Erkek Tipi Saç Dökülmesi Nedir?
Antrojenik alopsi olarak da adlandırılan erkek tipi saç dökülmesi, doğumda erkek olarak tanımlanan kişileri etkileyen bir tür saç dökülmesidir. Kafa derisinde bulunan saçların dökülmesine ve bir daha çıkmamasına neden olan bu tip kelliğin diğer belirtileri arasında saçların incelmesi ve saç çizgisinin daha geriye gitmesi de bulunmaktadır.
Erkek Tipi Saç Dökülmesinin Aşamaları
Hamilton norwood ölçeğine göre
- 1. aşamada saç dökülmesi veya saç çizgisinin gerilemesi çok az ya da hiç yoktur.
- 2. aşamada kulaklar ile şakak arasındaki derinin yakınında hafif bir saç dökülmesi görülür.
- 3. aşamada şakakların çevresinde derin saç çizgisi çekilmeleri vardır. Bu sebeple de saç çizgisi M ya da U şeklinde alabilir
- 4. aşamada ise saç çizgisinde çok derin bir çekilme başlar ve başın üst kısmında saç dökülmeleri görülür.
- Erkek tipi saç dökülmesi 5 aşamaya geldiğinde saç çizgisinin çekilmesi tepedeki kel noktaya bağlanır.
- 6. aşamada şafaklar ile tepe arasındaki saçlar incelir veya dökülür.
- 7. son aşamada başın üst kısmındaki tüm saçlar dökülebilir ya da başın yan taraflarında ince bir saç bandı kalır.
Erkek tipi saç dökülmesine neden olabilecek faktörler içerisinde yaş, hormonlar ve genetik bulunmaktadır. Yaşın ilerlemesi ile birlikte erkek tipi saç dökülmesinin görülme olasılığı artar.
Kişilerin yaklaşık olarak %25'inde saç dökülmesin 21 yaştan sonra görünmeye başlar ve bu kişiler 50 yaşına geldiklerinde saçlarının önemli bir kısmını kaybederler. DHT bir tür androjendir.
İnsanların ergenliğe girmesine ve fiziksel olarak olgunlaşmasına yardımcı olan androjenlerin görev aldığı fonksiyonlar içerisinde yüz, kafa derisi, göğüs, koltuk altı ve cinsel organlarda kullanmada bulunmaktadır.
Yapılan çalışmalarda söz edilen hormonun saç folikülleri küçülmesi arasında bağlantı olduğu görülmüştür. Bunun yanında anneden alınan X kromozomunun androjenlerin nasıl üretileceğini belirlediği için erkek tipi kelliğini de belirlenmesi mümkün olmaktadır.
Saç Dökülmesi Hangi Vitamin Eksikliğinden Olur?
Saç sağlığının korunmasında diğer besin maddelerinin yanı sıra vitaminlerin de yeterince alınması gerekmektedir. Vitaminlerin yeterince alınmaması saçın büyüme döngüsünün bozulmasına neden olmaktadır.
Bu durumda aşırı dökülme saç tellerinde ince ve kırılgan tellerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Saç dökülmesi hakkında yapılan kapsamlı bilimsel araştırmalarda bazı vitamin eksikliklerinin saçlarını dökülmesine neden olduğu ya da saç dökülmesinin hızlandırdığı görülmüştür.
Erkeklerde saç dökülmesine neden olan vitamin ve mineral eksiklikleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- D vitamini
- B6 vitamini
- B12 vitamini
- Folik asit
- Magnezyum
- Kalsiyum
- Demir
- İyot
Kadınlarda eksik olması durumunda saç dökülmesine neden olan vitaminler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
- B12 vitamini
- İyot
- Demir
- D vitamini
- Kalsiyum
D vitamini
D vitaminlerinin eksik olması durumunda saçların kuruması ve daha kolay kırılması mümkün olmaktadır. Bunun yanında orta ile aşırı derecede saç dökülmesi ile de kendisini gösterir. Yapılan çalışmalar düşük D vitamini seviyesinin saçlarını daha erken beyazlamasına neden olduğunu göstermektedir.
A vitamini
A vitamini eksikliğinin oluşması durumunda saçların gözle görülür şekilde incelmesi ve günlük dökülmelerin artması söz konusu olmaktadır. Bunun yanında A vitamini eksikliği saçların yeniden büyüme süresinin uzamasına da neden olmaktadır. A vitamini eksikliğinin saçların üzerinde yaptığı etkiler içerisinde kepek oluşumu da bulunmaktadır.
E vitamini
Vücutta yeterince E vitamini bulunmaması durumunda saç dökülmesinin artması ve saç tellerinin giderek incelmesi söz konusu olmaktadır. E vitamini eksikliğinin saç üzerindeki diğer etkileri içerisinde kuruluk ve saç uçlarının kırılması bulunmaktadır.
C vitamini
C vitamini eksikliğinde saçlarda görülebilecek değişiklikler içerisinde saçlarda kuruluk, saç tellerinin bölünmesi, artan dökülme, saçların yavaş büyümesi ve saç tellerinin daha kırılgan olması bulunmaktadır.
Folik asit
B9 vitamini olarak da adlandırılan folik asit hücre bölünmesini ve büyümesini kolaylaştırmaktadır. Bu sebeple de vücutta folik asittin yetersiz olması foliküllerin sürekli yeni saç üretimi için ihtiyaç duyduğu hızlı hücre bölünmesini bozabilmektedir. Bu durum hem saç dökülmesinin artmasına hem de saçların dökülmeden sonra daha yavaş uzamasına neden olmaktadır.
Biotin
B7 vitamini olarak da bilinen biotin amino asit veya metabolizmasında yer alan enzimatik reaksiyonlarda kullanılan bir vitamin türü olmaktadır. Bu sebeple de biotin eksikliğinin oluşması durumunda saçların incelmesi ve dökülmesi söz konusu olmaktadır.
Çinko
Hücre büyümesi, protein üretimi ve foliküllerdeki antioksidan korumasının sağlanması için önemli olan çinkonun eksik olması durumunda saç büyüme sürecinde bozulmalar olmaktadır. Bu sebeple de saçların daha fazla dökülmesi ve daha ince yapıda olması mümkün olmaktadır.
B6 vitamini
Saç sağlığını etkileyen birçok biyokimyasal ve enzimatik reaksiyonda önemli rol oynayan B6 vitaminin eksik olması durumunda saçların normalden daha fazla incelmesi ve dökülmesi söz konusu olmaktadır.
Demir
Demir eksikliğinde günlük saç dökülmesinin artması ve saçların büyümesinin yavaşlaması görülmektedir. İlerleyen dönemlerde ise saç tellerinin incelmesine neden olmaktadır.
Bebeklerde Saç Dökülmesi
Yeni doğan ve küçük bebeklerde saç dökülmesi son derece yaygın görülen bir durumdur. Özellikle yaşamın ilk birkaç ayında neredeyse tüm bebeklerin saçlarının bir kısmı ya da tamamı dökülmektedir. Bu normaldir ve beklenen bir durumdur. Saç dökülmesinden sonra bebeklerin yeniden saçları çıkar ve uzamaya devam eder.
Bazı bebeklerin kafalarının arka kısmındaki saçlar diğer kısımlara göre daha fazla dökülebilir. Bu durumda endişelenilmesi gereken durumlar içerisinde yer almaz ve saçlar birkaç ay içerisinde kendiliğinden çıkmaya devam eder.
Çocuklarda Saç Dökülmesi
Çocuklarda görülen saç dökülmesinin çeşitli nedenleri bulunmaktadır özellikle bulundukları yaş grubu saç dökülmesinin nedenleri önemli şekilde etkilemektedir. Çocuklarda ve gençlerde görülen saç dökülmesi nedenleri içerisinde şunlar yer almaktadır.
Sıkı şekillendirilmiş saçlar
Saçların sıkı bir şekilde toplanması ya da örülmesi gibi saç köklerinin çok fazla çekilmeye maruz kalması özellikle saç derisinin ön yan ve arka kenarları boyunca saç dökülmesine neden olabilmektedir.
Bu duruma traksiyon alopsi adı verilmektedir. Dökülmenin engellenmesi için daha gevşek saç stilleri kullanılmalı ve saç derisi de sürekli olarak sürtünen başlıklardan kaçınılması gerekmektedir.
Stres
Yüksek ateş, hastaneye yatma ya da ameliyat olma gibi fiziksel stresin yanı sıra ailede ölüm, yeni okul veya yeni ev gibi duygusal stresler normalden daha fazla saç dökülmesine neden olmaktadır.
Telogen effluvium adı verilen bu tür saç dökülmeleri birkaç hafta ya da ay içerisinde gerçekleşmektedir. Bu sebeple görülen saç dökülmelerinde saçların daha önce olduğundan daha ince görünmesine neden olabilir. Ancak kel bölgelere ya da saçın tamamen kaybolmasına neden olmaz. Bu durum genellikle kendiliğinden iyileşen bir durumdur.
Çocuğun saçını bükme ya da çekme alışkanlığı
Bu alışkanlığı geliştiren çocukların önemli bir kısmı yaptıklarının farkına varmazlar. Saçların kırılmasına ve dökülmesine neden olan bu alışkanlık kafa derisinde normalden daha az saç bulunan lekelere sahip olmaktadır. Özellikle çok küçük çocuklar bu alışkanlığı aşma eğiliminde olurlar. Ancak daha büyük çocukların danışmanlık hizmeti almaları gerekmektedir.
Mantar enfeksiyonu
Saçkıran olarak da adlandırılan bu durum son derece yaygın görülen bir mantar enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonda saç telleri kırılır ve dökülür. Bunun yanında cilt tahriş olmuş ve pul pul görünebilir. Enfeksiyonun tedavisinde oral yolla kullanılan antifungal ilaçlar kullanılmaktadır.
Saç Dökülmesi Hangi Hastalıkların Habercisidir?
Saç dökülmesi bazı hastalıkların habercisi olabileceği gibi bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan yöntemlerin de yan etkisi de olabilmektedir. Saç dökülmesine neden olan hastalıklar içerisinde şunlar yer almaktadır.
Alopesi areata
Otoimmün hastalıklardan birisi olan bu hastalıkta vücudun bağışıklık sistemi saç kökleri de dahil olmak üzere sağlıklı dokulara saldırmaktadır. Bu sebeple de saç folikülleri ölerek kelleşmeye neden olur.
Hipotiroidizm
Tiroid hormonunun normalden daha az üretilmesi durumunda hipotiroidizm denmektedir. Tiroid hormonunun yeterince salgılanmaması metabolizmanın yavaşlamasına neden olur. Bu durumda saç foliküllerinde saç üretimi için olan sürecin yavaşlamasına ve saçların dökülmesine neden olmaktadır.
Telogen effluvium
Saçın telojen faza erken girmesi sebebiyle saçların incelmesine ve dökülmesine neden olan bir bozukluktur. Bu sebeple de saç kaybı günde yaklaşık olarak 125 saç teline çıkmaktadır.
Lupus
Otoimmün hastalıklardan birisi olan lupusun en yaygın görülen belirtilerinden birisi de saç dökülmesidir. Hastaların yaklaşık olarak yarısında saç kaybı görülmektedir.
Beslenme bozukluğu
Beslenme bozukluğu olan kişilerin vitamin ve mineralleri yeterince alamamasından dolayı saç üretimi ve uzaması da sorunlar görülmektedir. Bu durumda saçların dökülmesine neden olur.
Saç çekme bozukluğu
Trikotillomani olarak da adlandırılan saç çekme bozukluğu kişinin kendi saçını yolmasına neden olan uzun süreli dürtü ile karakterize edilen zihinsel bir hastalıktır. Bu sebeple de bu dürtünün durdurulmasına yönelik yapılan çabalar yetersiz kalır.
Saçkıran
Özellikle çocuklarda yaygın olarak görülen saçkıran mantar enfeksiyonu olmaktadır. Tinea cabitis olarak da adlandırılan saçkıran kafa derisini etkileyen bir enfeksiyon olmasından dolayı saçların dökülmesine neden olmaktadır.
Anagen effluvium
Büyüme fazında olan saçların patolojik kaybına verilen isimdir. Klasik olarak baş kısma uygulanan radyoterapi ve sistemik kemoterapi sebebiyle görülmektedir.
Androjen fazlalığı
Kadınlarda androjen fazlalığının bulunması durumunda saç dökülmesi ve kellik görülmektedir. Bunun yanında yüz, göğüs veya karın bölgesinde kıl büyümeleri ve düzensiz adet dönemleri de belirtileri arasında yer almaktadır.
İlaçlar
Kan sulandırıcı ilaçlar, oral kontraseptifler, depresyon ilaçları, antienflamatuarlar, beta ve kalsiyum kanal blokerleri saç tellerinin incelmesine neden olmaktadır.
Kansızlık
Vücutta yeterince kırmızı kan hücresinin bulunmaması saç foliküllerinin yeterince oksijen alamamasını ve ölmesine neden olmaktadır. Bu durumda da saç dökülmesi sıklıkla görülür.
Sikatrisyel alopesi
Yara izi bırakan alopesi olarak da bilinen sikatrisyel alopesi saç foliküllerinin yok olmasına ve yara dokusunun oluşmasına neden olan ve nadir görülen bir saç dökülmesi türüdür.
Mantar enfeksiyonu
Mitoz olarak da bilinen mantar enfeksiyonu vücudun farklı bölgelerinde görülebilmektedir. Kafa derisinde görülmesi durumunda saç dökülmesine neden olmaktadır.
Liken planus
Yaygın görülen cilt hastalıklarından birisi olan liken planus, saç derisini etkilemesi durumunda saç dökülmeleri görülmektedir.
Polikistik over sendrom
Üreme dönemindeki kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluk olan polikistik over sendromu saç dökülmesine neden olabilmektedir. Ancak bu belirti tüm hastalarda görülmez.
Hamilelik
Özellikle doğuma çok az bir süre kalan östrojen seviyesinin artması kadınlarda saç dökülmesine neden olmaktadır.
Kafa derisi enfeksiyonu
Çeşitli kafa derisi enfeksiyonları saç dökülmesine neden olmaktadır. Aynı zamanda bu enfeksiyonlar saç foliklerinin işlerinin bozulmasının ve saçların büyümesini engelleyebilmektedir.
