Düztabanlık

Düztabanlık Nedir?

Ayakların iç taraflarındaki kemerlerin üzerine baskı uygulayarak düzleştiği bir hastalık olan düztabanlıkta kişiler ayağa kalktıklarında ayaklar dışa doğru döner ve ayak tabanları tamamen yere değer.

Düztabanlık çocukluk döneminde ayak kemerinin gelişmediği durumlarda ortaya çıkabilmektedir. Bunun yanında yaralanma sonrasında ya da yaşın ilerlemesi ile birlikte de görülebilir. 

Düztabanlık genellikle ağrı yapmaz. Bu durumlarda herhangi bir tedavinin uygulanmasına gerek bulunmaz. Ancak düztabanlık sebebi ile ağrı görülüyor ise ve yapmak istenen hareketler kısıtlanıyor ise tedavinin uygulanması gerekmektedir.

Düztabanlık Nedenleri

Düztabanlık bebeklerde ve yürümeye yeni başlayan çocuklarda görülen bir durumdur. Çünkü bu yaş grubundaki çocukların ayak kemerleri henüz gelişmemiştir. Ayak kemerinin gelişimi tüm çocukluk dönemi boyunca devam etmektedir. Bazı kişilerde ayak kemeri hiç gelişmez ve bu durum herhangi bir sorun yaratmaz.

Bazı çocuklarda ise esnek düztabanlık adı verilen bir durum gelişmektedir. Esnek düztabanlıkta çocuk oturduğunda ya da parmak uçlarına kalktığında ayak kemeri görülür ancak ayak tabanlarının üzerine bastığında kemer kaybolur. 

Çocukluk döneminde düztabanlığı olmayan kişilerde de ileri yaşlarda düztabanlık görülebilmektedir. Ayak kemeri yaralanma sonrasında aniden çökebilir ya da çökme yıllar içerisinde gerçekleşebilir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte ayak bileğinin iç kısmı boyunca uzanan ve ayak kemerini desteklemeye yardımcı olan tendon zayıflayabilir veya yırtılabilir. Şiddetinin artması ayakta artrit gelişimine neden olabilir. 

Düztaban olma riskinin artmasına neden olan etmenler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Aşil tendonu yaralanmaları
• Kırık kemikleri
• Beyin felci
• Diyabet
• Down sendromu
• Yüksek tansiyon
• Obezite
• Hamilelik
• Romatizmal eklem iltihabı

Düztabanlık Belirtileri

Düztaban olanların önemli bir kısmında herhangi bir belirti görülmemektedir. Ancak düztabanlığı olan bazı kişilerde ağrı görülmektedir. Ağrı özellikle topuk ve kemer bölgesinde hissedilir. Aktivite yapılması ağrının şiddetlenmesine ve ayak bileğinin iç kısmında şişlik oluşmasına neden olabilir. Düztabanlığın diğer belirtileri içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Bacak ağrısı
• Ayak veya bacakta kas ağrısı, sızlama veya yorgunluk
• Ayağın kemerinde, ayak bileğinde, topukta veya ayağın dış kısmında ağrı
• Yürürken ağrı ya da yürüyüşte değişiklik
• Ayak başparmağının dışa doğru kayması

Düztabanlık Tanı Kriterleri

Düztabanlığın tanı aşamasında uzmanlar öncelikli olarak ayak yapısını değerlendirmek için ayakları önden ve arkadan inceler. Daha sonrasında hastaların parmak üzerinde durmasını ister ve ayak bileklerinin gücünü test eder. Ağrının yerini belirler.

Bunun yanında ayakkabının aşınma deseni de ayaklar hakkında bilgi vermektedir. Düztabanlığın teşhis edilmesine yardımcı olan testler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Ayak kemiklerinin hizalanmasını ve artriti değerlendirmek için röntgen kullanılır.
• Ayağın görüntülenmesinde daha fazla ayrıntıya ihtiyaç duyulması halinde BT taraması uygulanır. 
• Tendon yaralanmalarından şüphelenilmesi halinde yumuşak dokuların görüntülenmesi için ultrason kullanılır.
• Hem kemiklerin hem de yumuşak dokuların ayrıntılarının görüntülenmesi için MR görüntülemesinden yararlanılmaktadır.

Düztabanlık Tedavi Yöntemleri

Düztabanlığın ağrıya neden olmaması durumunda herhangi bir tedavinin uygulanmasına gerek bulunmaz. Ancak ağrı yaşanması durumunda uygulanabilecek birçok farklı yöntem bulunmaktadır.

Terapiler

Ağrılı düztabanın giderilmesi için uygulanabilecek terapiler içerisinde şunlar yer almaktadır.

Kemer Destekleri

Ortopedik cihazlardan birisi olan kemer destekleri reçetesiz olarak temin edilebilmektedir. Bu destekler ağrının hafiflemesine yardımcı olmaktadır. Bazı durumlarda ayak kontürlerine göre kalıplanmış özel tasarım desteklerin kullanılması önerilmektedir. Destekler düz tabanlığın tedavi edilmesini sağlamaz. Ancak hissedilen ağrının hafiflemesini sağlar.

Esneme Egzersizleri

Düztabanlık görülen bazı kişilerde aşil tendonu kısalmıştır. Aşil tendonunun uzamasını sağlayacak esneme egzersizleri ağrının hafiflemesine yardımcı olmaktadır.

Fizik Tedavi

Düztabanlık bulunan bazı koşucularda ayakların aşırı kullanımı yaralanmalara neden olmaktadır. Fizik tedavi uzmanları ayaktaki kasların ve tendonların güçlendirilmesi için bazı egzersizler yaptırmaktadır. Bunun yanında yürüyüşün iyileşmesi için de rehberlik yapabilirler.

Düztabanlık Ameliyatı

Ameliyat sadece düztabanlığın giderilmesi için uygulanan bir prosedür değildir. Aynı zamanda cerrahi olmayan yöntemlerin uygulanmasına rağmen ağrı geçmeyebilir ve kişilerin yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkileyebilir. Ameliyat ile ağrıya neden olan kemik ve tendon sorunlarının düzeltilmesi sağlanır.

Düztabanlık Ameliyatının Yöntemleri

Düztabanlık ameliyatlarının amacı tendonların onarılması ya da kemiklerin yeniden hizalanmasıdır. Düztabanlığın ciddiyetine bağlı olarak aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılabileceği gibi kombinlenerek de kullanılabilmektedir. Düztaban ameliyat yöntemleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

Artrodez

Eklem kaynaştırma ameliyatı olarak da adlandırılan bu durum ayaktaki kemikleri birbirine kaynaştırarak ağrı oluşmasına neden olan kemikler arasındaki boşlukların doldurulması sağlanmaktadır. Bunun yanında hasarlı kemiklerin onarılması için de kemik grefti uygulaması yapılabilmektedir.

Kemik Grefti

Yeni bir kemiğin oluşturulması için kemik grefti ya da tendon transferi içeren ayak kemiği rekonstrüksiyon cerrahisidir.

Dorsal Açıklık Kama Osteotomiyi

Ayağın orta kısmında yer alan medial küneiform kemiğinin tepesine kemik kama veya kemik grefti yerleştirilir.

Düztabanlık Ameliyatının Faydaları

Düztaban ameliyatı hastaların hissettiği ağrının giderilmesini sağlamanın yanı sıra hareket kabiliyetinin artmasını da sağlamaktadır.

Düztabalık Ameliyatının Komplikasyonları

Düztaban ameliyatının neden olduğu komplikasyonlar nadir görülmekle birlikte şunları içermektedir.

• Sinir hasarı
• Kan damarı hasarı
• Tam iyileşme
• Ayakta keskin ağrı
• Ameliyat sonrasında uygulanan alçı sebebi ile kas güçsüzlüğü 

Düztaban Çeşitleri

Düztabanlık hem çocukluk döneminden itibaren görülen düztabanlığın hem de yetişkinlik döneminde oluşan düztabanlığın çeşitli türleri bulunmaktadır. Bu türleri içerisinde şunlar yer almaktadır.

Kısa Aşil Tendonun Neden Olduğu Düztabanlık

Bazı bebeklerde kemerin oluşmasını engelleyen dikey talus adı verilen bir doğum kusuru sebebi ile düztabanlık görülmektedir. Bu türde ayak bileğindeki talus kemiği yanlış pozisyondadır. Ayağın alt kısmı sallanan sandalyenin tabanına benzer. 

Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonunun Neden Olduğu Düz Tabanlık

Ayağın kemerinin beklenmedik bir şekilde çökmesi ya da düşmesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Kemerin düşmesi ayağın dışarı doğru dönmesine neden olmaktadır. Düztabanlık sadece bir ayağı etkileyebileceği gibi her iki ayağı da etkileyebilmektedir. Bu durumun görülmesi deki en yaygın neden kemeri destekleyen bacak tendonunun iltihaplanması ya da yırtılmasıdır. Bu durum yetişkinlik döneminde edinilen düztabanlık ya da düşük kemer olarak da adlandırılmaktadır.

Esnek Düztabanlık

Düztabanlığın en yaygın görülen türü esnek düztabanlık olmaktadır. Bu türde ayakta durulmadığı sürece ayak kemerleri fark edilebilir. Ancak ayakta durulması halinde kemer görülmez. Esnek düztabanlık çocukluk ya da ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Her iki ayağın da etkilenmesine neden olan bu durum yaşın ilerlemesi ile birlikte kötüleşmektedir. Zaman içerisinde ayak tendonları esneyebilir veya yırtılabilir. 

Sert Düztabanlık

Sert düztabanlık durumunda ayak kemeri hem ayaktayken hem de oturur pozisyonda görünmez. Genellikle ergenlik yıllarında görülmeye başlamasının yanı sıra zaman içerisinde kötüleşme eğilimindedir. Ağrı hissedilmesinin yanı sıra ayakların yukarı, aşağı ya da yanlara doğru hareket ettirilmesi de zor olmaktadır. Sert düztabanlık bir ayakta görülebileceği gibi her iki ayakta da görülebilmektedir.

Düztaban Komplikasyonları

Düztabanlığın neden olduğu komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Ayak ağrısı
• Bacak ağrısı 
• Ayak parmağı problemleri
• Ayak tabanının yuvarlaklaşması
• Aşil tendonunun kısalması
• Ayak krampları
• Yürürken ağrı hissedilmesi