Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif kompulsif bozukluk yaşayan hastaların kontrol edemedikleri düşünceleri ve endişeleri bulunmaktadır. Bu düşüncelerin ve endişelerin kontrol altına alınabilmesi için de hastalar saplantılı ritüeller gösterirler. Kompulsiyon adı verilen bu takıntılar hastaların sürekli olarak aynı davranışlarda bulunmalarına neden olmaktadır.

Hastaların yaşamış oldukları bu saplantılı durum hem kendileri hem de çevrelerindeki kişiler için son derece rahatsız edici olmaktadır. Çünkü hastaların yaşamış oldukları kaygı ve gerginliklerin üzerinden ancak tekrar ettikleri bu ritüeller ile gelebilmektedir. Bu sebeple de bu ritüelleri gerçekleştirmeleri onlar için bir zorunluluk haline gelmektedir. Ritüellerini gerçekleştirmemeleri durumunda ise endişe ettikleri durumun gerçekleşeceğine dair inançları tam olmaktadır. Hastaların takıntıları ile endişeleri arasında ise genellikle anlamlı bir bağlantı bulunmamaktadır.

Hastaların sahip oldukları bu ritüelleri görmezden gelmeye çalışmaları ya da engellemeye çalışmaları durumunda ise düşünceleri ve endişeleri  çok daha da artmaktadır. Bu sebeple de endişelerinin artması durumunda hastalar ritüellerini gerçekleştirmek için kendilerini daha fazla zorlamaya başlarlar. Hastaların kendilerini daha fazla zorlaması ise günlük hayatlarının engellenmesine ve yaşam kalitelerinin düşmesine neden olmaktadır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri

OKB’nin en karakteristik belirtileri hastaların kendilerini zorlamaları ve saplantıları olmaktadır. Diğer bir yandan bu hastalarda sadece obsesyonun da görülmesi mümkün olmaktadır. OKB hastalarında takıntılar ve zorlamalar çok görülebilir olduğundan tanı alması da son derece kolay olmaktadır.

Temel olarak OKB hastalarının sahip oldukları derin endişelerinin kontrol etmelerini sağlayan sahip oldukları ritüeller olmaktadır. Bu sayede sahip oldukları endişelerin ya da düşüncelerin üzerinden gelmeyi amaçlamaktadırlar.

OKB sürekli olarak tekrarlayan bir hastalık olmaktadır. Hastalar sürekli olarak istemedikleri düşüncelere, dürtülere, sıkıntı ve endişelere sahip olurlar. Bu düşünce endişelere sahip olan hastalar ise bu  etkileri görmezden gelmek için kendilerini zorlayabilirler. Hastaların yapmış oldukları bu davranışlar ise durumlarının daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Hastaların sahip olduğu belirtiler stres altında kalmaları durumunda çok daha kötüye gidebilir. Genellikle hayat boyu devam eden bir hastalık olan OKB’nin hafif ve orta şiddetli semptomları bulunabilir. OKB hastalarında görülen belirtiler ise şunlar olabilir.

• Bir dua, kelime ya da şarkıyı sürekli olarak tekrar etmek,
• Belirli kalıplar ile sayı saymak,
• Kapalı olduğu bilinen şeyleri yeniden kontrol etmek,
• Nesneleri sayma,
• Sürekli olarak duş alma,
• Mikroplardan korkma,
• Aşırı titizlik,
• Sürekli olarak elleri yıkama,
• El sıkışmama,
• Nesnelerin düzenli olarak kalması,
• Başkalarını dokunduğu nesneler ile temas edememek,
• Zara göreceğine dair düşünceler,
• Sevdiklerinin zarar göreceği yönünde düşünceler,
• Düzenli ve simetrik olmak,
• Kirlenme korkusu,

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri

OKB nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan çalışmalar çevresel ve biyolojik etkenlerin OKB üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Çevresel Faktörler

OKB hastalarının bir kısmı  çevresel stres faktörlerinden etkilenmektedir. Hastaların hayatlarında yaşamış oldukları ve ciddi stres oluşturacak bazı durumlar OKB’ye neden olabilmektedir. Diğer bir yandan hastaların hayatlarında yaşadıkları stresler ve ciddi değişiklikler OKB kötüleşmesine de neden olmaktadır. OKB’nin artmasına ve oluşmasına neden olan çevresel faktörler ise genellikle şunlar olmaktadır.

• İlişkide yaşanılan kaygılar,
• İş ve okul ile ilgili yaşanılan değişiklikler veya sorunlar,
• Sevilen birinin ölümü ya da ayrılık,
• Hastalık,
• Taciz,
• Yaşam durumunun değişmesi,

Biyolojik Faktörler

OKB hastalarında beyinlerinin belirli bölgelerinde aşırı aktivite bulunmaktadır. Hatta atakların yaşandığı dönemlerde bu bölgeler daha fazla aktif hale gelmektedir. Yaşanılan bu değişikliğin sebebinin ise nörotransmiterlerin dengesizliği olmaktadır.

Obsesif Kompulsif Tanısı Nasıl Yapılır?

OKB tanısı için kullanılan herhangi bir test ya da görüntüleme sistemi bulunmamaktadır. Bu sebeple hastaların öyküleri ve sahip olduğu semptomlar temel alınarak OKB tanısı konmaktadır. Uzmanlar tarafından gerçekleştirilen muayenelerde hastaların düşünce, davranış ve duygu kalıpları incelenir ve semptomları değerlendirilir.

OKB’nin bazı hastalarda tanı alması bazen zor olabilmektedir. Özellikle anksiyete bozukluğu, şizofreni veya depresyon ile benzer semptomlara sahip olmasının yanı sıra hastaların hem OKB’ye hem de farklı mental hastalıklara sahip olması tanının alınmasını zorlaştıran etmenler içinde yer almaktadır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavi Yöntemleri

OKB’nin tedavi edilmemesi durumunda hastaların kendiliğinden iyileşmesi zor olabilmektedir. Hatta semptomlar kötüleşebilmektedir. Bu sebeple de hastaların tedavi edilmesi çok önemlidir. OKB’nin etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi veya semptomların kontrol altına alınabilmesi için hem ilaçların hem de terapilerin birleştirilmesi gerekmektedir.

Davranış Terapisi

OKB hastalarının sergilemiş oldukları davranışları ve düşünce tarzlarını değiştirmeye yönelik bir tedavi yöntemi olmaktadır. Tedavinin amacı hastalara zorlayıcı davranışta bulunmadan kaygılarının sebepleri ile yüzleşmelerini sağlamaktır.

İlaç Tedavisi

OKB hastalarının beyinlerinde salgılanan serotonin hormonunun arttırılması için ilaçlardan yardım alınabilir.