Asperger Sendromu

Asperger Sendromu Nedir?

Otizm spektrum bozukluklarının bir alt grubu olan asperger sendromu, 1944 yılında Dr. Hans Asperger tarafından tanımlanmıştır. Asperger sendromunun en karakterize özelliği ise insanlarla iletişim kurmada yaşanan zorluktur. Bunun yanından asperger sendromu olan kişilerde takıntılı düşünceler ve davranışlarda görülmektedir. Asperger sendromu olan kişiler normal veya üstün zekalı olmalarıyla diğer otizm spektrum bozukluklarından ayrılmaktadır. Bunun yanından güçlü sözlü dil becerileri ve entellektüel yetenekleri de diğer otizm spektrumu gruplarından farklılık göstermektedir.

Asperger sendromu ilk tanımlandığında başlı başına bir hastalık olarak görülse de günümüzde otizm spektrum bozuklukları grubuna dahil edilmiş olan gelişimsel bir bozukluktur. Asperger sendromu bulunan bireyler akademik ve kariyer açısından son derece iyi olabilir ve ortamlardaki kişilerle sorunsuz bir biçimde iletişim kurabilir. Ancak sosyal alanlarda başkaları ile iletişim kurmakta zorlanabilirler. Bunların yanında asperger sendromu olan kişiler mizah, beden dili de imalar gibi incelikli iletişim yollarını anlamakta ciddi olarak zorlanırlar.

Asperger sendromu olan kişiler belirli bir ilgi alanına günlük hayatlarında etkileyecek kadar odaklanırlar. Bu ilgi alanları üzerinde saatlerce düşünüp konuşabilirler. İlgi alanlarına ayırdıkları zaman o kadar fazladır ki bu durum günlük yaşamlarını zorlaştıran bir saplantı haline dönüşebilir.

Asperger sendromu genellikle 5 ile 9 yaş arasındaki çocuklarda ortaya çıkar ve bu yaş aralığındaki çocuklar da tanı konulur. Kızlara göre erkeklerde daha fazla görülen asperger sendromunun kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak erken teşhis edilen ve gerekli destekleri alan çocuklar üretken bir yaşam sürme imkânına da sahip olurlar.

Asperger Belirtileri
Asperger sendromunun belirtileri kişilere göre değişiklik gösterir.

• Asperger sendromunu diğer otizm gruplarından ayıran en önemli özelliği ise belirli bir ilgi alanına saplantılı bir şekilde odaklanmalıdır. Asperger sendromu bulunan bireylerden oluşan bu takıntının yelpazesi son derece geniş olmaktadır. Bu takıntıların içerisinde otobüslerin geliş saati, komşunun çocuğu, aile bireyi veya entelektüel bir konu bulunabilir. Sahip oldukları bu takıntılar sebebiyle bir konuşma esnasında hiçbir alakası bulunmamasına rağmen ilgi alanları hakkında sürekli olarak konuşurlar.
  
  
• Asperger sendromu sahibi kişilerin ilgi alanları ile ilgili konuşmaya başladıklarından karşısındaki kişinin konuyu değiştirme çabaları sonuçsuz kalır. Bu özelliklerden dolayı da diğer insanları ile sosyalleşme de ve iletişimde zorluk çekerler.
  
  
• Asperger sendromunun bir diğer belirtisi ise bireylerin diğer insanların duygularını ve yüz ifadelerini anlamakta zorluk çekmelidir. Diğer insanların gözlerine bakmaktan kaçınmalarını yanı sıra konuşmaları da duygusuz ve monoton olmaktadır. Konuşmalarına sınırlı sayıda mimik eşlik eder. Bu mimiklerde anlattıkları şeylerle bağlantılı olmaz. Bunların yanında seslerini ne zaman yükseltmeleri ya da ne zaman alçaltmaları gerektiğinin ayarına varamazlar.
  
  
• Asperger sendromu olan bireylerde yürüme ve koşma gibi temel motor becerilerinde de gerilikler görülebilir. Bunların yanında tırmanma ya da bisiklete binme gibi aktiviteleri de yapamayabilirler.

Asperger sendromu tanı yöntemleri

Asperger sendromu tanısı çocukluk çağında konulabileceği gibi yetişkinlik döneminde de konulur. Ancak Asperger sendromunun tanı alması genellikle çocukların okula başlamasından sonra olur. Çünkü Asperger sendromunda dil gelişiminde herhangi bir gecikme görülmez. Bu sebeple de ailelerin çocuklarında bir farklılık olduğunu fark edebilmeleri ancak akranları ile karşılaştırmaları sonucunda ortay çıkar.

Asperger sendromu tanısının konulabilmesi için tek bir test yeterli olmamaktadır. Bu sebeple de birçok testin bir arada yapılması gerekir. Bunun yanında ailenin ve öğretmenlerinin de geri bildirimlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Okul çağına kadar tanı almamış çocukların özellikle sınıf ortamında gözlemlenebilecek bazı farklılıklarının arasında ise şunlar yer almaktadır.

• Koordinasyon problemleri
• Motor kas becerilerinde yetersizlikler
• Değişimlere karşı olumsuz tepki verme ya da farklı tutum sergileme
• Arkadaşları ve öğretmeni ile olan iletişiminde sıkıntılar yaşaması
• Konuşma sırasında yüz ifadesinin farklı olması
• Sosyal etkileşim de zorluklar yaşaması
• Dil gelişimi

Bu farklılıklar ne yazık ki birçok uzman ve öğretmen tarafından yanlış değerlendirilmektedir. Bu sebeple de Asperger sendromu olan çocuklara hiperaktivite ya da dikkat bozukluğu teşhisi konulabilir. Tanının doğru bir şekilde konulabilmesi için ise tüm belirtilerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.

Asperger Nedenleri

Asperger sendromunun nörogelişimsel sebeplerle ortaya çıktığı bilinmektedir. Ancak beyindeki bu anormalilere neyin sebep olduğu henüz net olarak saptanmamıştır. Beyinde gerçekleşen bu değişimlerin genetik faktörlerin ve çevresel toksinlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Virüsler ve kimyasal toksinlerin de asperger sendromuna neden olabileceği düşünülmektedir.

Asperger Tedavi Yöntemleri

Asperger sendromunun tedavi yöntemleri son derece kısıtlı olmaktadır. Bu tedavi yöntemleri hastalığın iyileştirilmesine yönelik olarak değil asperger sendromu olan kişilerin kaliteli bir hayat sürmelerine yardımcı olmak için uygulanmaktadır.

Asperger sendromunun tedavisinde bireylerde görülen semptomlardan yola çıkılarak tedavi planı hazırlanır. Burada önemli olan çocuğun geliştirilmesi gereken becerilerini odaklanmaktadır.

Asperger sendromu tedavisinde ilaçlardan da yardım alınmaktadır. Bu bireylerde genellikle görülen sinirli olma hali ve hiperaktivite gibi problemlerin giderilmesi için ilaç tedavisi uygulanır. Bu tedavinin içerisinde olanzapin ve guanfasin etken maddeleri bulunan ilaçlar kullanılır. Bunun yanından bireylerde görülen uyku bozukluklarının tedavisi için de uyku ilaçlarından yardım alınabilir.

Asperger sendromunun tedavisinde odak bireylerin duygusal, sosyal ve iletişim becerileri üzerine olmaktadır Bu becerilerin gelişmesi için herhangi bir ilaç bulunmadığı için terapilerden yardım alınmaktadır. Bunların yanında bireylerde görülen konuşma bozukluklarının giderilebilmesi için de konuşma terapilerinden yararlanılır. Asperger sendromu olan bireylerin koordinasyon eksiklikleri ile motor becerilerinin geliştirilmesi amacı ile fizik tedavi uygulamaları ve zihinsel gelişimleri için bilişsel davranışçı terapiler kullanılmaktadır.

Asperger sendromlu bireylerin verilmesi gereken bu eğitimlerin tamamının uzmanlar tarafından uygulanması mümkün olmamaktadır. Çünkü bu bireylere verilen eğitimlerin gün içerisinde sürekli olarak tekrar edilmesi gerekmektedir. Bu sebeple eğitimler ailelere de öğretilir ve aileleri de uzmanlarla birlikte çalışırlar.

Asperger sendromlu bireylerin normal bir hayat yaşayabilmesi için erken dönemde tanı almasının ve gerekli tedavileri görmesinin öneminin çok büyük olmaktadır. Ayrıca bu süreç aileleri son derece yıprattığı için ailelerin de psikolojik yardım alması önerilmektedir.

Asperger ve Otizm Arasındaki Farklar

Asperger sendromu ile otizm arasındaki en temel fark asperger sendromlu bireylerin konuşma ve telaffuz konusunda zorluk yaşamamalarıdır.  Otizmli bireylerde yaşıtlarına göre daha az kelime ile konuşma ve bazen de sessizlik söz konusu olurken; asperger sendromu olan bireylerin kelime dağarcığı yaşıtlarıyla aynı olmaktadır. Bunun yanında asperger sendromu olan kişilerin teknik ve ayrıntılı kelimeler kullandığı da görülmektedir.

Aralarındaki bir diğer fark ise otizm sahip olduğu belirtiler sayesinde birçok çocukta okul çağına ulaşmadan teşhis edilir. Ancak asperger sendromu olan çocukların tanı alabilmesi için genellikle sosyal yaşama katılmaları ya da okulda zorluk yaşamaları gerekir.

Asperger sendromu olan bireyler ile otizmli bireyler arasındaki bir diğer fark ise asperger sendromlu bireylerin toplumla uyumlu olmadıklarını farkında olmalıdır. Ancak otizmli bireyler toplum ile uyum içinde yaşayamadıklarını fark edemezler.

Otizm ile asperger sendromu arasındaki bir diğer fark ise bilişsel alandaki farklılıklardır. Asperger sendromu olan bireyler bilişsel anda herhangi bir problem göstermezler ve genellikle IQ’ları normalin üstünde olmaktadır.

Otizmli bireylerin fiziksel gelişimleri yaşıtları ile paralellik gösterirken, asperger sendromlu bireylerde ise motor becerilerinin gelişiminde gecikmeler görülmektedir.

Asperger sendromu ve dil bozukluğu

Asperger sendromu olan kişilerin dil gelişimlerinde herhangi bir gecikme görülmez, ancak bu kişilerin konuşmalarında bazı farklılıklar göze çarpar. Bu farklılıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Zamir kullanımı ile ilgili problemler yaşama
• Bazı kelimeleri çok sık kullanma
• Genellikle yeni kelimeler türetme

Bu farklılıkların yanı sıra Asperger sendromu olan kişiler kendilerini kolaylıkla ifade edebilirler. Ancak karşılarındaki kişinin dik ile kurduğu iletişimi anlamada zorluk yaşarlar. Örneğin karşısındaki kişinin onları dinleyip dinlendiğini fark etmezler ve kendilerini anlatmaya devam ederler. Bunun yanında karşılarındaki kişinin konuyu değiştirme çabasını fark etmezler ve iletişimlerini monolog olarak sürdürürler. 

Bunların yanında Asperger sendromu olan kişilerde tonlama ve vurgu hataları da sıklıkla görülen dil farklılıkları içerisinde yer almaktadır.

Asperger sendromu ve zeka

Zeka temel olarak kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar sözel ve performans olmaktadır. Asperger sendromlu kişiler ise her iki zeka türünde de farklılık gösterirler. Asperger sendromuna sahip olan kişiler ortalama ve genellikle ortalama üstü bir zekaya sahip olmaktadır.

Zekanın tanımı kesin olmadığı için genellikle iş yapabilme becerisi olarak tanımlanmaktadır. Bu sebeple de Asperger sendromu olan kişiler otizmin diğer türlerinden de ayrılmaktadır. Çünkü otizmde öğrenme bozukluğu söz konusu olurken Asperger sendromu olan kişilerde öğrenme güçlü bazı vakalarda sınırlı alanlarda görülmektedir. Bunun dışında öğrenme güçlüğü çekmezler. Bunun yanında ilgi alanları konusunda ayrıntılı bilgi edinirler ve bu sebeple de birçok alanda otizm olmayan kişilere göre çok daha başarılı olurlar.

Asperger sendromu olan kişilerin performans zekalarına bakıldığında sembol ve rakam kodlama ve sembol arama konusunda performanslarının düşük olduğu bilinmektedir. Bunu yanında Asperger sendromu olan kişilerin tepki süreleri de popülasyonun geri kalanına oranla çok daha geç olmaktadır. Bu sebeple de bir görevi yerine getirebilmek ve problemi çözebilmek için çok daha seri bir şekilde sorulara ihtiyaç duyarlar.

Asperger sendromu olan bireylerin sözel zeka düzeylerine bakıldığında ise herhangi bir gerilik bulunmamaktadır. Dil gelişimlerinde eve sözel iletişimleri de yaşıtları ile paralel bir gelişim gösterirler. Diğer bir yandan Asperger sendromu olan. Bireylerin kelime dağarcıklarının büyük ve gramer bilgilerinin yeterli olmasına rağmen çıkarım yapma konusunda popülasyonun geri kalanına göre daha geride olmaktadır. Bunun yanında diğer popülasyona göre çok daha içeriği anlayabilirler. Son olarak Asperger sendromu olan kişiler düzensiz anlatıya sahiptir.

Asperger sendromlu kişilerin sözel alandaki bir diğer yetersizliği ise insanlarla iletişim kurmada zorlanırlar.