Cushing sendromu nadir görülen hastalıklar içerisinde yer almaktadır. Kadınlarda erkeklerden 3 kat daha fazla görülen hastalığın en karakteristik belirtisi ise halk arasında ay dede yüzü denilen yüzün yuvarlaklaşmasıdır.
Cushing Sendromu Nedir?
Böbrek üstü bezlerinden salgılanan kortizol hormonu hayati önem taşıyan hormonlardan biri olmaktadır. Vücuttaki neredeyse tüm dokular için gerekli olan bu hormonun gereğinden fazla bulunması ise vücutta sağlık problemlerine neden olmaktadır. Bunlardan birisi de Cushing sendromu olmaktadır.
Cushing Sendromunun Nedenleri
Cushing hastalığının nedenleri hastalığın türüne göre değişiklik göstermektedir. Ekzojen Cushing Sendromu denilen türüne genellikle herhangi bir hastalık için dışarıdan verilen fazla kortizol neden olmaktadır.
Cushing hastalığının bir diğer türü olan Endojen Cushing Sendromuna ise vücutta fazla kortizonun salgılanması neden olmaktadır. Vücutta gereğinden fazla kortizonun salgılanmasına ise genellikle hipofiz bezinde görülen ve iyi huylu olan tümörler neden olmaktadır.
Cushing Sendromunun Belirtileri
Cushing sendromu hastalarında görülen ayırt edici belirtilerin başında hastaların gövde kısmından aşırı derece de kilo alması bulunmaktadır. Bu hastaların kol ve bacaklarında herhangi bir kilo alımı gerçekleşmez. Santral obezite olarak adlandırılan bu durumun yanı sıra hastalarda şu belirtiler de görülmektedir.
- Yüzde yuvarlaklaşma,
- Yüzde kızarıklık,
- Omuzlar arasında ve üst kısımda kilo alımı,
- Omuzların arasında yağ birikmesi,
- Ciltte incelme,
- Kolay morarma,
- Karın ve koltuk altı bölgesinde kırmızı- mor çatlaklar,
- Yağlı ciltlerde sivilce artışı,
- Kan şekeri yüksekliği,
- Kolesterol yüksekliği,
- Kas güçsüzlüğü,
- Kemiklerin kolay kırılması,
- Adet düzensizliği,
- Tüylenmede artış,
- Sertleşme problemleri,
- Depresyon,
- Kaygı,
- Sinirlilik hali,
- Saç dökülmesi,
Cushing Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Cushing sendromundan bahsedebilmek için kandaki kortizol seviyesinin belirlenmesi gerekir. Bu sebeple de Cushing sendromundan şüphelenilen hastaların kan, idrar ve tükürük tahlilleri alınmaktadır. Bunların yanında hastalığın nedeninin anlaşılabilmesi için de MR ve tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılmaktadır.
İdrar ve Kan Testleri
Kan ve idrar ile vücutta var olan kortizol seviyeleri ölçülmektedir. İdrar testinin bu amaç ile gerçekleşebilmesi için ise hastaların 24 saat boyunca idrar toplamaları gerekir. Bunların yanında kortizol içeren grupların etkisinin anlaşılabilmesi için hekimler hastalarından ilacı kullanmadan önce ve kullandıktan sonra da tahlil yaptırmalarını isteyebilirler.
Tükürük Testi
Sağlıklı bir insanda vücutta bulunan kortizol seviyeleri gün içerisinde yükselip düşmektedir. Özellikle akşam saatlerinde ise kortizol seviyeleri en düşük seviyede seyreder. Bu sebeple de hastalardan gece geç saatlerde alınan tükürük örneği ile cushing sendromu kolaylıkla teşhis edilebilir.
BT ve MR Taramaları
Görüntüleme yöntemleri kullanılarak cushing sendromuna neden olabilecek anormallikler saptanmaktadır. Bu sebeple de hipofiz ve böbrek üstü bezlerinin incelenmesi yapılır.
Hastalara uygulanan bu testler aynı zamanda diğer hastalıkların da elenmesini sağlamaktadır. Çünkü alkolizm ya da polikistik over sendromu gibi hastalıklar Cushing sendromunu taklit etmektedir.
Cushing Sendromu Tedavisi
Eğer hastalığın türü Ekzojen Cushing sendromu ise o zaman hastalığın tedavisinde bu duruma neden olan ilaçların kullanımının kesilmesi gerekmektedir. Ancak hasta uzun süreli kortizol içeren ilaç kullanıyor ise bu ilacın birden bire kesilmesi doğru olmamaktadır. Bu sebeple de ilaçların hekim kontrolünde ve kademeli olarak kesilmesi gerekir.
Diğer bir yandan hastalığın türünün Endojen Cushing Sendromu olması durumunda ise kortizol fazlalığının nedenine yönelik olarak tedavinin uygulanması gerekir. Bunun için de genellikle hipofiz bezinde oluşan tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekir. Eğer tümörün tam olarak çıkarılması mümkün olmaz ise o zaman hastalara radyocerrahi yöntemleri uygulanmaktadır. Ayrıca tedavi seçenekleri arasında kortizol seviyesinin azalmasına yardımcı olan bazı ilaçlar da kullanılmaktadır.
Cushing Sendromu Hastaları Nasıl Beslenmelidir?
Cushing sendromunun tedavisinde hastaların beslenme düzenleri önemli olmaktadır. Çünkü vücutta kortizol fazlalığının bulunması kan şekeri, yağ dağılımı, kolesterol ve tansiyon üzerinde etkili olmaktadır. Bu etkilerinden dolayı Cushing sendromu hastalarının beslenme düzenlerinde özellikle dikkat etmeleri gereken bazı noktalar bulunmaktadır.
- Cushing sendromunun neden olduğu fazla kiloların giderilebilmesi için az kalori ancak besleyici gıdaların tüketilmesi gerekir.
- Cushing sendromu sebebiyle oluşan kemik kırıklarının önüne geçebilmek için ise beslenmenin kalsiyum açısından zenginleştirilmesi gerekir. Ayrıca hastaların yeterince D vitamini almaları da kemik sağlığının desteklenmesi için önemlidir.
- Hastalarda görülen yüksek tansiyonun önlenebilmesi için ise beslenme düzeninden sodyumun çıkarılması gerekir. Bu sebeple de hastaların yemeklerinde tuz kullanmamaları ve işlenmiş gıdalardan uzak durmaları önemlidir.
- Bunların yanında kolesterolün yükselmesinin önüne geçmek için yağlı besinlerden uzak durulmalı ve lif açısından zengin olan besinlerin beslenme düzenine dahil edilmeleri gerekir.
- Son olarak karbonhidrat metabolizmasının kontrol altına alınabilmesi için ise şeker tüketiminin azaltılması gerekir.
