Ortodonti

Ortodonti nedir?

Diş hekimliğinin uzmanlık alanlarından birisi olan ortodonti hem çene hem de dişlerde görülen bozukların teşhis ve tedavi edilmesini sağlar. Bunun yanında alt ve orta yüz düzensizliklerinin tedavi edilmesini de sağlar.

Ortodontide iki farklı tedavi yöntemi bulunmaktadır. Tedavinin belirlenmesinde hastanın yaşı önem taşımaktadır. Hareketli ve sabit olarak ikiye ayrılan bu tedavi yöntemleri sadece çarpışık dişlerle ilgili olmamaktadır. Bunun yanında iskeletsiz bozuklukların tedavisinde de kullanılmaktadır. Ancak bu tedavilerin ergenlik dönemi tamamlanmadan uygulanması gerekir.

Ortodontinin uzmanlık alanı genel olarak yanlış konumlanmış olan dişlerin düzgün bir şekilde yeniden konumlandırılmasını sağlamaktadır. Bunun için çene kemiklerinin ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavi edilmesini sağlar.

Ortodonti tedavilerindeki amaç düzgün sıralanmış ve birbirini karşılayan diş yapısının oluşturulmasıdır. Ortodonti tedavileri ile estetik problemler ortadan kalkarken aynı zamanda fonksiyon bozuklukları da giderilmektedir.

Ortodonti gerekli durumlar

Ortodontik problemler çocukluk çağından itibaren her yaş döneminde tedavi edilebilen problemlerdir. Ancak bu sorunlar kişilerin sosyal yaşamlarını ciddi bir şekilde etkiler. Çocukluk döneminde fark edilen bozukluklar kısa süre içerisinde tedavi edilebilir. Ancak sorunların erken dönemde fark edilmesi gerekir. Özellikle de çocuklarda görülen şu problemlerde ortodonti uzmanına başvurulması gerekir:

• Alt ve üst dişlerin hiç temas etmemesi
• Dengeli olmayan yüz ve çene yapısı
• Süt dişlerinin erken ya da geç kaybedilmesi
• Ağızdan solunum
• Çapraşık diş yapısı
• Dişlerin yanlış yerde konumlanması
• Parmak emme ya da tırnak yeme gibi bozukluklarda
• Önde konumlanmış dişler
• Uzun süreli emzik ya da biberon kullanımı
• İleride ya da geride konumlanan çene yapısı
• Çiğneme ya da konuşmada zorluk

Ortodontik problemler

Ortodontik problemler genel olarak diş eti ve diğer diş hekimliği tedavilerine duyulan sorunlar olarak özetlenebilir. Bu bozukluklar kişinin görünümü be ağız yapısını ciddi şekilde etkilemektedir. Bunun temel sebebi ise dişlerin çenenin gelişiminde yanlış konumlanmasından kaynaklanmaktadır.

Çapraşıklık

Ortodonti problemler denildiğinde akla ilk gelen bozukluk çapraşıklık olmaktadır. Çene yapısının ve dişlerin birbiri ile uyumlu olmamasından kaynaklanan bir sorun olmaktadır. 3 farklı aşamaya ayrılan çapraşık diş sorununda 2 ile 4 mm arasındaki çapraşıklar hafif, 4 ile 7 mm arasındaki çapraşıklar orta ve 8 mm üstündeki çapraşıklıklar şiddetli olarak değerlendirilmektedir.

Rotasyonlu dişler

Dönük dişler olarak da adlandırılan rotasyonlu dişler ortodonti problemleri içerisinde en önemli sorunlardan birisi olmaktadır. Çene yapısında normalden daha fazla yer kaplayan bu dişlerin tedavi edilmemesi durumunda çapraşık diş problemlerinin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu sebeple de erken yaşta fark edilerek tedavi edilmesi gerek.

Aralıklı dişler

Aralıklı diş problemlerinin nedeni dişlerin arasındaki diş eti liflerinin kalın olması ve dişlerin yapısının normalden küçük olmasıdır. Aralıklı dişlerin tedavi edilmemesi durumunda dişlere zarar verilecek ortodontik problemlerin ortaya çıkması yüksek ihtimaldir. Bu sebeple de diş telleri kullanılarak dişlerin birbirine yaklaştırılması sağlanabileceği gibi estetik görünümün yakalanması açısından dişlerin uzatılması için estetik diş tedavileri de uygulanabilmektedir.

Kapanış bozuklukları

Dişlerin tam olarak birbirini karşılayarak kapanmaması durumda kapanış bozukluklarından bahsetmek mümkün olmaktadır. Kapanış bozuklukları çapraz, örtülü ve arka kapanış bozuklukları olmak üzere üçe ayrılır ve her biri için ayrı tedavi yöntemleri uygulanır.

Örtülü kapanış bozuklukları üst dişlerin aşırı uzamasından sebebiyle oluşmaktadır. Bu sebeple de gülümseme sırasında üst diş etleri normalden daha fazla görülür. Çapraz kapanış bozuklukları ise aynı zamanda test kapanış olarak adlandırılır çapraz kapanış bozuklukları ortodonti problemleri içerisinde en hızlı tedavi gerektiren problemlerin başında gelmektedir. Son olarak ön e arka kapanış problemleri ise bu bölgelerde bulunan dişlerin birbirinden uzak konumlanmasından dolayı oluşmaktadır. Ön ve arka kapanış problemlerinin oluşmasının nedeni ise parmak emme ya da uzun süre emzik kullanmaktır.

Gömülü dişler

Ağız boşluğunda kendisine yer bulamadığı için çene kemiği ile damak arasında kalan dişlere gömülü diş adı verilmektedir. Bu durum zaman içerisinde diğer dişlerin de sorunların yaşanmasına neden olabilir. Gömülü dişler içerisinde en sık tedavi edilenler ise üst köpek dişleri ve yirmi yaş dişleri olmaktadır. Gömülü dişler diğer dişlerin de çapraşık olmasına neden olabilmektedir. Bu sebeple de ciddi ortodonti problemlerinin yaşanmasına neden olmaktadır.

Eksik dişler

Bazı kişilerde doğumsal kaynaklı olarak diş eksiklikleri görülebilmektedir. Ortodontik problemler arasında en sık görülen problemlerden birisi olan eksik dişler yerine protez dişlerin yapılmasıyla sorun tedavi edilir. Bunun yanında diş teli tedavisi ile de aralık kapatılabilir.

İleri çene durumu

Ortodonti problemleri arasında yer alan çene bozukluklarının tedavisinde ileri çene gelişiminin durdurulması için ağız dışı apareyler kullanılmaktadır. Bunun yanında ortognatik cerrahi girişimler ile çenenin geriye alınması mümkün olmaktadır.

Çenede darlık

Üst çene darlığının en önemli belirtisi arka dişler çapraz kapanış olmaktadır. Çene darlığının tedavi edilmemesi durumunda ise dişlerin üst üste binmesi söz konusu olabilmektedir.

Protez problemleri

Daha öncesinde çekilmiş olan dişlerin yerlerinin uzun yıllar boyunca tedavi edilmemesi durumunda boşluğa komşu olan dişlerde bozukluklar görülmektedir. Bu bozuklukların düzeltilmesi için komşu dişler dikleştirilir ve boşluk normal boyutlara getirilir. Bu sayede boşluğa köprü ya da implant yerleştirilir.

Yarık damak ve dudak

Doğuştan gelen gelişimsel bozukluklardan birisi olan yarık damak her 700 bebekten birinde görülmektedir. Ortodontik tedaviye başlanması için 7 yaşın beklenmesi gerekir. Çünkü bu yaştan itibaren daimi dişler sürülmeye başlar. Yapılan estetik operasyonlar ile dudak normal formuna geri döndürülebilir.

Ortodonti tedavi yöntemleri

Ortodonti tedavisi birkaç aşamadan oluşan bir tedavi olmaktadır. Tedaviden önce hastalar muayene edilir ve sorun belirlenir. Daha sonrasında detaylı inceleme ile sorunun büyüklüğü belirlenir. Daha sonrasında ise tedavi detaylı bir şekilde belirlenir.

Ortodonti tedavilerinin başlayabilmesi için öncelikle hazırlık aşaması gerekir. Bu hazırlık aşaması ortodonti tedavisinin başlayabilmesi için gerekli koşulların oluşturulmasını sağlar. Bu koşulların başında da ağız hijyeninin sağlanması bulunmaktadır. Bu sebeple de çürük olan dişlerin belirlenmesi ve tedavilerinin yapılması gerekmektedir. Ağız bakımı kusursuz bir şekilde yapıldıktan sonra ise tedaviye başlanır. Daha sonrasında ise tedavinin planlanabilmesi için gerekli ölçümler ve analizler yapılır. Hastanın ihtiyaçlarına ve ölçümlere göre uygun olan tedavi yöntemi oluşturulmaktadır. Karar aşaması hastalara aittir. Tedavi kararında hastalara tüm bilgiler verilir. Çünkü bazı tedavilerin yapılabilmesi için dişlerin çekilmesi gerekebilir.

Tedavi aşamasında ise ağza ekartör takılmaktadır. Bu sayede hastanın ağzı tedavi işlemleri süresince açık kalabilecektir. Bu sayede ortodontist işlemleri kolaylıkla uygular. 6diş tellerinin takılması için farklı yöntemler bulunmaktadır. Öncelikle braketler dişlere yapıştırılır ve daha sonrasında adına ark denilen teller aralarından geçirilir.

Ortodonti çeşitleri

Ortodonti tedavisi gerektirecek sağlık problemleri birbirinden farklı olduğu için tedavi yöntemleri de çeşitlenmektedir. Ortodonti tedavi çeşitleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Telsiz ortodonti (Invisaling)

Şeffaf plaklar kullanılan bu tedavi yönteminde dijital ortodontik tedavi teknolojisi uygulanmaktadır. Çarpık diş tedavisinde diş teli kullanımına gerek kalmadan tedavi uygulamak mümkün olmaktadır.

Invisaling tedavisinin özellikleri nelerdir?

Invisaling tedavisinin özellikleri arasında şunlar yer almaktadır:

• Günlük yaşantının etkilenmemesini sağlar.
• Ağız içerisinde belli olmaz.
• Plaklar yemek yerken çıkarılabilir.
• Özel günlerde şeffaf plaklar çıkarılabilir ve tedaviye birkaç saat ara verilebilir.
• Şeffaf plaklar her yaş grubuna uygulanabilir.
• Braket, metal ve tel kullanımı bulunmaz.
• Ağız içi tarayıcılar sayesinde tedavi sonucu ile ilgili ön bilgilendirme verilebilir.

Şeffaf plaklar ile dişler nasıl hareket eder?

Invisaling tedavisinde plaklar 15 gün süre ile takılır ve daha sonrasında hasta için özel olarak hazırlanmış bir sonraki plağa geçilir. Çünkü kullanılan her plak dişlerin 0.005 mm hareket edilmesini sağlar. Her bir plak istenilen sonuca göre dişlerin düzenlenmesini sağlayacak şekilde üretilmektedir.

Plakların hastalara özel olarak hazırlanabilmesi için öncelikle ağız içerisinde ölçü alınmaktadır. Daha sonrasında bu ölçüler CAD- CAM yöntemi ile 3 boyutlu tarama yöntemi ile bilgisayar ortamına aktarılmaktadır. Daha sonrasında özel olarak üretilmiş bir programda dişlerin simülasyonu yapılır ve bu simülasyona göre şeffaf plaklar üretilir. Kullanılan program sayesinde hastalar sonucun 3 boyutlu hareketini sanal ortamda gözlemlenmesi sağlanmaktadır.

Şeffaf plaklar nasıl kullanılmalıdır?

Hem yetişkinlere hem de çocuklara uygulanabilen ortodontik tedavilerden birisi olan Invisaling tedavisine doktor karar vermektedir. Hafif ve orta derecedeki çapraşık dişlerin tedavisi için uygun olan şeffaf plak tedavisinde hastaların dikkat etmeleri gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Tedavi süresinde hastaların şeffaf plakları 20- 22 saat boyunca kullanmaları gerekmektedir. Bu sebeple de hastaların plaklarını sadece yemek yerken çıkarmaları önerilmektedir.
• Özel günlerde şeffaf plaklar kullanılmak istenmezse etkinlik süresince çıkarılabilir. Ancak bunun çok sık tekrarlanmaması gerekmektedir.
• Sıcaklıkları normal olan yiyecek ve içeceklerin tüketilmesinde herhangi bir problem bulunmamaktadır. Ancak çay gibi sıcak besinlerin tüketilmesinden önce plakların çıkarılması gerekir. Çünkü şeffaf plaklar thermoplastik özelliktedir.
• Tedaviden olumlu sonuç alınabilmesi için en önemli nokta plakların düzenli olarak kullanılmasıdır.

Metal diş teli

Metal diş teli tedavisi ortodonti tedavileri denildiğinde akla ilk gelen yöntemlerden birisi olan braket türü olan metal diş telleri, dişlerin iç ya da dış kısmına takılır. Dayanıklı olmasından dolayı kırılmalara karşı dirençlidir. Ancak tedavi süresinin 30 aya kadar uzaması ve takılan tellerin tedavi süresince çıkarılmamasından dolayı karar verirken iyi düşünülmelidir.

Metal diş teli kimlere uygulanır?

Metal diş telleri özellikle erken yaşta tedaviye başlayan hastalar için önerilmektedir. Bunun dışında metal diş teli tedavisine uygun olan kişilerde bulunan kriterler şunlar olmaktadır:

• Erken süt dişi çekiminin yapılması
• Dişlerin arasında geniş boşlukların bulunması
• Çapraşık diş nedeni ile çürük dişlerin ve diş eti hastalıklarının olması
• Eksik dişlerin olması
• Dudak ya da damak yarığı olanlar
• Çene kilitlenmeleri yaşayan
• Çene ekleminden ses gelenler
• Gülümsemesinden rahatsız olanlar
• Parmak emme, ağız solunumu ve tırnak yeme gibi alışkanlıkları olanlar
• İleri ya da geri konumlanmış çenesi olanlar
• Alt ve üst çenelerde kavis bozuklukları olanlar
• Önde konumlanmış dişleri olanlar
• Yüz ve çene yapısı dengesiz olanlar
• Çiğneme ve konuşma bozuklukları yaşayanlar
• Çapraşık ya da yanlış yerde konumlanmış dişleri olanlar
• Genel ortopedik problemleri olanlar

Metal diş teli tedavisi nasıl yapılır?

Ortodontik problemleri olan hastalara metal diş teli tedavisi uygulanmadan önce detaylı muayene yapılır. Bu sırada tespit edilen çürük dişlerin ve diş eti hastalıklarının tedavisi sağlanır. Ağız içerisinin görüntüleri alınır ve hasta için en uygun diş teli tasarımı yapılır.

İşlem sırasında hekimlerin rahat çalışabilmesi için hastaların ağızlarının açık kalması gerekir. Bunun için de ağzın genişletilmesini sağlayarak ağzın sabit kalmasına yardımcı olur. Ayrıca diş telleri takılırken dişlerin kuru olması gerekir. Bunu sağlamak için de tükürüğü izole edecek aletler kullanılmaktadır.

Braketlerin yerleştirilmesinde iki farklı yön tem kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin ilki klasik yöntemdir. Klasik yöntemde braketler her dişe tek tek yapıştırılmadan önce diş yüzeylerinin pürüzlendirme işlemi uygulanır. Daha sonrasında yapıştırma için kullanılan yapıştırıcıların taşan kısımları temizlenir ve yapıştırıcının hızlı bir şekilde kuruması için özel cihazlar kullanılır. Son olarak arklar braketler içerisinden geçirilerek işlem tamamlanır.

Metal diş teli tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem ise indirect bonding yöntemi olmaktadır. Bu yöntemde diş telleri uygulanmadan önce hastanın ağzının ölçüsü alınır ve daha sonrasında braketler bu ölçünün üzerine yapıştırılarak hazırlanır. Bu sayede uygulama daha kısa süre içerisinde tamamlanır.

Metal diş telinin avantajları

Her ne kadar son yıllarda metal diş telleri yerini şeffaf tellere bıraksa da hala metal diş telleri ortodonti tedavisinde en güvenilir yöntem olmaktadır. Özellikle küçük yaşlarda uygulanan metal diş telleri ile mükemmel sonuçlar elde edilmektedir. Ayrıca çocukların çene gelişimlerini yönlendirdiği için de görünümün idealleşmesini sağlar. Metal diş tellerinin diğer avantajları ise şunlar olmaktadır:

• Doktorlar tarafından en sık önerilen ortodonti tedavisidir.
• Tedavi sürecinin iyi bir şekilde gözlemlenmesini sağlar.
• Alerjik reaksiyona neden olmaz.
• Her yaştan hastaya uygulanabilir.
• En dayanıklı diş telidir. Bu sebeple de en zor kırılan diş teli çeşidi de olmaktadır. 
• En hızlı sonucun alındığı ortodonti tedavisi olmaktadır.
• Diğer tellere göre en ekonomik seçenek olmaktadır.

Metal diş tellerinin dezavantajları

Metal diş tellerinin avantajlarının yanı sıra bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bu sebeple de hastalar karar verirken her iki tarafında dikkate alınması gerekmektedir. Metal diş tellinin dezavantajları içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Metal diş tellerinin en büyük dezavantajı dışarıdan fark edilebilir olmalarıdır.
• Tedavinin sonuna kadar sürekli olarak dişlerde takılı kalırlar.
• Kuruyemiş ve sert besinlerin tüketilmemesi gerekir.
• Kola ya da çikolata gibi besinlerden de uzak durulması gerekir.

Porselen diş teli

Şeffaf diş teli olarak da adlandırılan porselen diş telleri estetik bir görünüm sergilemesinden dolayı son yıllarda en sık tercih edilen ortodonti tedavilerinden birisi olmaktadır. Özellikle sosyal ve iş hayatının tedaviden etkilenmemesini sağlamak için tercih edilmektedir. Yetişkinlerin tedavisi için tasarlanmış olan porselen diş telleri cama benzeyen birleşik bir maddeden üretilmiştir. Diş rengi ile aynı olması sayesinde de estetik bir görünüm sağlar.

Porselen diş teli kimlere uygulanır?

Porselen diş teli uygulaması diş teli tedavisi uygulanabilecek herkese uygulanmaktadır. Özellikle estetik kaygısı olan kişilerin tercih ettiği porselen diş telleri yetişkinlerin kullanımına uygun olmaktadır.

Porselen diş teli tedavisi nasıl uygulanır?

Porselen diş tellerinin uygulanması metal diş tellerinin uygulanması ile aynı prosedürleri kapsamaktadır. Tek farkı diş rengi ile aynı renkte olduğu için dışarıdan çok fazla fark edilmezler.

Porselen diş tellerinin avantajları nelerdir?

Porselen diş telinin en büyük avantajı elbette ki estetik bir görünüm sağlamasıdır. Bunun yanında diğer avantajları içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Porselen diş tellerindeki teknolojik gelişmeler sayesinde porselen diş telleri de en az metal diş telleri kadar sağlam olmaktadır.
• Tedavi süresi metal diş telleri ile benzerlik gösterir.
• Darbelere ve sert besinlere karşı dayanıklıdır.
• Tedavi sürecinin sağlıklı bir şekilde gözlemlenmesi sağlanır.

Porselen diş tellerinin dezavantajları

Porselen diş tellerinin sahip olduğu dezavantajlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Porselen diş telleri metal diş tellerine oranla daha yavaş sonuç vermektedir. Bu süre genellikle 1- 2 ay olmaktadır.
• Dayanıklılık açısından ise metal diş tellerine oranla daha az olmaktadır.

Lingual ortodonti

Diş çapraşıkların düzeltilmesi için uygulanan diş teli çeşitlerinden olan Lingual ortodonti aynı zamanda görülmeyen diş teli olarak da adlandırılmaktadır. Bu yöntemde diş telleri dişlerin arka kısmına uygulanır. Bu sayede dişlerin görünümü etkilenmez. 

Lingual ortodonti kimlere uygulanabilir?

Lingual diş teli uygulamaları her yaştan hastaya uygulanabilmektedir. Özellikle sürekli olarak sosyal ve iş ortamında bulunan kişiler için sağladığı estetik avantajlar sebebiyle tercih edilmektedir. Bunun yanında Lingual tedavi için uygun olan kriterler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Diş gıcırdatma alışkanlığı bulunan kişiler
• Görünümüne özen gösteren kişiler
• Öne doğru kayma sorunu yaşayan kişiler
• Alt ve üst çene dengesizlikleri olan kişiler
• Genel ortodontik problemlerde

Lingual ortodonti nasıl uygulanır?

Lingual ortodonti tedavisinin uygulanmasından önce detaylı muayene yapılır. Daha sonrasında hastanın ağız yapısına uygun Lingual diş telleri tasarımı yapılır. Lingual ortodonti tedavisinde kullanılan braketler normal diş teli tedavisinde kullanılanlardan farklı olsalar da yapıştırılmaları ve diğer uygulamaları metal diş telleri ile benzerlik göstermektedir. Diş tellerinin takılmasından sonra uyumluluk takip edilir. Tedavinin tamamlanması ise 1 ile 2,5 yıl arasında değişiklik göstermektedir. Bu değişikliğin nedeni ise ortodontik problemin boyutudur.

Lingual ortodontinin avantajları nelerdir?

Lingual ortodonti metal diş telleri ile bezer avantajlara sahip olmaktadır. Bu avantajlar içerisinde şunlar yer alır:

• Metal diş telleri ile karşılaştırıldığında Lingual ortodonti tedavisi dışarıdan fark edilmez.
• Hastaların sosyal ve iş hayatlarının etkilenmesine neden olmaz.
• Uygulama için yaş sınırı bulunmaz.
• Alerjik değildir.
• Lingual diş tellerinin hastalara özel olarak uygulanmasından dolayı tedavi süresince yaşanabilecek problemler minimum seviyeye indirilir.

Yetişkin ortodonti

Ortodontik problemlerinin küçük yaşlarda tedavi edilmemiş olması sebebiyle ortodontik tedavinin yetişkinlik döneminde yapılması durumunda yetişkin ortodonti tedavisinden bahsetmek mümkün olmaktadır. Yetişkin ortodontisi sayesinde ileri yaşta olan hastaların dahi estetik bir gülümsemeye sahip olması sağlanır. Yetişkin ortodontisi ile tedavisi yapılabilecek sorunların içerisinde diş telinden ağız kokusu sebebiyle renklenmiş dişlere kadar çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavi yöntemleri çocuklara ve gençlere uygulanan tedaviler gibi kısa süre içerisinde sonuç vermektedir.

Yetişkin ortodonti tedavisi neden yapılır?

Ortodonti tedavisinin üst yaş sınırı bulunmamaktadır. Bu sebeple de ileri yaştaki kişilere dahi rahatlıkla uygulanır ve başarılı sonuçlar elde edilir. Yetişkin ortodontisinin uygulandığı ortodontik sorunlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Diş gıcırdatması
• Doğumsal anormallikler
• Ağız solunumunun engellenmesi
• Diş ve dudakların estetik bir görünüme kavuşturulması
• İleride ya da geride olan çenenin konumlandırılması
• Kaybedilen dişlerin doldurulması
• Kapanış bozuklukları
• Çapraşık ya da yanlış konumlanmış dişler

Yetişkin ortodontisinde kullanılan yöntemler

Ortodonti tedavilerinde gelişen teknoloji sayesinde yetişkin ortodontisinde alınan sonuçlar da en az küçük yaşlarda uygulanan tedaviler kadar başarılı olmaktadır. Yetişkin ortodonti tedavileri içerisinde şu yöntemler yer almaktadır.

• Invisaling 
• Ortognatik cerrahi
• Estetik braketler
• Kapaklı braketler

Yetişkin ortodonti tedavisinin sağladığı avantajlar

Yetişkin ortodonti tedavisinin hastalara sağlamış olduğu avantajlar içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Üst dişlerin fırlak olmasından dolayı kaynaklanacak travmaların önlenmesi
• Diş kırıklarının önlenmesi
• Diş kayıplarının önüne geçilmesi
• Fiziksel görünümün iyileştirilmesi
• Özgüvenin artması
• Çene ve dişlerin doğru konuma getirilmesi
• Dar ya da ileri çene kemiği problemlerinin çözülmesi
• Çapraşık dişlerin tedavisi

Çocuk ortodonti

Çocukların hayatları boyunca sağlıklı ve estetik dişlere sahip olabilmesi için ortodontik problemlerinin çocukluk dönemlerinde tedavi edilmesi gerekmektedir. Çocuklara uygulanan bu tedavilere genel olarak çocuk ortodonti tedavisi adı verilir. Çocukların ilk dişlerinin çıkmasından itibaren düzenli olarak diş hekimi kontrollerinin düzenli olarak yaptırılması gerekmektedir. Bunun yanında ailelerin ortodontik problemler konusunda bilinçli olmaları ve olası sorunları ilk aşamada fark etmeleri de önemlidir.

Çocuk ortodonti tedavileri neden yapılır?

Çocukların süt dişleri yaklaşık olarak 2,5 yaşında tamamlanmıştır. Arkada çıkan birinci azı dişleri kapanışın belirlenmesinde etkili olmaktadır. Bu sebeple de ortodonti uzmanları bu dişlere bakarak çocuklarda herhangi bir ortodontik problem olup olmadığı tespit edilebilir. 

Çocuklar 7 yaşına geldiklerinde ise ön tarafta yer alan kesici dişler büyür ve çene kapanışı, parmak emme ya da derin kapanış gibi problemlerin belirlenmesi kolaylaşır. Ortodontik tedaviler sayesinde çocukların hem dişlerinin hem de çene yapılarının doğru bir şekilde gelişmesi sağlanır. Çocuk ortodontik tedavisine konu olan ortodonti problemleri ise şunlar olmaktadır. 

• Süt dişlerinin erken ya da geç kaybedilmesi
• Dengeli olmayan yüz görünümü
• Alt ve üst dişlerin birbirine temas etmemesi
• Alt ve üst dişlerin anormal bir şekilde kapanması
• Ağızdan solunum
• Parmak emme
• Tırnak yeme
• Yanak ısırma
• Dudak ısırma
• Aşırı ileride ya da geride konumlanmış çene
• Önde konumlanmış dişler
• Sürmemiş dişler
• Çapraşık dişler
• Yanlış konumlanmış dişler

Çocuk ortodonti tedavisi nasıl yapılır?

Çocuk ortodonti tedavisi öncelikle muayene ile başlamaktadır. Karışık dişlenme dönemi adı verilen ve 12 yaşta ikinci azı dişlerinin sürülmesiyle sona eren döneme kadar devam etmektedir. Çocuklara uygulanan ortodonti tedavileri daimi dişler sürülmeye başladıktan sonra uygulanmaktadır. Birinci aşama ortodonti tedavileri 12 yaşa kadar devam eder. Gerekli olması halinde ise ikinci aşama ortodonti tedavileri uygulanılarak ortodontik problemlerin hızlı bir şekilde çözülmesi sağlanır. Çocuk ortodonti tedavisi içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Çekim
• Gömük diş sürme
• Çene genişletme
• Ağız içi sabit apareyler
• Ağız dışı apareyler
• Hareketli apareyler

Çocuk ortodontisinin avantajları

Çocuk ortodontisinin sağlamış olduğu avantajlar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Ön dişlerin fırlak olması sebebiyle oluşabilecek travmaların önlenmesini sağlar
• Diş kırıklarının önüne geçer
• Diş çürükleri engellenir
• Diş eti hastalıkları önlenir.
• Fiziksel görünümü iyileştirir.
• Çocukların özgüvenlerinin gelişmesini sağlar.
• Çene gelişimini diş büyümesinin sağlıklı bir şekilde oluşmasını sağlar.
• İleri ve geri çene yapısının düzenlenmesini sağlar.
• Dar çene tedavisi sağlar.
• Parmak emme ya da ağız solunumu gibi kötü alışkanlıkların önüne geçer.
• Dişlerin olması gerektiği gibi dizilmesini sağlar.
• Erken tedavi sayesinde yetişkinlik döneminde görülebilecek ortodontik sorunların engellenmesi sağlanır.

Hareketli ortodonti apareyleri

Hareketli ortodonti apareyleri temel olarak istenildiğinde hastaların takıp çıkarabileceği ortodontik tedavi araçlarına verilen isimdir. Çocuk hastalarda özellikle dişlerin çıkmaya başladığı dönemde çenede görülen darlıkların engellenmesi için kullanılmaktadır. Bu sayede diğer dişlere yer açılır. Hareketli apareyler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Yer tutucular
• Pekiştirme apareyleri
• Çene genişletici apareyler
• Alışkanlık kırıcı apareyler
• Şeffaf plaklar

Hareketli apareylerin çalışma mantığı ise damağa kuvvet uygulayarak damak şeklinin belirlenmesini sağlamasıdır.

Hareketli apareyler hangi tedavilerde kullanılır?

Hareketli apareylerin kullanıldığı ortodontik sorunlar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Erken çekilen süt dişlerinin sebep olduğu diş ve görüntü bozukluklarının giderilmesi
• Diş arasındaki boşluklarının kapatılması
• Çapraşıklık nedeni ile görülebilecek diş çürüklerinin ve diş eti hastalıklarının önlenmesi
• Ağız kapanışında sorun olması
• Ağız solunumu
• Parmak emme
• Tırnak yeme
• Çene eklemi problemleri
• Çiğneme fonksiyonlarının düzenlenmesi
• Konuşma fonksiyonlarının düzenlenmesi
• Fırlak diş sebebiyle ortaya çıkabilecek travmaların önlenmesi
• Diş kayıplarının telafi edilmesi
• Alt ya da üst dişlerdeki anormalliklerin düzeltilmesi
• İleri veya geri konumlanmış çene
• Yüz ve çene yapısının dengesiz olması
• Çapraşık ya da yanlış dizilmiş dişlerin düzeltilmesi

Ağız içi hareketli aparey çeşitleri

Ortodontik probleme göre tedavide kullanılacak ağız içi aparey çeşidi de değişiklik göstermektedir. Ortodonti tedavisinde kullanılan ağız içi hareketli apareyler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Tek parça halinde her iki çeneyi de kavrayan monobloklar alt çenenin ileride ya da çene kayıklığının olduğu durumlarda kullanılmaktadır.
• Alt çenenin öne çekilmesi için twin bloklar kullanılır ve twin bloklar 2 parçadan oluşurlar.
• Şiddetli kapanış bozukluğu olan hastalara aktivatör kullanılır. Çene kemiğinin desteklenmesini sağlayan aktivatörler iki parçadan oluşmaktadır.
• Akrilden yapılan hawleyler hareketli olması sebebiyle kolaylıkla temizlenmektedir. Ortodontik tedaviden sonra 2 yıl boyunca kullanılabilen hawleylerin ilk 8 ay boyunca 24 saat kullanılması gerekir. İlerleyen dönemlerde ise bu süre azaltılır. 
• Şeffaf olan essix maddesinden elde edilen essix plak hareketli aparey çeşidi şeffaf olmasından dolayı dışarıdan belli olmadan dişleri istenilen pozisyona getirmektedir.
• Son olarak her iki çeneyi de kaplayan ve fonksiyonel tedavilerin pekiştirilmesinde kullanılan positioner ağız içi hareketli aparey çeşidi tedavinin başarılı bir şekilde sonuçlandırılmasını sağlamaktadır.

Ağız içi hareketli apareylerin avantajları

Özellikle erken dönemdeki ortodonti tedavileri için en avantajlı yöntemlerden birisi olmaktadır. Bunun yanında yetişkinlik dönemindeki tedavilerde de hareketlenen dişlere yer açılabilmesi için tedavinin daha hızlı ve olumlu yönde etkilenmesini sağlamaktadır. Ağız içi hareketli apareylerin avantajları ise şunlar olmaktadır.

• Tedavi sürecinin daha hızlı olmasını sağlar.
• Dayanıklıdırlar.
• Fonksiyoneldirler.
• Takılıp çıkarılabildiği için ağız içi hijyeninin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.
• Ekonomik bir çözümdür.
• Çenenin ileri ve geri olduğu sorunları çözümünde kullanılır.
• Basit ortodontik problemlerin hızlı bir şekilde çözülmesini sağlar.

Ağız içi apareylerin dezavantajları

Ağız içi hareketli apareyler her ne kadar birçok avantaja sahip olsa da diğer ortodonti tedavilerinde de olduğu gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bu dezavantajların içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Kırılma
• Kopma
• Ağza yapışan düzeneklerde çıkma
• Apareylerin takılması ve çıkarılmasında dikkatli davranılmaması durumunda dişlere zarar verebilir.
• Hastanın istediği gibi beslenmesini engeller

Fonksiyonel ortodonti

Fonksiyonel ortodonti tedavileri ortodonti problemleri içerisinde 2. sınıfta yer alan problemlerin çözülmesi için uygulanan tedavi yöntemlerinden birisi olmaktadır. bu sınıfta yer alan bozukluklar genel olarak üst çenenin önde ve alt çenenin geride olduğu problemlerdir. Büyüme döneminde olan hastaların çene yapılarının normal olması için kullanılan tedavilere de fonksiyonel tedavi yöntemleri denmektedir.

Fonksiyonel ortodontide kullanılan aygıtlara ise fonksiyonel apareyler adı verilmektedir. Bu apareyler sayesinde alt çenenin sadece pozisyonunu değil aynı zamanda fonksiyonunu da değiştirmektedir. Bunu gerçekleştirmek için ise belli kas gruplarının sahip olduğu kuvveti dişler ile alt çeneye aktarmaktadır.

Hızlandırılmış ortodonti 

Ortodontik tedavilerden sonuç alınabilmesi için hastaların uzun bir tedavi dönemine girmesi gerekir. Ancak bu alandaki teknolojik gelişmeler sayesinde bu sürede ciddi bir azalma söz konusu olmaktadır. Hızlandırılmış ortodonti ile dişlerin dizilimlerindeki ve yapılarındaki problemler kısa süre içerisinde çözüme ulaşmaktadır.

Hızlandırılmış ortodonti nasıl yapılır?

Hızlandırılmış ortodonti tedavisinde acceledent ve propel olmak üzere iki teknik uygulanmaktadır. Bunlardan en çok tercih edileni ise acceledent olmaktadır. acceledent tedavisinde dişlere makro titreşimler verilerek başarıya ulaşılır. Bu işlemde şarjlı bir cihaz kullanılmaktadır ve işlem sadece 10 dakika sürer. Diş etlerine yönlendirilen bu dalgalar tedavinin temelini oluşturur. Bunun yanında lokal anestezi altında ufak cerrahi yöntemlere de başvurulmaktadır.

Ultrasonik tedavilerin yanı sıra diş telleri kullanımı da söz konusu olmaktadır. Bu diş telleri arasında metal, seramik, Lingual, fastbraces ve şeffaf seçeneklerinden hasta için en uygun olanı tercih edilir. Bu yöntemler içerisinde en sık tercih edileni ise fastbraces adı verilen diş telleri olmaktadır.

Fastbraces tellerinin tercih edilmesinin nedeni ise geleneksel diş tellerine göre tedavi süresinin 3 ile 12 ay arasında olmasıdır.