Nezle

Nezle nedir?

Soğuk algınlığı olarak da adlandırılan nezle boğaz ve burun hastalıklarından birisi olmaktadır. Virüs kaynaklı bir hastalık olan nezleye 200’den fazla virüs çeşidinin neden olduğu bilinmektedir. Nezleye neden olan başlıca virüs ailelerinin içerisinde adenovirüsler, koronavirüsler, rinovirüsler ve RSV’ler bulunmaktadır. Genellikle kış ve sonbahar aylarında görülen nezle kuluçka dönemine de sahip olmaktadır. Nezlenin kuluçka dönemi ise 24 ile 72 saat arasında değişiklik göstermektedir. Hastalık süresi ise genellikle bir hafta olmaktadır. Ancak küçük çocuklarda bu süre uzayabilir.

Nezle tanı yöntemleri

Ortalama bir kişinin bir yıl içerisinde yaklaşık olarak 7 kez nezle olması beklenir. Bu sebeple de nezle son derece yaygın görülen bir hastalık olmaktadır. Belirtilerinin karakterize olmasından dolayı da fiziki muayene ile kolaylıkla teşhis edilebilir. Ancak hastada komplikasyon bulunuyor ise o zaman çeşitli testler uygulanabilir.

Nezle belirtileri

Nezlenin neden olduğu belirtiler bulaşın olmasından sonraki 1 ile 3 gün arasında görülmeye başlanmaktadır. Nezlenin neden olduğu şikayetler genellikle hafif olmaktadır. Ancak bazı vakalarda şikayetler şiddetli olabilir. Örneğin ateşin yüksek seyretmesi ya da uzun süre geçmemesi durumunda hekim kontrolü önerilmektedir. Nezle belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Halsizlik
• Hapşırık
• Düşük ateş
• Baş ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Kulaklarda dolgunluk hissi
• Burun akıntısı
• Boğazda yanma
• Kuru öksürük
• Burun tıkanıklığı
• Gözlerde sulanma
• Gözlerde yanma hissi

Nezle hangi yollarla bulaşır?

Nezle solunum yolu ile bulaşan bir hasatlıktır. Bu sebeple de enfekte olmuş kişinin boğaz salgılarının damlacıkları ile diğer kişilere bulaşmaktadır. Bunun yanında bulaş riskini arttıran etmenler de bulunmaktadır. Bu risk faktörlerinin içerisinde şunlar yer alır:

• Okul ya da askeriye gibi toplu yaşanılan yerler
• Kalabalık ortamlar
• Havalandırılması olmayan ortamlar
• Toplu taşıma araçları
• Yetersiz uyku
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Sigara içmek
• Sigara içilen ortamlarda bulunmak
• Nezle olan kişiler ile yakın temasta bulunmak
• El yıkama yetersizliği
• Hasta olan kişinin eşyaları ile temas
• Kreş ve anaokullarında oyuncakların yeterince dezenfekte edilmemesi

Nezle nedenleri

Nezle üst solunum yollarının iltihaplanmasına neden olan virüsler sebebiyle oluşan bir hastalıktır. Özellikle kış aylarında daha aktif olan rhinovirüsler sebep olmaktadır. Bunların dışında nezleye neden olduğu bilinen iki yüzün üzerinde virüs çeşidi bulunmaktadır. Bu virüsleri vücut tanımadığı için toplumda en sık görülen virüs kaynaklı hastalıkların başında nezle gelmektedir. Bunun yanında virüslerin hayatta kalmak için sürekli olarak mutasyona uğramaları da antikorların virüsleri tanımalarını zorlaştırmaktadır. Bu sebeple de hem yetişkinler hem de çocuklar yıl içerisinde birden fazla kez nezle olmaları normal bir durumdur. 

Nezle tedavi yöntemleri

Diğer virüs kaynaklı hastalıklarda olduğu gibi nezlenin tedavisinde de virüsleri hedef alan bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bunun yanında vakaların önemli bir kısmı evde bakımla kendiliğinden tedavi edilebilmektedir. Bunun yanında şikayetleri fazla olan hastaların rahatlatılması için ateş düşürücü, ağrı kesici ya da burun tıkanıklığının giderilmesi için bazı ilaçlar reçete edilebilir. Bunun yanında hastaların bol sıvı tüketmeleri ve istirahat etmeleri hastalığın tedavisi için yeterli olmaktadır.

Nezleye ne iyi gelir?

Nezlenin neden olduğu şikayetlerin azalması ve hastaların daha kısa süre içerisinde kendilerini toparlayabilmeleri için evlerinde yardım alacakları bazı yöntemler ve besinler bulunmaktadır.

C vitamini içeren meyve ve sebzeler

C vitamini bağışıklık sisteminin daha etkin bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Bu sebeple de mevsimine uygun ve C vitamini açısından zengin olan besinlerin bol miktarda tüketilmesi gerekmektedir. C vitamini açısından zengin olan sebzelerin ise mümkünse çiğ olarak tüketilmesi önerilir. Çünkü C vitamini ısı ile kolaylıkla bozulabilen bir vitamindir. Bunun yanında hastalar hekimlerinin de görüşlerini alarak C vitamini takviyeleri kullanabilirler.

Nane limon çayı

Nezle tedavisinde en çok kullanılan ev ilaçlarının başında nane ve limon çayı gelmektedir. Bu çayı hazırlamak için 1,5 bardak içme suyu ve 2 çorba kaşığı kuru nane cezvede kaynatılır. Daha sonrasında içerisinde limon eklenir ve süzülerek tüketilir.

Zencefilli bal

Enfeksiyon ile mücadelede en güçlü bitkisel kaynaklardan birisi olan zencefil ile anti viral özellikleri olan balın karıştırılarak tüketilmesi de nezlenin neden olduğu belirtilerin kısa süre içerisinde hafiflemesini sağlayacaktır. Özellikle boğaz ağrısı ve yanma hissinin kısa süre içerisinde geçirilmesi açısından en uygun ev ilacı olmaktadır. Karışımın hazırlanması için ise 1 çay kaşığı toz zencefil ile 1 tatlı kaşığı balın karıştırılması yeterli olacaktır. 

Boğaz pastilleri

Eczanelerde bulunan boğaz pastilleri boğaz enfeksiyonlarının temizlenmesinde etkili olmasının yanı sıra boğaz ağrısının giderilmesini de sağlamaktadır.

Tarçınlı ballı ılık süt

Tarçınlı ballı sütü hazırlarken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sütün sıcak olmamasıdır. Çünkü bal sıcak ile karşılaştığında sağlık açısından istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Ihlamur çayı

Nezlenin en bilinen ev ilaçlarından birisi de ıhlamur çayı olmaktadır. Özellikle limon ilave edilerek içilmesi önerilmektedir. 

Paça ve tavuk çorbası

Nezlenin neden olduğu şikayetlerden hızlı bir şekilde kurtulmanın yollarından birisi de paça ya da tavuk çorbasının tüketilmesidir. Boğaz ağrısının kısa süre içerisinde geçmesini sağlamalarının yanı sıra nezlenin sebep olduğu diğer şikayetlerinin de kısa süre içerisinde geçmesini sağlamaktadır.

Bitki çayları

Ekinezya, zerdeçal, zencefil, limon, nane, yeşil çay ya da adaçayı gibi bitki çayları da nezlenin tedavisinde sıklıkla kullanılan bitki çaylarından olmaktadır. Vücuda sıvı alımını arttırmalarının yanı sıra belirtilerin hafiflemesinde de etkili olurlar. 

Nezle komplikasyonları

Nezlenin neden olduğu komplikasyonlar genellikle bebeklerde ve çocuklarda görülmektedir. Bunların başında ise bebeklerde nezle sebebiyle görülen öksürüğün uzamasıdır. Ayrıca alt solunum yolları da enfekte olabilir.

Bunun yanında küçük çocuklarda nezle sonrasında orta kulak iltihabının görülmesi de son derece yaygındır. Nezle sırasında burun tıkanıklığının yaşanması kulağın yeterince hava almasını engeller. Bu durum da kulakta bakterilerin çoğalarak enfeksiyon olmasına neden olur.

Nezle sırasında yaşanan burun tıkanıklığı sinüzitlerin dolmasına da neden olabilmektedir. Bu sebeple de nezle sonrasında sinüzit görülebilir. Başta bebekler ve çocuklar olmak üzere bağışıklık sistemi zayıf olan ya da yaşlı kişilerde nezle sonrasında zatürre ve bronşitin gelişmesi de nezlenin komplikasyonları arasında yer almaktadır. Ayrıca nezle astım ataklarının tetiklenmesine de neden olabilmektedir.

Nezle ve grip farkı

Nezle ve grip sıklıkla birbirine karıştırılan hastalıklardır. Her ikisi de viral kaynaklı olmasının yanı sıra belirtilerinin benzerlik göstermesi ve toplumda aynı dönemlerde sıklıkla görülmelerinden dolayı karıştırılmaları son derece doğaldır. Ancak grip ile nezle arasında önemli bir fark vardır. Bu fark burun akıntısıdır. Nezle de burun akıntısı ve tıkanıklığı görülmesine rağmen grip belirtileri içerisinde genellikle burun akıntısı yer almaz. Bunun yanında gribin neden olduğu şikayetler nezleye göre çok daha ağır olmaktadır. 

Bebek ve çocuklarda nezle

Bebeklerde ve çocuklarda yetişkinlere göre nezlenin belirtileri daha ağır olmaktadır. Bu belirtilerin içerisinde özellikle ateş bulunur. Çünkü nezle olan çocuk ve bebeklerde görülen ateş 39 dereceye kadar çıkabilmektedir. Bunun yanında bebek ve çocuklarda görülen belirtiler içerisinde şunlar yer almaktadır:

• 39 ve daha üstünde ateş
• Burun akıntısı
• Balgam
• Hapşırık
• Halsizlik

Bebek ve çocuklarda nezle teşhisinin konulabilmesi için doktor kontrolü gerekmektedir. Bunun için uzmanların boğaz kontrolü yapmaları yeterli olmaktadır. Ancak bazı durumlarda sürüntü testleri de istenebilir.

Nezle çeşitleri

Nezle kendi içerisinde 3 farklı çeşide ayrılmaktadır. 

Kısa süreli nezle

Genellikle 2 gün ile 1 hafta arasında değişen sürelerde görülen nezleye kısa süreli nezle adı verilmektedir. En yaygın görülen nezle çeşididir. Her yaştan ve cinsiyetten kişide görülebilir. 

Kısa süreli nezle belirtileri

Kısa süreli nezle genellikle yorgunluk ve halsizlik belirtileri ile başlar. Daha sonrasında görülebilecek belirtiler içerisinde ise şunlar yer alır.

• Düşük ateş
• Hapşırık
• Burun akıntısı
• Boğaz ağrısı
• Öksürük

Alerjik nezle

Solunum yollarını etkileyen alerjilerin belirtileri nezle ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple de başta saman nezlesi olmak üzere birçok alerji türü alerjik nezle başlığı altında yer almaktadır. Özellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde görülen nezle belirtileri akla alerjik nezle ihtimalini getirmektedir.

Alerjik nezle belirtileri

Alerjik nezle belirtileri bebek ve çocuklarda yetişkinlere oranla yaklaşık 5 kat daha fazla görülmektedir. Koku kaybı ile karakterize olan alerjik nezlenin neden olduğu diğer belirtiler içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

• Burun akıntısı
• Geniz akıntısı
• Burun tıkanıklığı
• Hapşırık

Kronik nezle

Her ne kadar nezle toplumda en sık görülen hastalıklardan biri ve yıl içerisinde kişileri birden fazla kez etkilemesi normal olarak görülse de bazı vakalarda nezle kronik hale gelmektedir. Kronik nezle zaman içerisinde gribe dönüşebilmektedir. Kronik nezlenin tedavi edilebilmesi için hastaların bağışıklık sistemlerini güçlendirmeleri, dengeli beslenmeleri ve uygun egzersizler yapmaları önerilmektedir.

Kronik nezle belirtileri

Kronik nezle belirtileri ile kısa süreli nezle belirtileri benzerlik göstermektedir. Ancak kronik nezlede belirtiler geçse de kısa süre içerisinde tekrarlamaktadır.

Nezleden korunmak için dikkat edilmesi gerekenler

Nezle özellikle sonbahar ve kış aylarında en sık görülen hastalıkların başında gelmektedir. Bu sebeple de bazı noktalara dikkat edilmesi bulaş riskinin en aza indirilmesi açısından son derece önemli olmaktadır. Dikkat edilmesi gereken noktalar içerisinde ise şunlar yer almaktadır:

• Kreş ve anaokullarında oyuncakların sık sık dezenfekte edilmesi gerekir.
• Sigara içilmemeli ve sigara içilen ortamlardan uzak durulması gerekir.
• Kapalı ortamların sık sık havalandırılması önerilir.
• Gün içerisinde eller ile yüze dokunulmaması gerekir. Özellikle ellerin gözlerden ve burundan uzak tutulması önerilmektedir.
• Son olarak ellerin sık sık yıkanması bulaş riskinin en aza indirilmesi açısından son derece önemli olmaktadır.