Mamografi

Mamografi Nedir?

Meme dokusunun düşük doz radyasyon ile filminin çekilmesini sağlayan mamografi, belirtiler gelişmeden önce meme kanserinin teşhis edilmesinde kullanılmaktadır. Bunun yanında yumru, ağrı, meme ucu akıntısı ve meme derisi değişikliklerinde de meme dokusunda herhangi bir anormalliğin olup olmadığının tespit edilmesi için de kullanılmaktadır. 

Mamografi Türleri

Mamografi iki alt türe ayrılmaktadır. Bu türler şunlardır.

2D Mamografiler

2 boyutlu mamografi, her iki memenin de iki farklı açıdan, genellikle yukarıdan ve aşağıdan, fotoğraflarının çekilmesini sağlamaktadır.

3D Mamografiler

3D mamografiler, her bir memenin bir kez sıkıştırıldıktan sonra bir makinenin memenin üzerinde bir yay çizerek hareket eden birkaç X ışını gönderdiği daha yeni bir teknoloji olmaktadır. Çekimlerden sonra bilgisayar görüntüleri bir araya getirir. Bu sayede meme dokusunun üç boyutlu görüntüsü elde edilir. 

Mamografi Neden Yapılır?

Mamografi kanserin tespit edilmesine yardımcı olmaktadır. Ancak kanserin kesin tanısını vermezler. Mamografi ile anormal meme dokusu görüntülenebilmekle birlikte bu dokunun her zaman kanser olduğu söylenemez. Bu sebeple de biyopsi gibi ek işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Mamografi Nasıl Çekilir?

Mamografi, meme dokusunun görüntülenmesi sağlamak için özel olarak dizayn edilmiş bir makine aracılığı ile uygulanmaktadır. Bu cihazın memenin yerleştirilmesini sağlayan özel bir bölümü ve dedektörü bulunmaktadır. Dedektörler dijital görüntünün oluşturulması için bilgisayara elektrik sinyalleri gönderir. 

Mamografi Hazırlığı

Mamografi randevusuna gitmeden önce aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.

• Emziren, hamile olan ya da hamilelik şüphesi bulunan kişilerin bunun doktorlarına bildirmesi gerekmektedir. 
• Regl dönemleri devam eden kadınların mamografi randevularını dönemlerinden bir hafta öncesinde ya da adet döneminde planlamaması gerekmektedir. Çünkü bu süre içerisinde göğüsler daha hassas olabilir ve bu durum kadınların daha fazla rahatsızlık hissetmesine neden olabilir.
• Göğüs implantları bulunan ya da yakın zamanda aşı olan kişilerin de bunu uzmanlarına bildirmesi gerekmektedir.

Mamografi çekileceği gün aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.

• Mamografi öncesinde günlük rutinin değiştirilmesine gerek bulunmaz. 
• İşlem gününde deodorant, parfüm, losyon ya da pudra kullanılmamalıdır. Bu ürünler görüntülerin etkilenmesine neden olabilir.
• Görüntüleme için belden yukarısının soyulması gerekmektedir. 

Mamografi'nin Aşamaları

Mamografi çekimi aşağıdaki aşamaları içermektedir.

• Bel üstündeki tüm giysilerin ve takıların çıkarılması gerekir. Genellikle hastaların kullanması için hastane önlüğü verilmektedir.
• Hastalar mamografi makinesinin önünde durur ve memenin birini önlükten çıkarır.
• Meme destek plakasına yerleştirilir. 
• Teknisyen memenin sıkışması için plastik bir parçayı indirir. Sıkıştırma sürecinde hastaların rahatsızlık ya da acı hissetmesi mümkündür. Baskıya tahammül edilememesi durumunda teknisyene bildirilmelidir. Teknisyen yeniden ayarlama yapacaktır.
• Cihaz, meme sıkışmış halde iken, görüntüleri alır.
• Eğer iki göğüs için de görüntüleme yapılacaksa aynı işlemler diğer meme için de tekrarlanmaktadır.
• Teknisyenin görüntülemeyi bitirmesinin ardından prosedür sona erer ve hastalar üzerini giyerek test odasından ayrılabilir.

Mamografi çekiminde sonra hastalar günlük rutinlerine dönebilir.

Mamografi'nin Zararları

Mamografi çekimlerinde düşük dozda radyasyon kullanılmaktadır. Bu sebeple de radyasyon maruziyeti söz konusu olmaktadır. Ancak mamografinin sağlamış olduğu fayda radyasyon maruziyetinden daha fazla olmaktadır. 

Mamografi sonuçları

Mamografi sonuçları genellikle hemen alınmaktadır. Uzmanlar bir önceki mamografi sonuçları ile karşılaştırmalar yapacak ve gerekli açıklamaların yer aldığı bir rapor sunulacaktır. Mamografi sonuçları içerisinde meme dokusunun yoğunluğu hakkında da bilgi vermektedir. Bu bilgi memede yağlı dokuya oranla ne kadar lifli ve bezli dokunun bulunduğunu göstermektedir. 

Normal Mamografi

Normal mamografi, radyoloğun görüntülemede herhangi anormal bir bölge bulamadığı anlamına gelmektedir. Normal mamografi sonuçlarının bulunması halinde periyodik mamografi çekimlerine devam edilmesi önerilmektedir. Mamografi çekimlerinin düzenli yaptırılması karşılaştırılma yapılmasına olanak sağlamaktadır. Bu sayede teşhisler çok daha verimli olmaktadır.

Anormal Mamografi

Mamografi görüntülerinde bir veya daha fazla gölgeli bölgenin bulunması halinde anormal mamografi sonuçlarından bahsedilmektedir. Anormal mamografi bulunması halinde meme ultrasonu, ek özel mamografi görüntüleri ya da biyopsi gibi ek tetkikler istenmektedir.

Mamografi Hangi Yaşta Çektirilmeli?

Kadınların 40 yaşından 75 yaşına kadar her iki yılda bir mamografi çektirmesi önerilmektedir. Ancak özel durumların bulunması halinde bu sıklık ve periyodik mamografiye başlama yaşı değişiklik göstermektedir. 

Meme kanseri geliştirme riski yüksek olan kişilerin 40 yaşından önce ya da daha sık aralıklar ile mamografi çektirmeleri gerekmektedir. Kanser riski yüksek olan kadınların ayrıca meme ultrasonu ve meme MR gibi ek görüntülemeler çektirmesi de gerekli olabilmektedir. 

Kişinin yüksek risk grubunda olup olmadığının için risk değerlendirilmesinin yapılması gerekmektedir. Aşağıdaki risk faktörlerinin bulunması durumunda uzmanla görüşülmesi gerekmektedir.

• Kişisel meme kanseri öyküsünün bulunması
• Ailede meme ya da yumurtalık kanseri öyküsünün bulunması
• BRCA1 ve BRCA2 gibi genetik mutasyonların bulunması
• Atipik duktal hiperplazi gibi iyi huylu meme hastalıkları
• Göğüs dokusunun yoğun olması