Osteofit

Osteofit Nedir?

Kemik mahmuzu olarak da adlandırılan osteofitler, kemiklerin dış yüzeyinde pürüzsüz yumrular gibi kemik dokusunun büyümesine verilen isimdir. Yaygın olarak görülmelerine rağmen genellikle herhangi bir soruna neden olmaz. Bu sebeple de genellikle rastgele teşhis edilirler. Ancak yumruların yumuşak dokuyu tahriş etmesi, eklemin hareketine müdahale etmesi ya da yakındaki bir sinire baskı yapması durumunda belirtiler görülmektedir.

Osteofitler genellikle omurga ve topuklar gibi yüksek stres altında olan kemiklerde görülmektedir. Bunun yanında eklemlerde, tendonların veya bağların kemiğe bağlandığı yerlerde oluşurlar. Vücudun, kemiğin yakınındaki doku hasarını onarmaya çalışırken ya da strese yanıt olarak oluşmaktadırlar. Bazı vakalarda ise hasarlı dokuların değiştirilmesi için yeni kemik dokusu oluşum sürecinde oluşurlar. 

Osteofit Nedenleri

Temel olarak osteofitler, kemiklerin ya da çevresindeki dokuların hasar görüp onarıldığında ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple de vücudun doğal bir süreci olan onarımın bir yan ürünü olarak ortaya çıkmaktadır. Dokuların zarar görme sebebi ise çok çeşitli nedenlere dayanabilir. Genel olarak ise yaşa bağlı aşınma ve yıpranmalar sebebi ile görülmektedir. Bunun yanında çeşitli hastalıklar ve yaralanmalar da kemik mahmuzlarının oluşmasına neden olabilmektedir.

Osteofite neden olabilecek bazı durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Osteoporoz
• Osteoartrit
• Romatizmal eklem iltihabı
• Lupus hastalığı
• Ankilozan spondilit
• Dejeneratif disk hastalığı
• Diş hastalıkları
• Rotator manşet tendiniti
• Ayak tendiniti
• Omurga darlığı
• Tekrarlayan zorlanma yaralanmaları
• Kazalar
• Spor yaralanmaları

Osteofit Belirtileri

Osteofiler her zaman belirtilere neden olmaz. Belirtilerin görülebilmesi için çevresindeki yumuşak doku ya da sinirlere zarar vermesi gerekmektedir. Ayrıca eklemlerin işlevlerine yerine getirmesini engellemesi durumunda da belirtiler görülmektedir. Görülecek belirtiler osteofitin bulunduğu bölgeye göre değişiklik göstermektedir.

Diz

Diz eklemindeki kemiklerde osteofit oluşması halinde diz eklemini hareket ettirirken ağrı görülmektedir. Özellikle ayağın uzatılması ya da bükülmesi gibi durumlarda ağrı şiddetlenir.

Omurga

Omurgada oluşan osteofitler omuriliği içeren alanın daralmasına neden olabilmektedir. Bu durum da omuriliğin ya da sinir köklerinin sıkışmasına neden olabilir. Omurilikteki sinir sıkışması sebebi ile kollarda ya da bacaklarda güçsüzlük ya da uyuşukluk görülebilir.

Kalça

Osteofitin kalça kemiğinde oluşması durumunda kalça hareketlerinin ağrılı duruma gelmesi mümkün olmaktadır. Bazen bu ağrılar uyluk kemiğinde ya da dizde hissedilebilir. Yerleşim yerine bağlı olarak osteofitler kalça ekleminin hareketliliğini de etkileyebilmektedir. 

Aşağıdaki durumların oluşması halinde ise uzmana başvurulması önerilmektedir.

• Bir veya daha fazla eklemde şişlik ya da ağrı
• Eklemi hareket ettirmede zorluk
• Kollarda ve bacaklarda his kaybı ve güçsüzlük

Osteofitin diğer belirtileri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Osteofitin cilde yakın bir bölgede oluşması durumunda cilt yüzeyinden fark edilmesi
• Eklemlerde yumru gibi bir görünüm oluşması
• Eklem büküldüğünde ya da uzatıldığında hissedilebilir

Osteofit Tanı Kriterleri

Osteofit tanısı genellikle röntgen ile konulmaktadır. Tanı alması ise belirtiye neden olmaması sebebi ile genellikle başka bir hastalığın araştırması sırasında olmaktadır. Ancak belirtilerin görülmesi halinde öncelikli olarak fiziki muayene uygulanmaktadır. Daha sonrasında ise görüntüleme testleri yapılır. Bu testlerin içerisinde BT ve MR yer almaktadır.

Osteofitin sinirlerle ilgili problemlere neden olması durumunda ise sinirlerin durumunun değerlendirilmesi ve bu sorunlara osteofitin neden olup olmadığının anlaşılması için ek testlerin yapılması gerekmektedir. Bu testlerin içerisinde elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışması (NCS) gibi testler bulunmaktadır. Bu testler genel olarak sinirlere elektriksel uyarılar göndererek sinirlerin ne şekilde etkilendiğinin anlaşılmasını sağlamaktadır. 

Osteofit Tedavi Yöntemleri

Osteofitlerin genellikle herhangi bir tedaviye ihtiyacı bulunmaz. Ancak osteofitin hareket zorluğuna neden olması durumunda uzmanlar bu durumun hafiflemesi için çeşitli önerilerde bulunabilirler. Osteofitin günlük hayatı etkileyen ciddi komplikasyonlara neden olması durumunda ise çıkartılması için ameliyat önerilebilmektedir.

İlaç tedavisi

Ağrıya neden olan kemik mahmuzlarının bulunması durumunda uzmanlar genellikle reçetesiz satılan ağrı kesiciler önermektedir. Bu ağrı kesicilerin içerisinde şunlar yer alır.

• Parasetamol
• İbuprofen
• Naproksen sodyum

Terapiler

Fizik tedavi eklemlerin etrafındaki kasların güçlendirilmesine yardımcı olabilmektedir. Ayrıca daha esnek olunmasına da yardımcı olur. Bunlar da ağrının hafiflemesine ve hastaların kendilerini daha iyi hissetmelerine olanak sağlar.

Ameliyat ve diğer prosedürler

Osteofit sebebi ile günlük yaşamın ciddi bir şekilde etkilenmesi durumunda kemik mahmuzunun ameliyat ile çıkarılması gerekmektedir. Ameliyatta kemik mahmuzlarının çıkarılması ve etkilenen kemiğin değiştirmesini içerebilmektedir. Ameliyat kararı osteofitin nerede olduğuna ve hareketi ne kadar kısıtladıklarına bağlı olarak verilmektedir. 

Yaşam tarzı ve ev ilaçları

İdeal kilonun üzerinde olan kişilerin özellikle dizlerinde osteofit oluşması durumunda ideal kilolarına inmeleri ağrıların önemli ölçüde azalmasını sağlamaktadır. 

Egzersiz ise hem kilo vermeye yardımcı olarak hem de kemik mahmuzunun etrafındaki kasların güçlenmesini sağlayarak belirtilerin şiddetinin azalmasına yardımcı olmaktadır. Yardımı bulunabilecek egzersizler içerisinde yürüyüş, bisiklet ve yüzme yer almaktadır.

Osteofit Hangi Bölgelerde Görülür?

Osteofitin görüldüğü alanlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Özellikle topuklar olmak üzere ayaklar
• Eklemler başta olmak üzere eller
• Omuz eklemleri
• Kalça eklemleri
• Diz eklemleri
• Boyun
• Omurga

Osteofit Komplikasyonları

Osteofit genellikle ciddi komplikasyonlara neden olmamaktadır. Ancak omurganın özel durumundan dolayı bu bölgede oluşan kemik mahmuzlarının ciddi komplikasyonlara neden olma ihtimali bulunmaktadır. Ancak bu komplikasyon çok sık görülmez. Bu komplikasyonların içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Omurilikteki sinirlere baskı yapması
• Boyunda oluşan kemik mahmuzlarının yutkunmayı engellemesi
• Boyundaki büyümeler kronik öksürüğe ve beklenmedik boğulmaya neden olabilir

Radikülopati olarak adlandırılan bir durumun oluşması halinde ciddi ağrı ve diğer komplikasyonların görülmesi mümkün olmaktadır. Bu durumda görülebilecek komplikasyonlar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Karıncalanma, uyuşma veya iğne batması hissi olan parestezi
• Kas güçsüzlüğü
• Kas kontrolünün kaybı
• İdrar tutamama
• Bağırsak kontrolünün kaybı

Osteofit Nasıl Önlenir?

Kemik mahmuzlarının tamamen önlenmesi mümkün olmamaktadır. Çoğu durumda yaşlanmaya bağlı doku dejenerasyonu sebebi ile görülmektedir. Ancak yaşın ilerlemesi ile genel sağlığa daha fazla dikkat etmek doku dejenerasyonunun azalmasını sağlayabilir. Genel sağlık açısından dikkat edilmesi gereken noktalar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Yeterli beslenmeye ve vücudun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin alınmasına dikkat edilmesi gerekir.
• Esneme de dahil olmak üzere egzersiz rutinin oluşturulması gerekmektedir.
• Aşırı kilolu olan kişilerin ideal kilolarına inmeleri riskin azalmasını sağlayacaktır.
• Duruşa dikkat edilmesi gerekir.