Sarılık ile karakterize olan Hepatit A hastalığı virüsün sebep olduğu ve karaciğeri tutan bir hastalıktır. Genellikle dışkı ile bulaştığı için temiz olmayan içme sularından ya da bu sular ile yıkanmış olan besinlerden kolaylıkla bulaşabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı da hastalığın en büyük koruması hijyen ile sağlanmaktadır.
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocukluk çağında, gelişmiş olan ülkelerde ise genç yetişkinlik çağında sıklıkla görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre ise her yıl 1,4 milyon insan Hepatit A tanısı almaktadır.
Ülkemizde ise Hepatit A aşısı bebeklik dönemi aşıları içerisinde yer almaktadır. İki doz şeklinde uygulanmasından dolayı da hayat boyu koruma sağlamaktadır.
Diğer bir yandan Hepatit A enfeksiyonu geçiren hastalar da doğal olarak koruma altındadır. Grip benzeri semptomlar ile başlayan Hepatit A belirtileri genellikle birkaç ay içerisinde kaybolmakla birlikte nadir olarak görülse de bazı hastalarda karaciğer yetmezliğine neden olmaktadır.
Hepatit A nadiren ölüme sebep olan bir hastalıktır. Ancak 50 yaşın üstündeki kişilere bulaşması durumunda ya da Hepatit b veya c hastası olanlarda görülmesi durumunda karaciğer yetmezliğine ve dolayısıyla da ölüme sebep olabilmektedir.
Hepatit A Nasıl Bulaşır?
Hepatit A’nın bulaşma bulaşması dışkı yolu ile olmaktadır. Bu sebeple de enfekte olmuş kişinin dışkısı ile temas eden herkeste görülebilir. İnsanlar arasında hızlı bir şekilde yayılabilen Hepatit A, enfekte olmuş kişinin dışkısı ile temas eden kişinin ellerinden her türlü eşyaya ve oradan da insanlara bulaşmaktadır.
Hepatit A için aşı olmamış kişiler risk altında bulunmaktadır. Bu sebeple de enfekte olmuş kişilerin dışkılarından mikroskopik olarak dahi olsa bir bulaş söz konusu ise diğer insanlara bulaşma riski bulunmaktadır. Özellikle bulaş sağlanmış besinlerin yıkanmadan ya da çiğ olarak tüketilmesi riskin artmasını sağlamaktadır.
Ayrıca hastaların kişisel eşyalarına dışkılarının bulaşması gibi durumlarda hastalık diğer kişilere bulaşmaktadır. Doğru bir şekilde temizlenmemiş havuzlarda yüzmek, ellerini doğru ve düzenli olarak yıkamamak, enfekte olmuş su kullanmak, enfekte olmuş su tüketmek, kirli sudan çıkan su ürünlerini yeterince pişirmeden yemek ve anal yolla cinsel ilişki sebebiyle Hepatit A bulaşmaktadır.
Hepatit A Belirtileri
Hepatit A hastalarının bir kısmında hiçbir belirti görülmemektedir. Bu sebeple de hastalığın daha hızlı yayılmasına neden olmaktadır. Belirti görülen hastalarda ise grip benzeri semptomlar görülmektedir. Hepatit A belirtileri genellikle virüs bulaşmasından sonraki 2-6 hafta sonrasında görülmektedir. 2 aydan daha kısa süre içerisinde iyileşen Hepatit A genellikle vücutta herhangi bir hasara sebep olmamaktadır. Diğer bir yandan hastaların yaklaşık %15’inde hastalık 6 aya kadar devam etmektedir. 6 yaşın üzerindeki çocukların %70’inde ise herhangi bir belirti görülmemektedir.
- Ateş,
- Halsizlik,
- Karın ağrısı,
- Gözlerde sararma,
- Bulantı,
- Kusma,
- Şiddetli mide ağrısı,
- İştahsızlık,
- Eklem ağrısı,
- Renksiz ya da soluk renkli dışkı,
- İdrarda koyulaşma,
- Sarılık,
Hepatit A Risk Faktörleri Nelerdir?
Hepatit A hastalığının en önemli risk faktörü hastalığın yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat etmektir. Bu sebeple de bu ülkelere seyahat etmeden önce Hepatit A aşılarının yaptırılması gerekir. Bunun yanında çocuklar, sağlık çalışanları, askerler, yatılı yurtta kalanlar, kreşler, aşısız olanlar ve hijyen kurallarına dikkat etmeyenler de risk altında olmaktadır.
Yüksek Risk Altında Olan Kişiler Kimlerdir?
- Hepatit A hastası ile aynı evde yaşayanlar,
- Hepatit A hastası ile cinsel ilişkiye girenler,
- Pıhtılaşma bozukluğu yaşayanlar,
- Enjeksiyonlu ya da enjeksiyonsuz olarak uyuşturucu madde kullananlar,
- Hepatit A hastalığının yaygın olduğu ülkelerde yaşayanlar ya da bu ülkelere seyahat edenler,
Hepatit A Nasıl Teşhis Edilir?
Hepatit A’nın teşhis edilmesi için öncelikle hastaların hikayesi alınır ve detaylı fiziksel muayene yapılır. Daha sonrasında ise kesin tanı kan testi ile konulmaktadır. Yapılan bu kan testinde hastaların kanlarında ki IgM antikor seviyeleri ölçülür.
Hepatit A Tedavisi
Hepatit A virüse bağlı olarak gelişen bir hastalık olduğu için hastalığın tedavisi bulunmamaktadır. Ancak hastalarda görülen belirtilere yönelik tedavi uygulanmaktadır. Hastaların tedavi süreçlerinde doktorları tarafından önerilen ilaçların dışında başka hiçbir ilaç kullanmamaları ya da bitkisel destek almamaları gerekir. Ayrıca hastaların tedavi sürecinde alkol tüketmemeleri de gerekmektedir.
Hepatit A’dan Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler
Hepatit A’dan korunmak mümkün olmaktadır. Bunu için de en temel nokta hijyen kurallarına dikkat edilmesidir. Ayrıca üzerinde özellikle durulması gereken noktalar ise şunlar olmaktadır.
- Çiğ olarak tüketilecek sebze ve meyveleri tüketmeden önce sirkeli suda bekletmek ya da iyice yıkamak,
- Hastalığın yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat etmeden önce aşı yaptırmak,
- Çocukluk dönemindeki Hepatit A aşılarını yatırmak,
- Tuvaleti kullandıktan sonra elleri yıkamak,
- Çocukların bezini değiştirdikten sonra elleri yıkamak,
- Yemek hazırlamadan önce elleri yıkamak,
- Yemek yemeden önce elleri yıkamak,
- Kabuklu deniz ürünlerini çiğ olarak tüketmemek,
- Etleri az pişmiş yememek,
- Güvenli suları tüketmek,
Hepatit A Aşısı
Ülkemizde Hepatit A aşısı bebeklik dönemi aşı takviminin içerisinde yer almaktadır. 2 doz halinde uygulanan Hepatit A aşısı bebeklere 18. ve 24. ayda uygulanmaktadır. Aşı uygulandıktan sonra koruyuculuğunu göstermesi için ise 15 gün geçmesi gerekir. 2 doz aşı uygulandıktan sonra ise aşı ömür boyu koruma sağlar.
