Gaita testi nedir?
Gaita testi aynı zamanda dışkı testi olarak da adlandırılmaktadır. Dışkıda hastalığa neden olabilecek patojenlerin aranması için uygulanmaktadır. Bunun yanında dışkı testleri gizli kan gibi bazı sağlık sorunlarını işaret eden belirtileri de aramaktadır. Uzmanlar enfeksiyonlar ve kanserler dahil olmak üzere çok çeşitli gastrointestinal sorunların kontrolü içinde dışkı testlerini kullanmaktadır.
Gaita testi neden yapılır?
Aşağıdaki belirtilerinden herhangi birinin yaşanması halinde uzmanlar gaita testi isteyebilmektedir.
- Dışkıda kan görülmesi
- Dışkıda mukus görülmesi
- 3 günden daha uzun süren ishal varlığı
- Mide ağrısı veya kramp
- Uzun süren mide bulantısı veya kusma
- Ateş
Gaita testi türleri
Farklı sağlık sorunlarının anlaşılabilmesini sağlayan farklı gaita testleri bulunmaktadır. Testlerin içerisinde şunlar yer alır.
Dışkıda gizli kan testi
FOBT olarak da adlandırılan bu dışkı testi ile dışkıdaki kan izleri aranmaktadır. Pozitif bir sonuç sindirim sisteminin bir yerinde kanama olduğu anlamını taşır.
FIT- DNA testi
Dışkıdaki az miktarda kanı tespit edebilmesinin yanı sıra kanser öncesi ve kanserli durumları gösterebilecek değişmiş DNA'nın aranması için uygulanan gaita testidir.
Enfeksiyon testleri
Uzmanları enfeksiyon testlerini birkaç farklı şekilde gerçekleştirebilir. Ancak tüm testler dışkıda mikropları ya da onları büyüterek mikroskop altında arayarak mikrop DNA’sını arar.
Gaita testi nasıl yapılır?
Gaita testinden önce özel hazırlık yapmak genellikle gerekli değildir. Ancak uzmanlar hastalardan belirli talimatlara uymalarını isteyebileceği bazı durumlar bulunmaktadır. Bu durumların içerisinde belirli ilaçları durdurmak veya belirli yiyecek türlerinden kaçınmak gibi bir talimatlar yer almaktadır. Bu talimatlar girilen teste bağlı olarak verilmektedir.
Farklı işlemler için farklı talimatlar verilebilir. Dışkı testinden önce farklı bir şey yapılması gerekip gerekmediğinin doktora sorulması gerekmektedir. Gaita testi için gerekli olan dışkı örneği genellikle evde toplanabilmektedir. Bunlar hastanın adını ve doğum tarihinin yazılı olduğu bir numune kapıda dahil olmak üzere ihtiyaç duyulabilecek tüm malzeme hastalara vermektedir.
Örneğin toplanmasına yönelik özel talimatlar hastalara iletilmektedir. Ancak dışkı örneğini toplamak için bazı genel adımlar bulunmaktadır. Bu adımların içerisinde şunlar yer alır.
- Eğer idrara çıkılması gerekiyorsa dışkı testi için hazırlanmadan önce idrarın yapılması gerekmektedir. İdrarın dışkı örneğine karışması halinde testin sonuçları etkilenmektedir.
- Dışkının yakalanması için tuvalete bir şey konması gerekebilir. Uzmanlar bu amaçla tepsi ya da kap verebilirler. Ayrıca tuvalet kutuları ile tuvalet çanağının kenarı arasında bir parça plastik ambalaj veya herhangi bir temiz kap koyulabilir. Gevşek veya sıvı dışkısı söz konusu artık ambalaj yönteminden kaçınılması gerekmektedir.
- Dışkının klozetleri kenarları ile temas etmemesi gerekmektedir. Bu temas dışkı örneğini kirlenmesine neden olacaktır.
- Bu örneğinin numune kabının içinde konması için plastik bir tepsi kullanılmalıdır. Uzmanlar numune için ne kadar miktarda numuneye ihtiyaç duyduklarını bildirmektedir.
- Örnek numune kabına koyulduktan sonra kabın ağzını sıkı bir şekilde ve hemen kapatılması gerekmektedir.
- Dışkının kalması çok halinde dikkatli bir şekilde tuvalete boşaltılması gerekmektedir.
- Numune toplamak için kullanılan her şeyin plastik bir torbaya koyularak sıkıca bağlanması ve çöpe atılması gerekmektedir.
- İşlemden sonra ellerin antibakteriyel sabun ve akan su ile iyice yıkanması gerekir.
- Numune alındıktan sonra mümkün olan en kısa süre içerisinde laboratuvara veya doktora teslim edilmesi gerekmektedir. Herhangi bir nedenle bekleme gerekli ise numunenin kısa bir süre buzdolabında saklanması mümkündür. Numunenin 24 saat içinde sağlık kuruluşuna iletilmesi gerekmektedir.
Gaita testinde hangi hastalıklara bakılır?
Dışkı testleri aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok farklı sindirim sistemi durumunun kontrol edilmesini sağlamaktadır.
- Dışkının dışarı çıktığı anüsteki kesiler olan anal fistüller
- Anemi
- Kolit
- Kalın bağırsak kanseri
- Divertiküloz
- Egzokrin pankreas yetmezliği
- Sindirim sistemi kanamaları
- Hemoroid
- Enfeksiyonlar
- Mide ülseri
Gaita test sonuçları ne anlama gelir?
Gaita testinin sonuçları pozitif ya da negatif olabilir. Negatif sonuç dışkının tipik göründüğü ve laboratuvarını kan veya mikrop gibi herhangi bir hastalık belirtisi bulunmadığı anlamını taşımaktadır. Dışkıda mikrop testinin pozitif çıkması durumunda ise test sonucu aynı zamanda patojenin türünü de bildirecektir.
Pozitif çıkması halinde patolog doktora ne tür mikrop veya patojen bulunduğunu bildirecektir. Ayrıca dışkıda anormal miktarda kan veya yağ gibi başka enfeksiyon belirtilerinin olup olmadığı da bildirilmektedir. Bu bilgiyi doktorunuz semptomları nedenini bulmasına ve uygun tedaviyi önermesine yardımcı olmaktadır. Sonuçlar kanseri işaret ediyor ise doktor daha ileride tedavi için hastaları onkolağa yönlendirmektedir.
