Protez göz nedir?
Görme işlevini kalıcı olarak kaybetmiş olan kişiler için uygulanan protez gözler, sağlığını kaybetmiş gözün estetik açıdan sağlıklı göz ile uyumlu olmasını sağlar. Protez göz uygulamalarında gözün işlev görmeyen kısımları alınır ve yerine hastalar için özel üretilen protez göz bu kısımlara yerleştirilir.
Protez gözler istenilen renkte ve hastalara özel olarak üretildikleri için hastaların kendilerine olan güvenlerinin artmasını sağlamaktadır. Görme sorunları için herhangi bir çözüm oluşturmayan protez gözler oküloplasti kapsamı içerisinde yer almaktadır.
Protez göz kimler için uygundur?
Protez göz ameliyatlarına uygun olan hastaların özellikleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Gözün görme işlevini tamamen kaybetmesi
- Şiddetli ağrı durumları
- Estetik açıdan sorun olan gözün hastayı rahatsız etmesi
- Hastanın doğuştan olmaması
- Ameliyat ile bir gözün alınması
- Gözlerini kaybetmelerinden dolayı çöküntü hisseden ya da depresyonda olan hastalar
- Gözde tümör olması
- Gözün delici aletler ile yaralanması
Protez göz görür mü?
Protez göz hastaların görmelerini sağlamaz. Ancak işlevini tamamen kaybeden gözlerde ortaya çıkan estetik sorunlarının çözülmesini sağlar. Bu sayede organını kaybeden hastaların bir de estetik açıdan endişelenmemeleri için uygulanmaktadır. Bu sayede hastalar yeni hayatlarına daha güvenli bir şekilde devam edebilirler.
Protez göz ameliyatı
Protez göz ameliyatının amacı estetik kaygıların giderilerek protez gözün tamamen sağlıklı göz ile benzerlik içerisinde olmasıdır. Ameliyat gerçekleşmeden önce hastaların detaylı bir muayeneden geçirilmeleri gerekmektedir. Ameliyattan önce gözde tümör ya da aşırı ağrıya neden olan etmenlerin tedavi edilmesi ve daha sonrasında protez göz ameliyatının uygulanması gerekmektedir.
Daha sonrasında sağlıklı göz incelenir. Tedavinin planlanması için yüzün ve gözlerin detaylı çalışması yapılır. Bu sayede protez gözün estetik açıdan tam olarak uygun olması sağlanır. Ayrıca bu aşamada uygulanacak cerrahi yöntem de belirlenmektedir.
Protez göz ameliyatının yöntemleri
Protez göz ameliyatı için gerekli tüm tetkikler yapıldıktan sonra ameliyatta uygulanacak yöntem ile protez gözün hangi malzemeden yapılacağı belirlenmektedir.
Enükleasyon yöntemi
Bu yöntemde sağlığını yitirmiş olan göz küresi tamamen çıkarılmaktadır. Daha sonrasında göz boşluğu özel bir dolgu malzemesi ile doldurulur. Çıkarılan gözün hacmine uygun olarak orbital implant üretilir. Enükleasyon yönteminde gözün hareket etmesini sağlayan kaslar ve yağ dokusu bırakılmaktadır. Daha sonrasında ameliyat yerinin iyileşmesi beklenir ve son aşamada protez göz yerine yerleştirilir. Protez gözün kaslara dikilmesi sayesinde göz kasları protezin hareket etmesini sağlar.
Eviserasyon yöntemi
Eviserasyon yönteminde göz küresi tamamen alınmaz. Bunun yerine sadece işlevini kaybetmiş olan dokular alınır. Daha sonrasında implantın yerleştirilmesi için dokuların içi doldurulur. Göz küresinin beyaz kılıfının yerinde kaldığı bu yöntemde protezin yerleştirilmesi için ameliyat yerinin iyileşmesi beklenmektedir.
Ekzanterasyon yöntemi
Gözün ve göz çevresinin tümör tarafından sarıldığı hastalara uygulanan bir yöntemdir. Bu ameliyatlarda göz çevresindeki tüm tümör temizlenir. Bunun yanında cerrahın gerekli görmesi halinde göz küresi, kaşlar, göz kapakları ve yanak çevresinde buluna tümörler de temizlenir. Hastanın sağlığını tehlikeye atabilecek tüm dokuların temizlenmesinden sonra ise protez göz uygulaması yapılır.
Protez göz ameliyatının faydaları
Göz protezi ameliyatının hastalara sağlamış olduğu birçok avantaj bulunmaktadır. Bu avantajların içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Protez gözün sağlıklı göz ile tam bir uyum içerisinde olması hastaların estetik endişelerinin giderilmesini sağlamaktadır.
- Bazı yöntemler sayesinde protez gözün de sağlıklı göz gibi hareket ettirilebilir olması farkın anlaşılmamasını sağlamaktadır.
- Özel olarak hazırlanan göz protezleri hastalarda herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz.
- Kişilere uygun olarak hazırlanan protezler yüze ve göz çukuruna tam bir uyum sağlar.
Protez göz ameliyatının komplikasyonları
Protez göz ameliyatlarının uygun bir şekilde yapılmaması bazı komplikasyonların görülmesine neden olabilmektedir. Bu komplikasyonlar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- Protezin takılması sırasında güçlükler yaşama
- Soket yüzeyinde açılmalar
- İmplant atılımı
- Asimetrik görünüm
- Göz kapağı şekil bozuklukları
- Gözün açılmasında ya da kapanmasında problemler
- Aşırı çapaklanma
- Hareketsiz yapay görünüm
- Düzeltme ameliyatlarına ihtiyaç duyulması
Protez gözün iyileşme süreci
Protez göz ameliyatları genellikle hastalara sıkıntı veren bir ameliyat türü değildir. Bu sebeple de hastalar ameliyattan birkaç saat sonra taburcu edilebilir. Ancak ameliyat bölgesinin yakından takip edilebilmesi ve ağrını kontrol altına alınması için hastaların bir gün hastanede kalması önerilmektedir.
Ameliyattan sonra göz sıkı bir şekilde bandajlanır ve en az bir gün bandaj gözde kalır. Pansumanın çıkarılmasının ardından ise çeşitli damlalar ve antibiyotikler kullanılmaya başlar. Hastaların ameliyattan sonraki birkaç gün ağrı hissetmeleri beklenen bir durumdur. Bu ağrının nedeni sağlam gözün hareketi ile ameliyatlı gözünde hareket etmesidir.
Ameliyattan sonra hastaların günlük rutinlerine geri dönebilmeleri için bir haftalık süre yeterli olmaktadır. bu süre içerisinde hastaların koruyucu ped kullanmaları önerilir. Bu sayede ameliyat bölgesinin enfeksiyon kapması önlenmektedir.
Protez göz takıldıktan sonra nelere dikkat edilmeli?
Protez göz ameliyatlarından sonra göz kapağında tahribat oluşmaması için hastaların protez göz bakımlarını titizlikle yerine getirmesi gerekmektedir. Bu bakımların ayda bir kez yapılması yeterli olmaktadır. Protez bakımında şu adımların izlenmesi tavsiye edilir.
- Öncelikle ellerin dezenfekte edilmesi gerekmektedir.
- Daha sonrasında protez ılık su ile temizlenir.
- Protezin temizlenmesi aşamasında bebek şampuanı kullanılması önerilmektedir.
- Temizleme işleminden sonra protezin hafif bir şekilde kurutulması yeterli olmaktadır.
Protez göz çeşitleri
Hazır protez göz (Fabrikasyon protez göz)
Cam veya akrilikten imal edilen hazır protez gözlerin en önemli avantajı daha uygun maliyetlere sahip olmasıdır. Hazır olmalarından dolayı hastaların uzun süre beklemesine gerek bulunmamaktadır. Ancak hastalara özel üretilmemesinden dolayı hastaya en uygun protez tercihinin yapılması gerekir. Bu durumda bazı sorunların oluşmasına neden olabilir. Özellikle protez gözün doğallıktan uzak olmasından dolayı karşıdan bakıldığında belli olmaktadır. Bunun yanında kemik yapısını desteklemediği için kemik gelişiminin olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olmaktadır.
Kişiye özel protez göz (hareketli protez göz)
Silikon esaslı medikal malzemeler ile hastalara özel üretilen protezlere kişiye özel protezler denmektedir. Bu protezlerin hazırlanması sırasında sağlıklı olan göz rehber olarak kullanılır ve şu kriterlere dikkat edilir.
- Pupil çapı
- İris rengi
- Damar yapısı
- Kornea çapı ve yüksekliği
- Sclera rengi ya da yapısı
- Gözün odaklanması
- Göz protezinin hacmi
Bu özelliklerin göz önüne alınması sayesinde hastalara tam olarak uyum gösteren protezlerin üretilmesi mümkün olmaktadır. Bu uyum sayesinde hastaların konforu artmaktadır.
Protez gözün risk faktörleri
Göz protezinin neden olduğu riskler hastalara özel olarak hazırlanmayan protezlerde görülen bir durumdur. Bu hastalara görülebilecek istenmeyen durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Hastaların protez gözden rahatsız olmaları
- Çapaklanma
- Alerji
- Kullanım ömürlerinin daha kısa olması
- Yanma
- Batma
