Normal doğum nedir?
Bir kişinin vajinasından doğum yapmasına normal doğum adı verilmektedir. En yaygın kullanılan doğum yöntemi olan normal doğumda rahim kasılır ve rahim ağzı incelerek açılır. Bu sayede bebek doğum kanalından dışarı itilir.
Uzmanlar fetus ve anne için genellikle en güvenli yöntemin vajinal doğum olduğunu söylemektedir. Normal doğum hamileliğin 37 ila 42 haftaları arasında gerçekleşir.
Normal (doğal) doğum türleri
Farklı normal doğum türleri bulunmaktadır. Bunlar içerisinde spontan, yardımı ve indüklenmiş vajinal doğum yer alır.
Spontan normal doğum
Doğumu tetikleyen ilaçlar olmadan ve kendi başına yapılan doğuma spontan vajinal doğum adı verilmektedir.
İndüklenmiş vajinal doğum
İlaçlarla ya da diğer tekniklerle doğum başlatılır. Bu yöntemler ile servik hazırlanarak doğumun gerçekleşmesi sağlanır. Bu normal doğum çeşidine aynı zamanda doğum indiksiyonu adı da verilmektedir.
Yardımlı normal doğum
Bebeği dışarı çıkarmak için forseps veya vakum cihazı kullanılmasıyla gerçekleşen normal doğumlara verilen addır. Hem spontan hem de indüklenmiş normal doğuma olmak yardımcı olabilir.
Normal (doğal) doğum belirtileri
Normal doğumun başlangıcına gizli aşama adı verilmektedir. Bu aşamada rahim ağzı yumuşak ve ince hali gelir. Aynı zamanda bebeğin doğması için açılmaya başlar. Gizli aşama bazen saatler ya da günler sürebilir. Bu süre içerisinde genellikle kadınların evde kalması tavsiye edilmektedir. Doğumun başladığını dair işaretler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kasılmalar başlar.
- Sırt ağrısı görülür.
- Bebeğin kafasının bağırsaklara baskı yapmasından dolayı tuvalete gitme isteği artar.
- Rahim ağzındaki mukus tıkacı açılır ve nişan denilen hafif kanlı akıntı görülür.
- Plasenta suyu gelir
Aşağıdaki durumların gerçekleşmesi halinde hastaneye başvurulması gerekmektedir
- Plasenta suyunun gelmesi
- Vajinal kanama
- Bebeğin normalden daha az hareket etmesi
- 10 dakika içerisinde 3 veya daha fazla kasılma yaşanması
- 37 haftadan az olmasına rağmen doğumun başladığının belirtilerinin bulunması
Normal (doğal) doğum aşamaları
Normal doğum 3 aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşamalar ve yaşanan durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır
1. evre
Doğumun ilk aşaması olan 1. evrede rahim kasılmaya başlar ve rahim ağzı 10 santimetre açılır. Bu aşamada görülen durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Doğum sancıları 8 ila 10 dakika arasında gelmeye başlar.
- Rahmi tıkayan mukus hafif kanlı bir halde atılır.
- Rahim ağzının 6-7 santimetre açılması ile bebeğin başı doğum kanalına baskı yapar. Bu sebeple de su kesesi yırtılır
- Suyun gelmesini takiben basınç azaldığı için sancıların şiddetinde azalma görülür. Ancak daha sonra sancılar yeniden şiddetlenir.
Normal doğumların yaklaşık olarak %85’i 1. evrede geçmektedir. Bu sebeple de anne adayının bu aşamada kendini çok fazla yormamasına dikkat edilmesi gerekir.
Doğumun ilk evresinde anne adaylarını rahatlatmak için çeşitli aktiviteler yapılabilir. Bunların içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Doğum eğitimlerinde öğretilen ve anne adaylarının rahatlamasını sağlayan nefes tekniklerini uygulamak
- Ilık duş almak
- Hafif bir yürüyüş yapmak
- Pozisyon değiştirmek
- Rahatlatıcı müzikler dinlemek
Doğumun ilk evresinde sağlık uzmanları bebeğin kalp atışlarını dinlemeye başlar. Bunun yanında rahim ağzını ne kadar açıldığı da sık sık kontrol edilir.
2. evre
Doğum evresi olarak da adlandırılan ikinci evrede doğum başlar. Bu evrede görülebilecek durumlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Sancıların en şiddetli hissedildiği evredir.
- Sancılar 2-3 dakika arayla gelip giderler.
- Her bir sancı yaklaşık olarak 60 ila 70 saniye arasında sürer.
- Bu evre de istemsiz ıkınma hissi başlar.
- Doğum evresi ilk kez doğum yapan kadınlarda yaklaşık olarak 1 saat devam eder.
- 2. ya da 3. çocuğunu doğuran annelerde ise bu süre yaklaşık olarak yarım saat sürer.
Bu aşamada doğumun rahat bir şekilde gerçekleşmesi için sağlık uzmanlarının yönlendirmelerine dikkat edinmesi gerekmektedir. Genellikle sancılarla birlikte bu ıkınma olması gerekmektedir. Ikınmanın kuvvetli olması sayesinde bebek doğum kanalından daha hızlı ilerleyecektir. Bebeğin başının görülmesi daha sonra bir iki kez ıkınma bebeğin dünyaya gelmesi için yeterli olacaktır.
3. evre
3 evrede doğum gerçekleşmiştir. Ancak plasenta ayrılmadığı için doğum devam etmektedir. Bu sebeple de bu aşamada bebekler anneye verilir. Daha sonrasında plasentanın ayrılma belirtilerini takip ederek plasenta çıkartılır. Plasentanın çıkartılması için karın bölgesinden rahime masaj yapılır.
Plasentanın çıkarılması genellikle yarım saat sürmekle birlikte bu aşamada bebek emzirmeye başlanabilir. Plasentanın çıkarılmasından sonra rahim ve rahim ağzı kontrol edilir. Plasentanın tek parça halinde çıkıp çıkmadığını kontrol edilir. Rahim ağzında ya da vajinadan hangi bir yırtık olması halinde dikiş atılır.
Normal (doğal) doğum riskleri
Tüm diğer doğum seçenekleri içerisinde vajinal doğumlar en az riskini taşımaktadır. Normal doğumun en sık görülen komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
İlerleyememe
Doğumun yavaşlaması, durması ya da rahim ağzının genişlememesi mümkün olmaktadır. Bu durumda kasılmaları uyarmak ve doğumu ilerletmek için oksitosin verilmektedir.
Düzensiz fetal kalp atışı
Bebeğin kalp atışı hızının düzensiz olmasının sebebi başının veya göbek kordonunun sıkışması sebebiyle olmaktadır.
Kanama
Normal doğumun en önemli komplikasyonlarından birisi doğum sırasında ya da sonrasında aşırı veya yaşama tehdit eden kanamalardır. Bazı kişilerde doğumdan birkaç saat sonrasına kadar kanama görülmeyebilir.
Vajinal yırtıklar
Doğum sırasında vajina veya rahim etrafındaki dokularda yırtıklar meydana gelebilir.
Derin ven trombozu
Doğumdan kısa süre sonra bacaklarda ya da pelviste kan pıhtıları gelişebilmektedir.
Doğum sonrası preeklampsi
Doğum sonrasında görülen aşırı yüksek tansiyonu doğum sonrası preeklampsi adı verilmektedir.
Normal (doğal) doğum faydaları
Normal doğum hem anneye hem de fetüse çeşitli faydalar sağlamaktadır. Normal doğumun anneye sağlamış olduğu faydalar içerisinde şunlar yer alır.
- Daha kısa süre içerisinde iyileşme
- Emzirmeye daha erken başlama
- Gelecekteki hamilelik komplikasyon risklerinin daha düşük olması
Normal doğumun bebekler için olan faydaları içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Solunum sorunları yaşama riskinin daha düşük olması
- Geliştirilmiş bağışıklık sistemi fonksiyonu
- Emzirme olasılığının artması
Hangi durumlarda normal doğum önerilmez
Normal doğum genellikle tercih edilen doğum yöntemidir. Ancak bazı koşullarda normal doğumu tehlikeli bir hal almaktadır. Bu durumlarda sezaryen önemlidir. Sezaryenin önerildiği koşullar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Bebeğin ters gelmesi
- Plasenta previa veya plasenta da farklı sorunların bulunması
- Herpes simplex virüsünden dolayı tedavi edilmemiş bir enfeksiyonun bulunması
- Açık genital lezyonların varlığı
- Kronik sağlık sorunlarının bulunması
Vajinal doğumdan sonra görülebilecek yan etkiler
Doğumdan sonra kadınların bazı fiziksel ve duygusal değişiklikler yaşaması mümkündür. Sıklıkla görülen bu değişiklikler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kabızlık
- Göğüsten süt gelmemesi
- Yırtılma durumunda vajinada ağrı ve hassasiyet
- Ruh hali değişiklikleri
- Vajinal kanama
- Hemoroid
- Hormonal değişikliklerden dolayı baş ağrısı, sıcak basması veya terleme
- Kramplar
- Bir tür vajinal akıntı olan lochia
- Doğum sonrası depresyon
