Yumurta dondurma nedir?
İleri yaşlarda dahi çocuk sahibi olmayı mümkün kılan yumurta dondurma işlemi özellikle kariyer planı olan kadınlar ve kanser hastaları tarafından tercih edilmektedir. Tüp bebek yöntemlerindeki ilerleme sayesinde kadınların ileri yaşta da çocuk sahibi olmasını sağlayan bu yöntemde yumurtalıkların ileri bir dönemde kullanılmak üzere dondurularak saklanmasıdır. Bu işlem yumurta hücresinin morfolojik ve biyolojik özelliklerinin korunmasını sağlamaktadır. Bu sayede dondurma işlemi sona erdiğinde yumurta hücreleri canlılığını korumaya devam eder ve sperm tarafından döllenebilir.
Vücudun en büyük hücresi olan yumurta hücreleri sıfır derecenin altındaki nitrojen ile dondurulmaktadır. Bu teknik sayesinde yumurtanın dondurulduğu zaman kadın kaç yaşındaysa, yumurta hücresi de aynı yaşta kalmış olur. Sağlıklı gebeliklerin ortaya çıkması açısından son derece önemli bir noktadır. Yumurta dondurma işlemi üreme çağında ve üreme potansiyeli olan, yumurta boyutlarının yeterli düzeye ulaşabildiği tüm kadınlara uygulanabilen bir yöntem olmaktadır.
Yumurta dondurma işlemi kimlere yapılır?
Yumurta dondurma işlemi yapılacak kişiler içerisinde kanser hastaları ve diğer sebepler yer almaktadır. Onkolojik sebepler ile yumurta dondurma işleminin uygulanabileceği kişiler içerisinde şunlar yer alır:
- Kemoterapi uygulanacak kişiler
- Cerrahi tedavi yöntemleri uygulanacak kişiler
- Radyoterapi uygulanacak kişiler
- Yukarıda belirtilen tedavilerin kombine edilmesi durumunda
Onkolojik sebeplere bağlı olmayan nedenler içerisinde ise şunlar yer almaktadır:
- Erken yumurta yetmezliği
- Ailesinde erken menopoz hikayesi bulunanlar
- Otoimmün hastalığa sahip olanlar
- Anneliğini ertelemek isteyen kadınlar
- Genetik nedenler
- Enfeksiyon
Yumurta dondurma işlemi nasıl yapılır?
Yumurta dondurma işleminin yapılabilmesi için öncelikle yumurtaların hazırlanması gerekmektedir. Bunun için de işlemi yaptıracak olan kişi adet döneminde başlamak üzere bazı ilaçlar kullanmaya başlar. Bu ilaçlara gonadotropinler adı verilmektedir. Bu ilaçlar yumurtalıkların uyarlamasını sağlar. Bu süre içerisinde yumurtaların büyüme aşamaları ultrason yardımı ile izlenir.
Toplama işlemi için yumurtaların yeterli büyüklüğü ulaşması beklenir. Daha sonrasında özel bir yöntem kullanılarak yumurtalar toplanır. Yine özel bir işlem uygulanarak -196 derecedeki nitrojen ile dolu olan tankların içine yerleştirilir ve bu sayede yumurtaların donması sağlanır.
Yumurta dondurma teknikleri
Yumurta dondurma işlemi iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bu tekniklerin içerisinde ise;
- Ultra hızlı soğutma (vitrifikasyon)
- Kontrollü yavaş soğutma (slow freezing) yer almaktadır.
Yumurta dondurma işlemi sonrasında dikkat edilmesi gerekenler
Yumurta toplama işlemi genel anestezi altında uygulanan bir işlemdir. Bu sebeple de işlemden sonra hastaları 2 saat kadar hastanede kalması gerekir. Ayrıca ameliyattan sonra hastaların 3- 4 saat süresince hafif sersemlik hissetmeleri beklenen bir durumdur.
Yumurta toplama işleminden sonra nadir de olsa kanama ve enfeksiyon görülmektedir. Bu sebeple de işlemden sonra reçete edilen antibiyotiğin düzenli bir şekilde kullanılması gerekir. Ayrıca işlemden sonra adet ağrısına benzeyen ağrılar ve lekelenmeler de görülebilmektedir. Ağrının giderilmesi için ağrı kesici kullanılabilir. Aşırı ağrı olması durumunda ya da uzun süreli ve kırmızı renkli kanamalar söz konusu ise doktor kontrolü gerekmektedir.
İşlemde anestezi uygulanmasından dolayı anesteziye bağlı olarak görülebilecek kusma gibi durumların engellenmesi için aşırı yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Bunun yerine kolay sindirilebilir besinlerin tercih edilmesi önerilmektedir.
Yumurta toplama işleminden sonra hastaların karşılaşabilecekleri bir diğer durum ise gaz sancısıdır. İşlemden sonraki birkaç gün içerisinde alt karın bölgesinde sancı ve kramp hissedilmesi normaldir. Ancak sancının fazla olması ya da uzun sürmesi halinde doktora başvurulması gerekir.
Yumurta toplama işleminden sonra adet
Yumurta toplama işlemi adetin başlamasında 10-14 gün sonra yapılmaktadır. Bu sebeple de yumurta toplama işleminden sonra hastaların 7-10 gün içerisinde adet olması beklenmektedir. Yumurta toplama işleminden sonra görülen ilk adette kanamanın daha şiddetli olması ve adet sancılarının daha kuvvetli olması da mümkün olmaktadır. Bu durum endişe gerektiren bir durum değildir.
Yumurta dondurma işleminin başarısını etkileyen faktörler nelerdir?
Toplanan yumurtaların kalitesini etkileyen faktörler içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Kadının yaşı
- Hasta dostu düşük doz yumurta büyütücü ilaçların kullanılması
- Toplanan yumurta sayısı
- Hekimin ve yumurta toplama işlemi yapılan kliniğin yeterliliği
Yumurta dondurma işlemi avantajları ve dezavantajları
Yumurta dondurma işlemi kadınların ileriki yaşlarda anne olabilmesini sağlayan bir yöntem olmaktadır. Bu sebeple de birçok avantajı bulunmaktadır. Bunun yanından fiziksel olmamakla birlikte yumurta dondurma işleminin etik dezavantajları da bulunmaktadır.
Yumurta dondurma işleminin sağlamış olduğu avantajlar
Yumurta dondurma işlemini tercih eden kadınların sahip olduğu avantajlar içerisinde şunlar yer almaktadır:
- Yumurtaların saklanması durumunda kadının yaşı ilerlese dahi işlem gören yumurtanın yaşı ilerlemez. Bu sayede ileri yaşta potansiyelini kaybeden yumurta hücrelerinin yerine daha genç ve sağlıklı yumurta hücreleri gebelik için kullanılabilir.
- Kanser tedavisinden önce alınan yumurta hücreleri sayesinde, tedavi sonrasında üreme yeteneğini kaybeden kadınlar anne olabilirler. Birçok kanser tedavi yönteminde yumurtalıkların zarar görmesi ve bu sebeple de kadınlar sağlıklarına kavuşsa dahi anne olmama riskleri bulunmaktadır. Yumurtanın dondurulması ise bu risklerin ortadan kalkmasını sağlar.
Yumurta dondurma işleminin dezavantajları
Yumurta dondurma işleminin sağlık açısından herhangi bir dezavantajı bulunmamaktadır. Ancak yumurta dondurma işlemi yapan kadınları geç yaşlarda anne olması etik açıdan tartışılan bir konu olmaktadır. Kadının yaşının ileri olmasının çocuk bakımı üzerindeki etkileri halen tartışılmaktadır.
Yumurta dondurma bakirelerde nasıl uygulanır?
Yumurta dondurma işlemi bakire olan kadınlara da uygulanan bir yöntem olmaktadır. Ancak yöntemde bazı farklılıklar vardır. Bu sebeple de bakire olan kişilerden yumurta toplama işlemi karın bölgesinden girilerek yapılmaktadır. İğne yardımı ile yumurtalıklara giriş yapıldıktan sonra yumurta hücreleri tek tek toplanır.
Dondurulan yumurtalar ile doğan bebekler nasıldır?
Yumurtalıkların dondurulmuş bir şekilde saklanması için maksimum süre 5 yıl olmaktadır. Bu süre içerisinde kadınların gebeliğe karar vermesi halinde yumurta çözdürülür ve daha sonrasında sperm hücresi ile döllenir. Döllenen yumurta embriyo haline geldikten sonra kadına nakledilir.
Bu prosedür ile hayata gelmiş olan bebeklerde doğumsal ya da genetik hastalıklara rastlanmamaktadır. Bunun yanında gebelik dönemi de normal gebelik dönemleri ile herhangi bir fark taşımaz.
