkla basketbolcularda, marangozlarda, boyacılarda, voleybolcularda, vücut geliştirme sporu yapanlarda ve inşaat işiyle uğraşanlarda görülmektedir. Bunun yanında omuz tendon yırtığı her yaştan ve her kesimden insanda görülebilen hastalıklardan birisi olmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Belirtileri

Omuz tendon yırtıklarının belirtileri hastaların günlük hayatlarını olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple de kısa süre içerisinde tedavi edilmeleri gerekir. Omuz tendon yırtıklarının belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

• Kronik ağrı
• Sızı
• Yanma hissi
• İstirahat halindeyken ağrı
• Kaslarda güçsüzlük
• Günlük aktivitelerin yapılmasında zorluk yaşamak
• Omuzu hareketsiz tutma isteği
• Hareket kısıtlığı
• Omuz ekleminde sürtünme sesi
• Kolu yana açamama ya da yukarı kaldıramama
• Şekil bozuklukları
• Kolda güçsüzlük

Bu belirtiler tedavi sağlanmadığı sürece şiddetlenerek artmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Nedenleri

Omuz tendon yırtıkları nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:

• İleri yaşın sebep olduğu akromion kemiği altındaki kemikte çıkıntı oluşması
• Kan akışının yetersiz olması
• Tekrarlayan hareketler
• Uzanmak
• Fırlatmak
• Ağır kaldırmak
• Omuz ve kollarda travmatik olayların yaşanması
• Düşme
• Çarpma
• İleri yaşta olmak

Omuz Tendon Yırtılmasının Risk Faktörleri

Omuz tendon yırtıkları herkeste görülebilen bir durumdur. Ancak aşağıdaki risklerin var olması halinde risk artar. 

• Omuz sorunlarının veya rotator manşet yaralanmalarının ailede var olması
• Kötü postür
• Sigara kullanımı
• 40 yaşın üzerinde olmak

Dejeneratif yırtıklar aşağıdaki gibi tekrarlayan omuz hareketlerini yapan kişilerde daha yaygın olarak görülmektedir.

• Marangoz
• Mekanik işler
• Ressamlar
• Beyzbol, tenis ya da kürek gibi sporları yapan kişiler

Omuz Tendon Yırtığı Tanısı Nasıl Konulur?

Omuz tendon yırtığı şüphesiyle doktora başvuran kişilerde görülen en yaygın şikayet omuz ağrısı olmaktadır. Doktora başvuran hastalar öncelikle ayrıntılı bir fiziki muayeneden geçirilmektedir. Bunun yanında omuz tendon yırtıklarının boyun bölgesinde de problemlere neden olabileceği için muayene sırasında bu bölgenin de incelenmesi gerekmektedir.

Fiziki muayeneden sonra MR ve röntgen gibi görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır. Bu süreçte hastalarda romatizmal hastalıkların varlığı ya da travmaların oluşup oluşmadığının da incelenmesi gerekmektedir. Omuz tendon yırtıklarının tanısında başvurulacak son yöntem ise artroskopik değerlendirmeler olmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Tedavi Yöntemleri

Omuz tendon yırtığı tedavisinde hastanın genel sağlık durumu ve yırtığın derecesinin dikkate alınması gerekmektedir. Minimal yırtıklarda konservatif tedavi yeterli olurken büyük yırtıklarda cerrahi tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

Omuz tendon yırtıklarında birçok farklı tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Bunların başında özellikle omuz ekleminin fazla kullanılmasına bağlı oluşan yırtıklar için dinlenme önerilmektedir. Bunun yanında bölgedeki ödemin atılmasını ve ağrının kontrol edilmesi için ilaçlar da reçete edilmektedir.

Omuz tendon yırtıklarında hastaların omuzlarını hareketsiz kalması eklemin güçsüzleşmesine neden olabilmektedir. Bunun için de hastalara çeşitli egzersizler önerilmektedir. Bu egzersizlerin alanında uzman olan fizyoterapistler eşliğinde yapılması omuz ekleminin daha fazla zarar görmesinin engellenmesini sağlayacaktır.

Omuz tendon yırtıklarının sebep olduğu şiddetli ağrıların kontrolünün sağlanabilmesi için kortikosteroid enjeksiyonu uygulaması da tedavinin içeresinde yer alabilmektedir. Tedavinin parçalarından birisi de ultrason olmaktadır. Cihazın ısı verme özelliğinin bulunması iyileşme sürecinin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Artroskopi ise hem omuz yırtıklarının tanı almasında hem de tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olmaktadır. Bunun için omuz bölgesinde yaklaşık 1 santimlik bir kesi açılır. Daha sonrasında görüntüleme cihazları ve özel ekipmanlar ile tendonların durumunun görüntülenmesi ve tedavi edilmesini sağlamaktadır.

Bunların yanında mini açık tamir işlemi de omuz tendon yırtıkları tedavi edilebilmektedir. Bunun için eklemlere birkaç küçük kesi açılmaktadır. Yapılan planlamaya uygun olarak doku transferi ya da grefti işlemi gerçekleştirilmektedir.

Omuz Tendon Yırtığı Ameliyatı

Omuz tendon yırtıklarında sıklıkla başvurulan tedavi yöntemlerinden birisi de cerrahi tedavi seçeneği olmaktadır. Ameliyatın planlaması yapılırken yırtığın sebebinin ve neden olduğu şikayetlerin derecesi önem kazanmaktadır. Hastaların yoğun ağrı yaşaması ya da kolunu hareket ettirememesi gibi şikayetler sebebiyle hastaların günlük hayatlarının ciddi şekilde etkilenmesinin yanı sıra diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamaması sebebiyle ameliyata başvurulmaktadır.

Omuz tendon yırtığı ameliyatının uygulanabilmesi için gerekli olan şartlar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Hastaların 6 aydan daha uzun süre devam etmesi
• Kullanılan görüntüleme yöntemlerinde yırtığın 1 santimetreden daha büyük olması
• Hastanın ileri derecede güç kaybı yaşaması
• Hastanın dayanılmaz bir ağrı yaşaması

Omuz tendon yırtığı ameliyatları genel anestezi altında uygulanan ameliyatlardan birisi olmaktadır. Ameliyat sırasında hastalar yatar ya da oturur pozisyonda durmaktadır. Hem kapalı hem de açık yöntemler ile uygulanabilen bu ameliyatlarda kapalı yöntem uygulanması durumunda küçük bir kesiden özel kamera ve ekipmanlarla giriş yapılarak yırtık tamir edilmektedir.

Yaklaşık olarak 1- 2 saat süren omuz tendon yırtığı ameliyatlarından sonra hastaların doktorun tavsiyelerini titizlikle uygulaması gerekmektedir. Özellikle kolun askıda kalma süresi ve egzersizler konusunda hastaların dikkatli davranması gerekmektedir.

Omuz tendon yırtığı ameliyatları diğer ameliyatlarda da olduğu gibi bir takım riskler içermektedir. Hem genel anestezi altında yapılması sebebiyle anestezinin sebep olabileceği risklerin yanı sıra özellikle açık ameliyatlarda kanama ve enfeksiyon gibi riskler de bulunmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Ameliyatının Yöntemleri

Omuz tendon yırtığında kullanılan yöntemin belirlenmesinde onarım türü başta olmak üzere birçok etmen etkili olmaktadır. Tedavi amaçlı kullanılan ameliyat yöntemlerinin içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Açık Onarım

Yırtığın büyük ya da karmaşık olduğu durumlar geleneksel açık cerrahi kesi tercih edilmektedir. Kesi genellikle birkaç santim uzunluğunda olmaktadır. Kesi genellikle omuz üzerinden yapılır. Çünkü bu noktadan yırtığın görülmesi ve erişilmesi daha kolaydır. 

Açık onarım sırasında cerrahlar genellikle akromiyonun alt tarafında yer alan kemik çıkıntılarını çıkarır. Bu işlem akromioplasti olarak adlandırılmaktadır. Açık onarımın tavsiye edildiği durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Tendon transferine ihtiyaç duyulması
• Yırtığın büyük olması
• Ek bir rekonstrüksiyona ihtiyaç duyulması
• Yırtığın karmaşık olması

Açık onarım, yırtık rotator manşetleri için kullanılan ilk teknikti. Ancak yıllar içerisinde yeni gelişen cerrahiler sayesinde cerrah deneyimi daha az invaziv prosedürler sağlamıştır.

Tüm Artroskopik Onarım

Artroskopi yönteminde ise ameliyat edilecek bölgeye artroskop adı verilen küçük bir kamera yerleştirilmektedir. Kamera bir monitörde canlı bir video akışı görüntüler sağlarken cerrah ise bu görüntüler ve minyatür cerrahi ekipmanlar ile işlemi gerçekleştirir. 

Kullanılan cihazların küçük olması sayesinde küçük kesiler operasyon için yeterli olmaktadır. Genellikle ayakta tedavi yöntemi olarak uygulanması hastaya sağladığı en büyük avantaj olmakla birlikte diğer yöntemlere oranla daha az invaziv bir yöntem olmaktadır. 

Mini Açık Onarım

Bu yöntemde geleneksel açık onarımdan daha küçük bir açık kesiden işlem gerçekleştirilmektedir. Bu teknik genellikle eklem içerisindeki diğer yapıların hasarının değerlendirilmesi ve tedavinin sağlanması için artroskopik cihazların kullanımı gerektirir. 

İşlemin artroskopik kısmının gerçekleştirilmesinin ardından rotator manşetin onarılması için küçük kesiden geleneksel yöntemler uygulanır. Tendon onarımını sırasında cerrah video monitör yerine dokuları doğrudan görme olanağı yakalamaktadır. 

Omuz Tendon Yırtığı Ameliyatının Faydaları

Omuz tendon yırtığı ameliyatlarından sonra hastaların çoğunda omuz güçlerinde artış ve daha az ağrı görülmektedir.

Her cerrahi onarım tekniği; ağrı kesici, güç, fonksiyonda iyileşme ve hasta memnuniyeti açısından benzer sonuçlara sahip olmaktadır. Tatmin edici sonuçlara ulaşmada en önemli etmen ise cerrahın deneyimidir. Tatmin edici faktörlerin azalmasına neden olabilecek sebepler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Zayıf doku kalitesi
• Büyük ve yoğun yırtıklar
• Ameliyat sonrası kısıtlamalara ve rehabilitasyona hastanın uyumu ve katılımının zayıf olması
• 65 yaşın üzerinde olmak
• Nikotin ürünleri kullanmak
• İşçi tazminat talepleri

Omuz Tendon Yırıtğı Ameliyatının Komplikasyonları

Rotator manşet yırtığı ameliyatlarından sonra hastaların küçük bir kısmında bazı komplikasyonlar görülmektedir. Genel olarak ameliyat risklerine ek olarak kan kaybı ve anestezi ile ilgili sorunlar gibi, rotator ameliyatının komplikasyonları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Genellikle omuz kasını harekete geçiren sinir olan deltoid sinirinde hasar olmak üzere omuz sinirlerinde hasar oluşması
  
  
• Açık onarım sırasında rotator manşetine daha iyi erişim sağlamak için omuzda yer alan kas kısmen ayrılabilir. İşlem sonrasında yerine dikilir. Ameliyattan önce ve sonra iyileşmesine izin vermek için bu bölgenin korunması çok önemlidir. Korunmaması halinde deltoid dekolmanı görülebilir.
  
  
• Erken rehabilitasyon kalıcı sertlik olasının azaltılmasını sağlamaktadır. Sertlik görülen vakaların önemli bir kısmında daha agresif terapi ve egzersiz ile düzelme görülmektedir. 
  
  
• Tendonun tekrar yırtılması
  
  
• Enfeksiyon

PRP İle Omuz Tendon Tedavisi

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde önemli başarılı bulunan PRP tedavisi de omuz tendon yırtığı tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olmaktadır. Hastalardan alınan 8- 10 cc kanın PRP tüpü ile birlikte 15 dakika boyunca uygulanan santrifüj işlemi sayesinde kanda bulunan büyüme faktörleri ve sitokinler tüpün üst kısmında birikir. Daha sonrasında enjektör ile bu trombositler alınır ve hastaların hasarlı omuz dokularına enjekte edilir. 

PRP yöntemi ağrının kesilmesi için değil hasarlı dokunun onarılması ve tedavi edilmesi için uygulanan bir yöntem olmaktadır. Enjeksiyonun iyileştirici etkisi 15 dakika sonra başlamaktadır. Hastalar ilk bir hafta içerisinde iyileşmenin ilk belirtilerini yaşar ve tam iyileşme yaklaşık olarak 1 ay sonra gerçekleşir.  PRP işleminden sonra ne kadar sürede sonuç alınacağı tendondaki yırtığın büyüklüğüne, omuz sağlığına verdiği öneme ve yaşına göre değişiklik göstermektedir.

PRP Tedavisi Kaç Seans Uygulanır?

Omuz tendon yırtığı tedavilerinde PRP tedavisinin en az 3 seans uygulaması önerilmektedir. Seansların arasındaki süre en az 5 en fazla 21 gün olması gerekmektedir. Bu periyodların önemli olmasının sebebi ise hücrelerin 21 günlük periyodlar ile kendilerini yenilemeleridir. Bu sayede PRP tedavisinden elde edilecek yarar en üst seviyeye çıkmaktadır.

Omuz Tendon Yırtığı Tedavisinde Egzersiz

Omuz tendon yırtıklarında egzersizin önemi büyüktür. Ancak bu egzersizlerin uzman kontrolünde yapılması gerekir. Nitelikli bir egzersiz programının oluşturulması ve bu programın düzenli bir şekilde takip edilmesi omuz ekleminin güçlenmesini ve iyileşmenin kısa sürede gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Egzersiz Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Omuz yırtığı tedavilerinde ve daha sonrasında omuz ekleminin sağlığının korunması için yapılacak olan egzersizlerde dikkat edilmesi ve uygulanması gereken noktalar şunlar olmaktadır:

• Egzersizler doktor kontrolünde yapılmalıdır.
• Egzersiz sırasında ağırlık kaldırılmamalıdır.
• Omuz eklemi zorlanmamalıdır.
• Egzersize başlamadan önce mutlaka ısınma hareketlerinin yapılması gerekir.
• Kafa üstü kol hareketlerinden sakınılmalıdır.
• Yüzme ve benzeri egzersizler tercih edilmelidir.

Omuz Tendon Yırtığı Komplikasyonları

Omuz tendon yırtığının tedavi edilmemesi halinde durumun daha da kötüleşmesi söz konusu olmaktadır. Bu durum tam yırtık gelişme riskini arttırır. Tam yırtık ise kolun hareketinin tamamen kısıtlanmasına neden olabilir. Ayrıca tedavi olmaması durumunda hastalarda kronik ağrı gözlemlenebilir ve hastaların sorun olan kollarını kullanmaları zorlaşabilir. 

Omuz Tendon Yırtığı İyileşme Süreci

Omuz tendon yırtığının ameliyat ile onarılması durumunda hastaların ameliyattan sonra bir süre ağrı hissetmeleri beklenen bir durumdur. Bu sebeple de ağrının yönetilmesi için gerekli önlemler alınmaktadır. Bu aşamada sıklıkla opioidler, steroid olmayan anti- inflamatuar ilaçlar ve lokal anestezikler reçete edilmektedir. Bu aşamada doktorlar opioid ihtiyacını en aza indirmek için diğer ilaç kombinasyonları ile birlikte kullanılırlar. Çünkü opioidler bağımlılık yapabilen ilaçlardır. 

Rehabilitasyon

Omuz tendonu iyileşme sürecinde önemli olan bir diğer adım ise rehabilitasyon olmaktadır. Hastaların günlük aktivitelerine geri dönmelerini sağlaması açısından iyileşme süreci için hayati rolü bulunmaktadır. 

Ameliyatlardan sonra uygulanan fizik tedavi aşamalar şeklindedir. İlk aşama tendonun iyileşmesi sırasında onarımın korunmasını sağlamak için kol hareketinin önlenmesini içermektedir. 4 ila 6 hafta arasında süren bu süre. İçerisinde kol askıya alınır ve hastaların kollarını kullanmamaları gerekmektedir.

Yırtık ameliyat ile onarılmış olsa dahi eklemin çevresindeki kasların zayıflaması söz konusudur. Bu sebeple de cerrah kolu hareket ettirmenin güvenli olduğuna karar verdikten sonra omuz hareket aralığının arttırılması için pasif egzersizlerin uygulanmaya başlanması gerekmektedir. Pasif egzersizler kolun desteklenerek farklı pozisyonlarda hareket ettirilmesi anlamına gelmektedir. Genellikle pasif egzersizlere ameliyattan 4 ila 6 hafta içinde başlanmaktadır.

Aktif egzersizler ise iyileşmenin ve pasif egzersiz aşamasının tamamlanmasından sonra başlanmaktadır. Bu aşamada kol herhangi bir yardım olmadan çalıştırılmaktadır. Bu sayede kolun gücü kademeli olarak arttırılır ve kol kontrolünün gelişmesi sağlanır. 8- 12 hafta sonra ise güçlendirme programına geçilir. 

Omuz tendon yırtığının tam olarak iyileşmesi 4 ila 6 ay arasında değişiklik göstermektedir. Bu aşamadan sonra hastaların önemli bir kısmında kollar yeterli hareket aralığına ve güce sahip olmaktadır. İyileşmede önemli olan rehabilitasyon sürecinin düzenli bir şekilde devam etmesini sağlamaktır.