Menenjit Nedir?
Menenjit beyin ve omuriliği çevreleyen zarda oluşan iltihaptır ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Menenjitin belirtileri arasında yer alan kusma, baş ağrısı ve ateş diğer hastalıkların belirtisi olabilir. Ancak bu belirtiler görüldüğünde en kısa süre içinde sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.
Her yaşta görülebilen bir hastalık olan menenjit özellikler 1 yaşın altındaki çocuklarda daha sık görülmektedir. Bunun yanında 60 yaşın üzerinde bulunan bireylerde de görülme sıklığı artar.
Menenjitin Belirtileri Nelerdir?
Menenjitin ilk belirtileri gribi taklit edebilmektedir. Asıl belirtilerin ortaya çıkması ise birkaç saat ya da günü bulabilir. Menenjitin en sık görülen belirtileri ise şunlar olmaktadır:
- Baş ağrısı,
- Meningokok menenjitte deri döküntüsü, Kusma,
- Havale geçirme,
- Yüksek ateş,
- Ense sertliği,
- Konsantrasyon zorluğu,
- Uykuya eğilim,
Yenidoğanlarda görülen menenjit belirtileri ise şunlar olmaktadır:
- Yüksek ateş,
- Hareketlerde yavaşlama,
- Sürekli ağlama,
- Uykuya eğilim,
- Bıngıldakta kabarıklık,
- Beslenememe,
- Bebeğin ensesinde ya da vücudunda sertlik,
Menenjit Nedenleri
Menenjitin en sık görülen sebebi virüsler olmaktadır. Daha sonrasında bakteriler ve parazitler görülen sebepleri arasında yer alır.
Pnömokoklar
Hem küçük çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen menenjitin en sık rastlanılan sebebidir. Zatürre, sinüzit ve orta kulak enfeksiyonlarına sebep olan pnömokoklar bebeklik döneminde itibaren uygulanan aşılar ile korunmak mümkün olmaktadır.
Meningokoklar
Menenjitin en sık görülen sebeplerinden bir diğeridir. Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülen menenjite sebep olabilir. Üst solunum yolları enfeksiyonu da yapan meningokoklar daha sonrasında kan dolaşımı ile beyne ulaşabilir. Aşı ile korunmak mümkün olurken, askeriye, yurt ya da okullarda salgın yaşanmasına neden olabilir.
Listeria
Pastörize edilmemiş süt ve et ürünlerinden bulaşan bir bakteridir. Özellikle hamilelerde, yenidoğanlarda, bağışıklık sistemi zayıflayanlarda ve yaşlılarda enfeksiyona neden olmaktadır. Hamilelik döneminde listeria kapılması durumunda bakteri plasentaya geçerek bebek için ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir.
Virüsler
Virüslerin sebep olduğu menenjit genellikle hafif seyretmektedir. Menenjite en sık sebep olan virüsler ise HIV, herpes ve kabakulak olmaktadır.
Menenjit İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
- Bakteri sebebi ile oluşabilen birçok menenjit aşı ile önlenebilmektedir. Ancak aşı yapılmamış bebeklerin hem kendileri hem de toplum sağlığı tehlikedir.
- Burun yanında askeriye, yurt, kreş ya da okul gibi toplu bulunulan ortamlarda da menenjit hızlı bir şekilde yayılabilir.
- Hamile kadınlarda listerizis riski artmaktadır.
- Diyabet, AIDS, alkolizm ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişilerde de risk artar.
- Bebekler ve çocuklar ise doğal nedenler ile menenjite yakalanma riski taşımaktadır.
- Menenjit hapşırma, öksürme, mutfak eşyalarının ya da diş fırçalarının beraber kullanılması gibi etmenler ile yayılmaktadır.
- Yaşlılarda da menenjit riski artmaktadır.
Menenjit Nasıl Teşhis Edilir?
Menenjitin teşhis edilebilmesi için omurilik sıvısının alınması gerekmektedir. Omurgaların arasından iğne ile alınan bu sıvının incelenmesi ile tanı kesinleşir.
Menenjit Tedavisi
Bakteriyel kaynaklı olarak oluşan menenjitin tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır. Menenjite virüslerin sebep olması durumunda bazı hastalarda hiçbir tedavi uygulanmazken bazı hastalarda ise antiviral tedaviler uygulanabilir.
Menenjitin tanı alması için yapılan testler ile bakterinin türü de belirlenmektedir. Elde edilen bu verilere uygun olan antibiyotik tedavisi 7 ile 21 gün arasında hastalara uygulanır. Antibiyotik tedavisinin yanında hastaları ateş ve kusma sebebi ile kaybetmiş olduğu sıvıların da yerine konulması gerekmektedir. Bazı hastalarda ise ödemin giderilmesi için kortizon tedavisinin de uygulanmasına gerek duyulmaktadır.
Tedavi devam ederken yapılan testlerde menenjit işaretlerinin olmaması durumunda ise tedavi durdurulur. Bakteriyel menenjit çok ciddi bir hastalık olduğu için mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir.
Menenjitin Komplikasyonları
Menenjitin sebep olduğu diğer sorunlar şunlar olmaktadır:
- İşitme bozuklukları,
- Görme bozuklukları,
- Beyin hasarı,
- Bellek sorunları,
- Böbrek yetmezliği,
- Yürüme problemleri,
- Şok,
- Epilepsi,
- Ölüm,
Menenjitten Korunmak İçin Ne Yapılması Gerekir?
Menenjitten korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun için ellerin sık sık yıkanması, öksürürken ya da hapşırırken ağzın kapatılması, hamile kişilerin iyi pişmiş besinler tüketmesi ile menenjit riski azaltılmaktadır.
Menenjit Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Menenjit aşıları ülkemizin çocukluk çağı aşıları içinde yer almaktadır. Pnömokok aşısı bebeklerin 2, 4, ve 6 aylıkken yapıldıktan sonra 1 yaşında tekrarlanır. Yine çocukluk çağı aşıları içinde yer alan beşli karma aşı içerisinde bulunan Haemophilus influenza aşısı ise bebeklerin 2, 4, 6 ve 18. aylarında uygulanmaktadır.
Bunların yanında bulaşma riskinin fazla olduğu askeriye, okul ve kreş gibi yerlerde bulunmadan önce, hacca gitmeden önce ve Afrika ve Hindistan gibi yerlere gidilmeden önce de aşıların tekrarlanması gerekebilir.
Menenjitte Beslenme
Menenjit olan hastaların özellikle ateşlerinin düştüğü dönemde porsiyonlarını küçülterek daha sık beslenmeleri önerilmektedir. Hastaların beslenmeleri düzenlenirken dikkate alınması gereken ilk nokta vücudun toksinlerden temizlenmesine yardımcı olmaktadır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise diyet ile vücudun vitamin, mineral ve elektroliz dengelerinin korunmasıdır. Menenjit hastalarının beslenmelerinde bulunması faydalı besinler ise şunlardır:
- Buğulanmış yağsız etler,
- Haşlama ya da buğulama yöntemi ile pişirilmiş taze balıklar,
- Yumuşak haşlanmış yumurta,
- Süt ürünleri,
- Kolay sindirilebilir süt yağları,
- İri lifli besinler,
- Bol sıvı tüketimi,
- Sütlü veya açık çay,
- Buğday kepeği,
- Kuşburnu,
- Az yağlı et suları,
- Doğal meyve suları,
- Karabuğday ekmeği,
- Bisküviler ve krakerler,
- Yulaf lapası,
- Puding,
- Haşlanmış erişte,
Menenjit için zararlı olabilecek besinler ise şunlardır:
- Hayvansal yağlar,
- Kolay sindirilebilen karbonhidratlar,
- 10 gramdan fazla tuz,
