Astigmat nedir?
Yaygın kırma kusurlarından birisi olan astigmat, kornea ya da merceğin olması gerekenden daha kavisli olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu değişiklik görüşün bulanıklaşmasına neden olmaktadır. Bu kusurun düzeltilmesi için gözlük ya da kontakt lens gibi mercekler kullanılmaktadır.
Normal şartlarda tam bir yuvarlak şeklinde olan gözlerde astigmat olması durumunda göz şekli kaşığın arkası gibi kavislenir. Bu şekil değişikliği de göze giren ışığın dengesiz bir şekilde bükülmesine ve her mesafedeki görüşün etkilenmesine neden olmaktadır.
Astigmat tanı kriterleri
Astigmatın tanısı göz muayenesi ile teşhis edilmektedir. Göz muayenesinin içerisinde yer alan testler içerisinde şunlar yer almaktadır.
Görme keskinliği testi
Görüşün kontrol edildiği bir testtir. Göz muayenesi sırasında harflerin ya da sembollerin okunması istenerek görüşün keskinliği test edilir.
Kırılma testi
Kırılma testi ile göze giren ışığın ne kadar odaklandığı ve büküldüğü anlaşılmaktadır.
Keratometri
Kornea eğriliğinin ölçülmesini sağlayan bir testtir.
Yarık lamba muayenesi
Gözün farklı katmanlarının ve kısımlarının örülmesi için kullanılan mikroskop ile ışının parlaklığı ve kalınlığı ayarlanmaktadır.
Astigmat nedenleri
Astigmat genellikle kalıtsaldır. Bu sebeple de çocuğun ebeveynlerinden aktarılır. Bunun yanında göz kapaklarının korneaya baskı yapması da astigmata neden olabilmektedir. Bunun yanında astigmata neden olabilecek diğer nedenlerin içerisinde şunlar da yer almaktadır.
- Göz yaralanmaları
- Göz ameliyatı sonrasında komplikasyonlar
- Keratokonus
Astigmat belirtileri
Astigmatın en karakteristik belirtisi bulanık görmedir. Bunun yanında yakından ya da uzaktan okuma yapıldığında nesnelerin ayrıntılarının görmek zorlanır. Bunun yanında astigmat olan kişilerde görülen belirtiler içerisinde şunlar da yer almaktadır.
- Işıkların çevresinde parlama ve haleler görmek
- Göz yorgunluğu
- Daha iyi görmek için gözleri kısmak
- Tükenmişlik
- Baş ağrısı
Küçük çocukların bu belirtileri yaşamasına rağmen görüşlerinde herhangi bir sorun olduğunu anlamada zorluk yaşayabilirler. Bu sebeple de aşağıda belirtilen semptomların görülmesi durumunda doktora başvurulması gerekmektedir.
- Gözlerini kısmaları
- Gözlerini ovuşturmaları
- Sık sık baş ağrısı yaşamaları
Astigmat tedavi yöntemleri
Astigmatın tedavisinde düzeltici mercekler kullanılmaktadır. Ancak astigmatın derecesinin büyük olmadığı durumlarda bu tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır. Doğru mercekler kullanılsa dahi zaman içerisinde astigmatın derecesi ilerleyebilmektedir.
Astigmat gözlük tedavisi
Gözün düzensiz şeklinin telafi edilmesini sağlayan merceklerdir. Kullanılan gözlük mercekleri ışığın göze doğru bir şekilde bükülmesini sağlar.
Astigmat lazer tedavisi
Lazer tedavisi görüşün iyileştirilmesini sağlamaktadır. Bu sayede gözlük ve lens kullanımı ihtiyacı azalmaktadır. Lazer ameliyatlarında kornea kıvrımlarının yeniden şekillendirilmesi için lazer ışınları kullanılmaktadır. Kusurların düzeltilmesi görme kusurlarının da düzelmesini sağlamaktadır.
Astigmat lazer tedavisinde uygulanacak cerrahi prosedür çeşitleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
Lazer destekli yerinde keratomileusis (LASIK)
Bu yöntemde korneada ince, menteşeli bir flep yapar. Daha sonrasında korneanın şekillendirilmesi için excimer lazer kullanılır ve ardından kanadı yeniden konumlandırılır.
Lazer yardımlı subepitelyal keratektomi (LASEK)
Bu prosedürde korneada flep oluşturma işlemi yapılmaz. Bunun yerine korneanın ince koruyucu örtüsü özel bir alkolle gevşetilir. Daha sonrasında kornea şeklinin değiştirilmesi için excimer lazer kullanılır ve ardından gevşetilmiş epitel yeniden konumlanır.
Fotorefraktif keratektomi (PRK)
LASEK ile benzerlik gösteren PRK’nın farkı epitelyumun kaldırılmasıdır. Bu sayede kornea yeni şekline uygun olarak büyür. Ameliyattan sonra özel lens takılır ve göz bandajlanır.
Epi-lazer destekli yerinde keratomileusis
Bu yöntemde epitel tabakasının ayrılması için alkol yerine küt bir bıçak kullanılmaktadır. Daha sonraki işlemler LASIK yöntemi ile aynıdır.
Küçük kesiden lentikül ekstraksiyonu (SMILE)
Yeni tip lazer ameliyatı olan SMILE yönteminde kornea yüzeyinin altında lens şeklinde bir doku parçası oluşturmak için lazer teknolojisi kullanılmaktadır. Daha sonrasında doku parçası küçük bir kesi ile çıkarılır.
Astigmat kontakt lens tedavisi
Kontakt lensler de gözlükler gibi gözdeki şekil bozukluğunun telafi edilmesini sağlamaktadır. Bunun yanında göz eğriliğinin düzeltilmesini sağlayan sert lensler de bulunmaktadır. Gece uyurken kullanılan bu lenslere ortokeratoloji adı verilmektedir. Gözün şeklinin düzelmesinin ardından şeklin korunması için bazı zamanlarda kullanılması gerekmektedir. Lens kullanımlarının bitmesi durumunda göz eski haline döner.
Astigmat nasıl görür?
Astigmat olan kişilerde göze girmesi gerekenden daha fazla ışık girer. Fazladan gelen ışık retinanın düzgün bir şekilde odaklanmasını engeller. Odaklanmamanın olmaması da nesnelerin bulanık ya da dalgalı görünmesine neden olmaktadır. Hem yakın hem de uzak mesafedeki görüşün bozulmasına neden olan astigmat göz yorgunluğunun yaşanmasına neden olmaktadır.
Astigmat dereceleri
Astigmatın derecesinin artması görüş bozukluğunun artmasına neden olmaktadır.
0,50-1,00 arası astigmat dereceleri
Bu dereceler arasındaki astigmat genellikle görüşte herhangi bir sorun yaşanmasına neden olmaz. Bu sayede gözlüksüz bir şekilde de görüş gayet iyi durumdadır.
1,00-4,00 arası astigmat dereceleri
Bu derece aralıklarında genellikle hipermetrop ya da miyop da görülmektedir. Bu sebeple de astigmat gözlüğünün kullanılması gerekir.
4,00 ve üzeri astigmat dereceleri
Astigmat derecesinin 4’ün üzerinde olması durumunda gözlük kullanımı zorunlu olmaktadır. ayrıca cerrahi işlemler de bu derecenin üzerindeki kişiler için uygun olmaktadır.
Astigmat türleri
Astigmat gözdeki şekil değişikliğine bağlı olarak farklı türlere ayrılmaktadır.
Kornea astigmatı
Korneanın düzensiz bir şekle sahip olmasından dolayı astigmatın oluşması durumunda kornea astigmatı adı verilmektedir.
Merceksi astigmat
Gözdeki merceğin düzensiz bir şekle sahip olmasından dolayı yaşanan görüş bozukluğudur.
Lentiküler astigmat
Kataraktın neden olduğu astigmata lentiküler astigmat adı verilmektedir.
Astigmatta gözlük kullanılmazsa ne olur?
Astigmatın neden olduğu görüş bozukluğunun düzeltilmesini sağlayan gözlük kullanımı astigmatın ilerlemesine ya da gerilemesine neden olmamaktadır.
Astigmat ilerler mi?
Astigmat hem doğuştan hem de sonradan kazanılmış olabilir. Tedavisinin düzgün bir şekilde yapılmaması astigmatın derecesinin ilerlemesine neden olmaktadır. Bunun yanında göz tembelliği olarak da adlandırılan ambliyopiye neden olmaktadır. Ayrıca loş ışıkta kitap okumak ya da televizyonu yakından izlemek gibi davranışlar astigmatın ilerlemesine neden olmaz.
