Dumping Sendromu

Dumping Sendromu Nedir?

Başta şeker oranı yüksek olan gıdalar olmak üzere gıdaların tüketiminden sonra hızlı bir şekilde mideden ince bağırsağa geçtiği duruma Dumping Sendromu adı verilmektedir. Gastrik hızlı boşalma olarak da adlandırılan bu durum genellikle mide ya da yemek borusuna uygulanan ameliyatlardan sonra görülmektedir. 

Dumping sendromu olan kişilerde mide krampları ya da ishal gibi belirtiler genellikle yemek tüketiminden 10 ila 30 dakika sonra başlamaktadır. Bazı vakalarda ise belirtiler 1 ila 3 saat sonra başladığı görülmektedir. Bazı hastalarda ise hem erken hem de geç belirtiler bir arada görülebilmektedir.

Sendromun bu özelliklerinden dolayı genellikle ameliyat sonrasında durumun önlenmesi için diyet değişikliği önerilmektedir. Değişiklikler içerisinde yüksek şeker içeren gıdalardan uzak durmak ve küçük öğünler tüketmek bulunur. Vakanın ciddi olması halinde ise çeşitli ilaçlardan ve cerrahi girişimlerden faydalanılmaktadır.

Dumping Sendromu Nedenleri

Dumping sendromunun görülmesinin nedeni midedeki yiyeceklerin ve mide sularının hızlı bir şekilde ince bağırsağa hareket etmesidir. Bu durum ise genellikle mide ameliyatlarında sonra ya da büyük özofageal ameliyatlardan sonra görülmektedir.

Bunun yanında nadir olarak görülse de ameliyat geçmişi ya da diğer belirgin nedenlerden bulunmadan da dumping sendromu görülebilmektedir. 

Dumping sendromunun görülmesinin cerrahi nedenleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Midenin bir kısmının ya da tamamının çıkarıldığı gastrektomi
• Mide küçültme ameliyatı gibi kilo verme amacı ile yapılan bariatrik cerrahi
• Midenin alt kısmında yer alan pilor kapağına uygulanan bir operasyon olan piloroplasti
• Yemek borusunun bir kısmının ya da tamamının çıkarılması için uygulanan özofagetomi
• Mide asidinin azaltılması için vagus sinirine uygulanan vagotomi
• Midenin üst kısmının yemek borusunun etrafına dikilmesi için uygulanan nişsen fundoplikasyonu

Dumping senromunun hastalıkla ilgili nedenleri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Şeker hastalığı
• Esrar hiperemesis sendromu
• Siklik kusma sendromu
• Fonksiyonel dispepsi
• Otonomik disfonksiyon
• Duodenum ülseri
• Ekzokrin pankreas yetmezliği

Dumping Sendromu Belirtileri

Dumping sendromunun iki aşaması ve her aşamanın kendine özgü belirtileri bulunmaktadır. Erken dumping sendromu belirtileri yemek bittikten 10 ila 30 dakika sonra görülür ve bu belirtiler içerisinde şunlar yer alır.

• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Kusma
• Kalp atışının hızlanması
• İshal
• Şişkinlik hissi
• Karın ağrısı
• Karnın şişmesi
• Mide krampları

Geç dumping sendromu belirtileri yemek bittikten 1 ila 3 saat sonra görülmeye başlanır ve belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Zayıflık
• Açlık
• Tükenmişlik
• Beyin sisi
• Sinirlilik
• Yüz kızarması
• Titreme
• Soğuk terleme
• Hızlı ya da düzensiz kalp atışı

Dumping Sendromu Tanı Kriterleri

Kişide dumping sendromunun bulunup bulunmadığının anlaşılması için uzmanlar tarafından uygulanan tanı prosedürü içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Öncelikle kişilerin tıbbi geçmişlerinin araştırılması gerekmektedir. Sendroma neden olabilecek cerrahi girişimlerin ya da hastalıkların öğrenilmesi tanı açısından önemlidir.
  
  
• Düşük kan şekeri seviyesi dumping sendromu ile ilişkilendirildiği için tanı aşamasında şeker testi de uygulanmaktadır. Tanının doğrulanması için belirtilerin yoğun olduğu zamanlarda oral glikoz toleransı testi uygulanabilmektedir. 
  
  
• Tanı için uygulanan bir diğer test ise mide boşaltım testi olmaktadır. Bu test ile yiyeceklerin mideden ne kadar hızlı geçtiğini ölçmek için yiyeceklere radyoaktif bir madde eklenmektedir. 
  
  
• Hidrojen nefes testinin uygulanması için ise hastalar glikoz solüsyonu içerler ve daha sonrasında nefeslerindeki hidrojen seviyeleri ölçülür. Hidrojen testinin pozitif olması bağırsakta yeterli emilimin olmadığının göstergesi olmaktadır. Bu durum ince bağırsağa aşırı yüklenme olduğunun göstergesidir.
  
  
• Üst endoskopi görüntülemesi ile yapısal sorunların anlaşılması ve belirtilere neden olabilecek diğer olası nedenlerin incelenmesi sağlanmaktadır.
  
  
• Üst GI serisi de görüntüleme testlerinden birisi olmaktadır. Görüntülemenin yapılabilmesi için uzmanlar sıvı solüsyonu hastaların yemek borularından mide ve üst ince bağırsağa kadar geçişini izlemektedir. Bunun için de teknisyenler bir seri röntgen görüntülemesi yaparlar. Bu görüntüleme ile solüsyonun geçişini ne kadar hızlı tamamladığı anlaşılabilmektedir. 

Dumping Sendromu Tedavi Yöntemleri

Hastaların önemli bir kısmı diyet değişiklikleri ile dumping sendromunu başarılı bir şekilde yönetebilmektedir. Şiddetli belirtileri olan ve diyete yanıt vermeyen durumlarda ise ilaç kullanımı bir seçenek olabilmektedir.

Ancak ilaçların yan etkileri bulunabilir. Bu sebeple de uzun süre kullanım için uygun olmamaktadır. Nadir durumlarda ise ameliyat bir seçenek olabilmektedir. 

Dumping Sendromu ve Beslenme

Uzmanlar hastaların belirtilerin azalması için aşağıdaki genel yönergeleri tavsiye etmektedir.

• Hastaların daha sık ve daha küçük öğünler yemesi gerekmektedir. ana öğünlerinin sayısının altıya çıkarılması ve besinlerin yavaş bir şekilde çiğnenmesi önerilir.
  
  
• Hastaların basit şeker, karbonhidrat ve süt ürünlerinden kaçınması gerekmektedir. bu sayede kan şekerinin hızlı bir şekilde değişmesi önlenmektedir. Tam tahıl gibi kompleksi karbonhidratların tercih edilmesi gerekmektedir.
  
  
• Diyetteki karbonhidratların değiştirilmesi için daha fazla protein ve sağlıklı yağların tüketilmesi gerekmektedir. Yağlar sindirimi yavaşlatır ve enerjinin daha verimli kullanılmasını sağlar.
  
  
• Yemeği hacimlendirmek ve geçişini yavaşlatmak için lif açısından zengin gıdaların tüketilmesi gerekmektedir. Bunun yanında lif sindirim sistemindeki şeker emilimini de yavaşlatmaktadır. 
  
  
• Yemek yedikten sonra 30 dakika sırt üstü uzanmak midenin boşaltılmasını yavaşlatmaktadır. Bu sayede sindirim ve kan basıncının korunması sağlanır.
• Yemeklerden 30 dakika öncesinde ve sonrasında sıvı tüketilmemesi gerekmektedir. Çünkü sıvılar hareketliliği teşvik etmektedir.

İlaçlar

Bazı ilaçlar belirtilerin değiştirilmesine yardımcı olabilmektedir. Bu ilaç grupları içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Oktreotid, sindirim sistemindeki bazı hormonları inhibe ederek mide boşaltılmasını ve ince bağırsak geçiş süresinin yavaşlamasını sağlamaktadır. Bunun yanında insülini baskılayıcı etkisi de bulunmaktadır. Bu ilaç enjeksion olarak uygulanmaktadır. Günlük ve aylık kullanım formları bulunur.
  
  
• Akarboz ise vücudun karbonhidratların emme hızını yavaşlatarak kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu sayede geç dumping sendromu belirtilerinde hipoglisemiyi azalttığı görülmüştür. 

Ameliyat

Dumping sendromunda ameliyat nadiren önerilen bir tedavi seçeneğidir. Ancak hastaların temel nedeni ameliyat ise bu durumun ortadan kaldırılması için ameliyat önerilebilmektedir. Bunun yanında başka diğer hiçbir tedavinin işe yaramadığı ve hastaların hayat kalitelerin ciddi şekilde düştüğü durumlarda da ameliyat önerilen bir seçenek olmaktadır.

Dumping sendromu tedavisinde uygulanan cerrahi prosedür midenin bir kısmının yeniden yapılandırılmasını ya da değiştirilmesini içerebileceği gibi mide bypass ameliyatını tersine çevirmek ya da daha az riskli bir alternatife dönüştürmek için uygulanmaktadır.  

Dumping Sendromu ve Mide Ameliyatlarının İlişkisi

Dumping sendromunun en sık görülen sebebi mide ameliyatları olmaktadır. mide ameliyatlarının neden yapıldığından bağımsız olarak ameliyat sonrası görülebilecek komplikasyonların içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple de tanı aşamasında hastaların mide ameliyatı geçirmiş olmaları önemli bir ipucu olarak değerlendirilmektedir. 

Dumping Sendromu Olan Bireyler Nelere Dikkat Etmeli?

Dumping sendromu olan bireylerin beslenmelerini düzenlemeleri, küçük öğünler tüketmeleri ve sıvıları öğünler arasında almaya dikkat etmeleri gerekmektedir. Diyetlerinden genel olarak hızlı sindirilen besinleri çıkarmaları ve yerine daha uzun sürede sindirilen besinleri koymaları gerekmektedir.