Bronşit

Bronşit Nedir?

Bronşitin oluştuğu bronşlardan solunum yolu ile alınan havanın kan ile buluştuğu nokta olan alveol keseciklerine ulaşmasını sağlayan geniş ve orta genişlikteki hava kanallarıdır. Bronşit ise bu hava kanalların bazı etmenler sebebi ile enfekte olmasıdır. Bu enfeksiyon sebebi ile bronşların içini kaplayan mukoza ödem yaparak kalınlaşmaktadır. Bunun yanında mukus daha fazla üretilmeye başlar. Bu değişimlerin sonucunda ise hava alveol kesecilerine rahat bir şekilde ulaşamaz.

İki farklı bronşit çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan ilki akut bronşit olmaktadır. Akut bronşit bakteri ve virüs sebebi ile oluşan enfeksiyonlardır. Ayrıca çeşitli alerjiler de akut bronşitin oluşmasında rol oynar. Enfeksiyona sebep olan etmen tedavi edildiğinde ya da alerjen ile temas kesildiğinde iyileşir.

Diğer bronşit türü ise kronik bronşit olmaktadır. KOAH hastalığının ve sigara kullanımının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Kronik bronşitte bronş duvarlarının kalınlaşması ve mukus üretiminin artması gözlemlenir ve kronik bronşit kadar hızlı bir şekilde iyileşmez.

Bronşitin Belirtileri

Hem akut hem de kronik bronşitin en karakteristik belirtileri derin ve balgamlı bir öksürük ile nefes darlığı ve hırıltılı solunumdur. Bunların yanında hastalarda şu belirtiler de gözlemlenir.

• Egzersiz yaparken ya da hareket ederken nefes darlığı yaşanması,
• Sürekli olarak yorgun hissetmek,
• Düşük oksijen seviyelerinden dolayı oluşan siyanoz,
• Sıklıkla tekrarlayan akciğer enfeksiyonları gibi belirtiler kronik bronşitin belirtileri olmaktadır.
• Burun tıkanıklığı,
• Boğaz ağrısı,
• Baş ağrısı,
• Ateş,
• Sarı veya yeşil balgam gibi belirtiler ise akut bronşitin belirtileri olmaktadır.

Bronşit Çeşitleri

Akciğer hastalıklarından birisi olan bronşit kendi içerisinde çeşitli gruplara ayrılmaktadır.

Akut bronşit

Genellikle 2 yaşın altındaki çocuklarda görülen akut bronşit, alt solunum yolları hastalıkları içerisinde en sık görülen hastalıktır. Grip ve soğuk algınlığı gibi belirtilere neden olan akut bronşit viral kaynaklı bir hastalık olmaktadır. Kronik bronşit türüne göre daha sık rastlanan akut bronşit tedavi edilmesi durumunda 10 gün içerisinde iyileşme görülür.

Kronik bronşit

Uzun süre sigara kullanan kişilerde KOAH öncesinde görülen bir hastalıktır. Kronik bronşiti akut bronşitten ayıran en büyük farkı ise kış aylarında 3 ay süresince görülen öksürük ve balgam varlığıdır. Kronik bronşit enfeksiyona bağlı olarak gelişmez. Bu sebeple de bulaşıcı değildir. Ancak hayati önem taşıdığı için tedavi edilmesi gerekir ve tedavisi uzun bir süreç alabilir.

Bronşitin Nedenleri

Akut ve kronik bronşitin nedenleri birbirinden ayrı olmaktadır. Akut bronşitin en sık görülen sebebi çeşitli virüsler olmaktadır. Bronşite sebep olan virüslerin tamamı belirlenemezse de en sık görülenleri rhinovirus, coronavirus, RSV, influenza A ve B virüsleri olmaktadır.

Akut bronşitin kısmi nedenleri arasında ise bakteriler bulunmaktadır. Akut bronşite en sık sebep olan bakteriler ise klamidya, mycoplasma, streptococcus pneumoniae, haemophilus ve moraxella catarrhalis bakterileridir.

Bu etkenlerin yanında hava kirliliği, sigara dumanına maruz kalmak ve alerjilerde akut bronşitin sebepleri arasında yer alabilmektedir.

Kronik bronşitin sebepleri ise genellikle çevresel faktörler ve sigara kullanımıdır. En yaygın sebebi olan sigara kullanımı sigara içenlerin hemen hemen tamamında görülmektedir. Çevresel faktörler içinde ise hava kirliliği, toz ve kimyasallara sürekli olarak maruz kalmak bulunmaktadır.

Bronşit Nasıl Teşhis Edilir?

Uzmanlar hastaların öykülerini ve şikayetlerini dinledikten sonra fiziki muayene yaparlar. Akut bronşit genellikle şiddetli bir şekilde geçirilen üst solunum yolları hastalıklarından sonra görülmektedir. ÜSYE’den sonra görülen şiddetli ve balgamlı öksürük genellikle en belirgin belirtisi olarak kabul edilir.

Kronik bronşitte ise üst solunum yolları hastalıkları ile herhangi bir ilgisi bulunmamaktadır. Uzun süreli öksürük hikayesi bulunan bir hastada kronik bronşit düşünülmektedir. Ancak diğer sebeplerin elenebilesi için bazı tanı yöntemlerinden faydalanılır.

Kan Tahlilleri

Kan tahlilleri vücutta enfeksiyon olup olmadığının belirlenmesi açısından önemlidir.

Balgam Testleri

Balgam testleri ile bulunabilecek bakterilerin ve diğer özelliklerin tayinleri yapılmaktadır.

Spirometre

Bu test ile hastaların bronşiyal tüplerinin hangi ölçüde daraldığı belirlenmektedir. Test sayesinde solunan hava miktarı ve hızı ölçülebilmektedir. Özellikle astım veya KOAH gibi eşlikçi hastalıklarının belirlenebilmesi açısından önemlidir.

Arteriyel Kan Gazı

Kanda bulunan oksijenin ve karbondioksitin belirlenmesi için yapılan bir testtir. Aynı zamanda kanın asit seviyesi de ölçülür. Her zaman uygulanmayan bir test olmakla birlikte hastaların bronşitin şiddetini belirlemede, KOAH gibi hastalıkların durumunu belirlemede kullanılmaktadır.

Akciğer Grafisi

Hem zatürre hem de hava yolundaki tıkanıklığın görülmesi için yapılmaktadır.

BT Taraması

ava yollarında bulunabilecek tıkanıkların görüntülenmesi için kullanılan bir başka yöntemdir. Ayrıca atelektazi gibi kitle hastalıklarının da belirlenmesine yardımcı olur.

Bronşit Tedavisi

Bronşitin tedavisi sebep olan etkene göre değişiklik göstermektedir. Altında yatan etmenin belirlenmesi ve bu etmenin tedavi edilmesi ile bronşitte tedavi edilmiş olur.

Antibiyotik Tedavisi

Eğer bronşitin altında yatan sebep bakteri kaynaklı bir enfeksiyon ise o zaman antibiyotik tedavisinden yararlanılır. Virüs sebebi ile oluşan bronşitte ise antibiyotik tedavisi genellikle kullanılmamaktadır. Ancak hastalar yaşlı veya bronşite eşlik eden başka hastalıklar varsa o zaman kullanılabilir.

Belirtilerin Hafifletilmesine Yönelik İlaç Tedavisi

Bronşit ile oluşan koyu mukusun oluşmasını engellemek için bir takım ilaçlardan yararlanılır. Bu ilaçlar aynı zamanda solunum yollarının rahatlamasını da sağlar. Hem bakteriyel hem de virüs kaynaklı bronşitte uygulanmaktadır. Alerji sebebi ile olan bazı hastalarda da kullanılabilmektedir. Tedavinin desteklenmesi için ise bol su tüketimine özen gösterilmesi gerekmektedir.

Bronşite Ne İyi Gelir?

Balgam problemi yaşayan hastaların boğazlarının rahatlamasını ve bu bölgede bulunan enfeksiyonun giderilmesi için tuzlu su ile gargara yapılması önerilmektedir. Bunun için bir bardak suyun içine iki yemek kaşığı tuz konulması ve düzenli aralıklar ile gargara yapılması gerekmektedir.

Hastaların kuru ve nemsiz bir ortamda bulunması şikayetlerinin artmasına neden olmaktadır. Bu sebeple bulundukları ortamın doğal nemlendirme yöntemleri ile nemlendirilmesi gerekir.

Bronşiollerin daralmasının önlenmesi ve burada bulunan kalıntıların atılabilmesi için ise günde en az 2 litre su içilmesi gerekmektedir.

Bronşitte Beslenme

Bronşit hastaları bazı besinlerden yardım alarak daha hızlı bir şekilde tedaviye yanıt verebilir. Ayrıca hastaların bol su tüketmeleri de önemli olmaktadır.

• A vitamini açısından zengin besinler ile beslenilmelidir. Bunlar özellikle sarı ve turuncu renkli meyve ve sebzelerde bulunmaktadır.
• Nane bronşit semptomlarının azaltılmasına yardımcı olurken burnun açılmasına da yardımcı olmaktadır.
• C vitamini açısından zengin beslenmek ise bronşit için en iyi destekleyicilerden birisi olmaktadır. Turunçgillerin yanı sıra kırmızı biber, maydanoz, kivi, kekik, koyu yapraklı sebzelerinin de tüketilmesi önerilir.
• Bağışıklık sisteminin koruyucularından birisi olan ginseng aynı zamanda akut bronşite karşı da koruyucudur.
• Yağlı balıklar vücutta enfeksiyonun önlenmesi ve mikroplarla savaşmak için bağışıklığı güçlendirmektedir.
• Yeşil çay virüslerin sebep olduğu enfeksiyonların yayılmasını engellemede etkilidir.

Bronşit Öksürüğüne Ne İyi Gelir?

Bronşitin neden olduğu öksürüğün hafifletilmesi için bazı doğal besinlerden yardım alınabilir. Bunların içerisinde ise şunlar yer almaktadır.

Soğan

Antioksidan açısından zengin olan soğan bronşite ve öksürüğe iyi gelen besinlerin başında yer almaktadır. Bunun için soğan çiğ olarak tüketilebileceği gibi bir çorba kaşığı soğan suyu da tüketilebilir.

Bal

Antioksidan açısından zengin olan bir diğer besin de bal olmaktadır. Bal sadece öksürüğün hafiflemesini değil aynı zamanda balgam gibi problemlerin azalmasına da yardımcı olan bir besindir. Ancak en iyi faydayı alabilmek için mümkün olan en yüksek kalitede balın tüketilmesi gerekmektedir.

Zencefil

Zencefil tek başına kullanılabileceği gibi zerdeçal ve bal ile karıştırılarak da tüketilebilir. Hem öksürüğün hem de balgamın giderilmesini sağlamaktadır. Bronşitin neden olduğu öksürüğün hafiflemesi için toz ya da taze zencefil kullanılabilir.

Zerdeçal

En az zencefil kadar güçlü etkileri olan zerdeçal da öksürüğün giderilmesini sağlamasının yanı sıra bağışıklık sisteminin de güçlenmesinde rol oynamaktadır. Bal ya da zeytinyağı ile tüketilebilen zerdeçalın etkisinin güçlendirilmesi için karabiber de eklenebilir.

Ihlamur

Kış hastalıklarından son derece etkili olan ıhlamur, öksürüğün hafiflemesini de sağlamaktadır. İçerisinde bal ya da zencefil eklenerek etkisi arttırılabilir.

Nane

Nane çayı ve nane yağı bronşların gelişmesini sağlayan bir bitkidir. Ayrıca sinüslerin rahatlamasını da sağlayan nane yağı öksürük ve balgam gibi problemlerin giderilmesinde etkilidir.

Okaliptüs

Nane de olduğu gibi çay ya da yağ olarak tüketilebilen okaliptüs nane gibi etki göstermektedir. Bronşit hastalarının rahat nefes almasını sağlayarak hırıltı ve öksürük gibi problemlerin giderilmesini sağlar.

C vitamini

C vitamini açısından zengin olan meyve ve sebzelerin bol miktarda tüketilmesi de bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktadır. Bu sayede hem öksürük hem de boğaz ağrısı hızlı bir şekilde iyileşebilir.

Bol sıvı tüketimi

Bronşit hastalarının öncelikli olarak dikkat etmesi gereken bol sıvı alımıdır. Bunun için başta su olmak üzere bitki çayları ve meyve sularının tüketilmesi gerekmektedir.

Bronşit Riski Nasıl Azaltılır?

Bronşit olma riskinin azaltılması için aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi önerilir.

• Sigara tüketiminin durdurulması ve sigara dumanına maruz kalınmaması
• Solunum yollarının tahriş olmasına neden olan etmenlerden uzak durulması
• Soğuk algınlığına yakalanılması durumunda bolca dinlenilmesi gerekmektedir.
• Sağlıklı bir beslenme düzeninin oluşturulması
• Ellerin sık sık sabunla yıkanması
• Grip ya da zatürre aşılarının düzenli olunması

Bronşit Bulaşır Mı?

Eğer bronşit mikroorganizma kaynaklı olarak görülürse bulaşıcı bir hastalık olarak sınıflanmaktadır. Mikroorganizma dışında sebeplere bağlı olarak görülen bronşit ise bulaşıcı özellik taşımamaktadır. Bronşit nedenler içerisinde viral kaynaklı bronşit, bulaşıcılığı en yüksek olan türüdür.

Bronşit Kaç Günde Geçer?

Bronşit hastalarının iyileşme süreci farklılık göstermektedir. Örneğin akut bronşit 1 ile 3 gün içerisinde değişiklik göstermektedir. Kronik bronşitin iyileşme süreci ise daha uzun olmaktadır. iyileşme sürecinin hızlanması için tedaviye en kısa süre içerisinde başlanması, ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması ve dinlenme önerilir.

Bebeklerde Bronşit

Bronşit genellikle 2 yaşın altındaki bebeklerde görülmektedir. Bazı vakalarda hastane yatışı gerektiren nefes darlığına neden olur. Bronşitin bebeklerde daha sık rastlanmasının nedeni ise bebeklerin bronşlarının çaplarının yetişkinlere oranla daha küçük olmasıdır. Bu sebeple de çok daha kolay tıkanır ve bağışıklığı düşük olduğu için viral enfeksiyonlardan daha sık etkilenirler. 

Özellikle anne sütü almamış, prematüre doğan ve sigara dumanına maruz kalan bebeklerde daha sık görülmektedir. Bunun yanında bulaş riski daha fazla olan kreş gibi ortamlarda bulunan çocuklarda da bronşite daha sık rastlanır.

Bebeklerde bronşit belirtileri

Bebeklerde görülen bronşit belirtileri akut bronşit belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Bebeklerde görülen bronşit belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.

• Kuru öksürük ve sonrasında gelen balgam
• Göğüs bölgesinde ağrı
• Göğüs bölgesinde yanma
• Hafif ateş
• Titreme
• Boğaz ağrısı
• Sinüs tıkanıklığı
• Nefes darlığı
• Hırıltılı solunum
• Halsizlik
• Burun akıntısı

Bebeklerde ve çocuklarda bronşit nasıl engellenir?

Bebeklerde ve çocuklarda bronşit sıklıkla görülen hastalıkların başında yer almaktadır. Ancak engellenmesi mümkün olmaktadır. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktaların içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Dengeli ve sağlıklı beslenme
• Düzenli bir uyku düzeninin bulunması
• Kişisel hijyen
• El yıkama alışkanlığının kazandırılması
• Temiz bir atmosferde bulunmak
• Sigara dumanından uzak durmak
• Ev hijyenine önem verilmesi