Tetik parmak nedir?
Parmakların hareket etmesini zorlaştıran bir durum olan tetik parmağı parmakların esnek bir pozisyonda donmasına neden olmaktadır. Parmaklardaki tendonları etkileyen Bu hastalık ismini parmakların aldığı şekilden almaktadır.
Çünkü parmaklar görünmez bir tetiği çekmeye çalışıyormuş gibi görünür. Etkilenen parmaklar avuca doğru bükülmüş halde sıkışırlar. Etkilenen parmakları düzeltmek imkansız olabilmektedir. Herhangi bir parmağı etkileyebilen bu sağlık sorunu sıklıkla yüzük parmağını etkilemektedir.
Tetik parmak neden olur?
Tetik parmak, tendonların içinde ya da çevresindeki şişme sebebi ile oluşmaktadır. Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan doku bantlarıdır. Elde bulunan tendonlar ve kaslar parmakların esnetip düzleştirmek için birlikte çalışmaktadırlar. Bu tendonlar kılıf adı verilen bir doku tüneli çevrelenir. Kılıf tendonların korunmasını ve yerinde kalmasını sağlar.
Tetik parmak durumunda ise tendonlar tahriş olur ve şişer. Bu sebeple de kılıflarından kolayca kayamazlar. Bunun yanında etkilenen tendonda nodül oluşumu da mümkün olmaktadır. Nodül sıklıkla tendonun A1 kasnağı adı verilen kısmına takılır ya da sıkışılır. Tendonun A1 kasnağında kayması normalden daha zorsa parmak sertleşecektir.
Tetik parmak risk faktörleri
Tetik parmak herkeste görülebilir. Ancak 40 ile 60 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülmektedir. Yorucu tekrarlayan hareketleri gerektiren iş ya da hobiye sahip olmak, tetik parmak geliştirme olasılığında arttırmaktadır. Bu işlerin içerisinde örnek olarak şunlar yer almaktadır.
- Çiftçilik
- Endüstriyel işler veya aletlerle çalışmak
- Enstrüman çalmak
- Raket sporları oynamak
Bunların yanında belirli sağlık koşullarına sahip kişilerde de tetik parmak geliştirme olasılığı daha yüksek olmaktadır. Bu sağlık koşulları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kireçlenme
- Romatizmal eklem iltihabı
- Gut
- Diyabet
- Amiloidoz
- Tiroid hastalığı
Tetik parmak belirtileri
Tetik parmağın en yaygın belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Parmakların hareket ettirilmesi sırasında takılma ya da patlama hissi
- Parmakları avuç içine doğru bükerken ağrı ya da sertlik hissetmek
- Avuç içinde parmakların tabanına yakın bir yerde hissedilen ağrı
- Avuç içinde hissedilen ağrının bir şeyi kavrama durumunda kötüleşmesi
- Avuç içinde şişlik ya da hassas bir yumru
- Parmaklarım bükülmüş bir konumda kilitlenmesi
- Parmakların pozisyonlarını değiştirilebilmesi için diğer elin kullanılmak zorunda kalması
Parmaklarda görülen kilitlenmeler özellikle sabahları daha kötü olmaktadır. Parmakların kullanılmaya başlamasıyla sertlik gün içerisinde azalır.
Tetik parmak tanı kriterleri
Tetik parmak tanısı fiziki muayene ile konulmaktadır. Uzmanlar hastaların el ve parmaklarını inceleyerek belirtileri analiz etmektedir. Ağrı ve sertliğin ilk ne zaman fark edildiği ve bazı aktivitelerin semptomları kötüleştirip kötüleşmediğinin bildirilmesi gerekmektedir. Uzmanlar tıklamayı hissetmek ve eklemlerin ne kadar sert olduğunu ölçmek için parmakları hareket ettirecektir.
Herhangi bir hareket ya da pozisyonun acıtıp acıtmadığını doktorlara söylenmesi gerekmektedir. Tetik parmak teşhisinde herhangi bir özel test uygulanmaz. Ancak eldeki doku ve kemiklerinin durumunun incelenmesi için ultrason ve röntgen gibi görüntüleme testleri kullanılabilmektedir.
Tetik parmak tedavi yöntemleri
Tetik parmak tedavisi, belirtilerin ciddiyetine göre farklılık göstermektedir. Yaygın olarak kullanılan tedavi seçenekleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Dinlenme
İşe, hobilere veya tetik parmağa neden olan görevleri ara vermek tendonların iyileşmesi için zaman tanıyarak tetik parmağın iyileşmesini sağlamaktadır.
Splintleme
Tetik parmaktan etkilenen parmağın yerinde tutulması ve normal pozisyonuna geri dönmesine yardımcı olmak için splint takılması gerekebilir.
Germe egzersizleri
Tendonların eksikliğini yeniden kazanmasına yardımcı olmak için çeşitli germe egzersizlerinden yararlanılabilir.
Anti inflamatuar ilaçlar
Naproksen veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan antiinfamatuvar ilaçlar, ağrının hafiflemesine ve şişliğin azalmasına yardımcı olmaktadır. Bunun yanında reçeteli olarak satılan inflamatuvar ilaçlar ve kortizon iğneleri de reçete edilebilmektedir.
Tetik parmak ameliyatı
Diğer tedavi seçeneklerini fayda sağlamaması durumunda hastaları ameliyat önerilebilmektedir. Bu ameliyatta tetik parmağı serbest bırakma prosedürü uygulanmaktadır. Etkilenen parmakların etrafındaki alanı uyuşturmak için lokal anestezi altında uygulanan bu operasyonlarda etkilenen tendonların etrafındaki kılıfı küçük bir kese uygulanmaktadır.
Bu kesi sayesinde tendonların kılıf boyunca hareket etmelerine yardımcı olabilecek daha fazla alan sağlanabilmektedir. Tetik parmağının serbest bırakılması ayakta tedavi prosedürleri içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple hastalar operasyondan sonra evlerine dönebilirler.
Tetik parmak ameliyatı komplikasyonları
Tetik parmak ameliyatından sonra görülebilecek komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Enfeksiyon
- Parmak sertliği veya ağrı
- Yara izi
- Hassasiyet
- Sinir hasarı
- Sen de onun yanlış pozisyonda olması
- Elde ağrı ve şişlik
Tetik parmak ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmeli?
Tetik parmak serbest bırakma ameliyatından sonra parmakların tekrar kullanılmaya ne zaman başlayabileceği doktor tarafından bildirilecektir. İyileşme için birkaç hafta geçmesi gerekir. Ameliyattan sonra hastaların normal aktivitelerine dönebilmesi için ise birkaç ay sürebilmektedir.
Ameliyattan sonra hastaların 6 hafta boyunca atel kullanmaları gerekebilmektedir. Ancak reçete edilen anti iilanflamatuvar içlar sayesinde atel kullanım süresi düşmektedir. Ameliyattan hemen sonra parmağın hareket ettirilebiliyor olması gerekir. Ameliyat yerinin şişmemesi ve ağrının hafiflemesi için elin kalbin üzerine kaldırılması gerekmektedir. Şişlik ve sertlik 6 ay kadar sürmektedir.
Tetik parmak egzersizleri
Egzersizler tetik parmak belirtilerin hafiflemesine yardımcı olmaktadır. Bu rutinin günde 3-5 kez yapılması önerilir. Zaman içerisinde egzersizlerin her saat başı yapılması gerekmektedir.
Pasif bilek esnetme
Bu hareketten avuç içleri çenenin hemen altında birleştirilir. Eller vücuda yakın ve avuçlar karşılıklı bakacak şekilde yavaşça bele doğru indirilir. Bilekte ve parmaklarda gerginlik hissedilince 10 saniye pozisyon korunur.
Parmak ucu kıvrımı
Parmak ucunun hemen altından tutulur daha sonrasında uç bükülür. Ancak parmağın geri kalanı düz tutulmalıdır. 5 kez tekrarlanması gereken bir egzersizdir.
Parmak eklemlerinin bükülmesi
El düz bir pozisyonda tutulurken parmağın uç ve orta eklemi bükülür. Hareketin 5 kez tekrarlanması gerekmektedir.
