Pika Sendromu

Pika Sendromu Nedir?

Yeme bozukluğu hastalıklarından birisi olan pika sendromu, kişilerin yiyecek ya da herhangi bir besin değeri olmayan şeyleri takıntılı bir şekilde yemesi durumuna yapılan tanımdır. Pika, çoğu zaman zararsız bir durum olmaktadır. Ancak kişinin bu davranışı neden ve ne zaman yaptığına bağlı olarak riskli olabilmektedir. 

Pika sendromu genellikle geçicidir. Özellikle demir eksikliği ya da diğer besine eksiklikleri olduğu için kil ya da toprak gibi çeşitli malzemeleri yiyen kişileri etkileyebilmektedir. Otizm spektrum bozukluğu bulunan kişilerde de pika bozukluğu sıklıkla görülmektedir. Çocuklarda pika sendromu nadir görülen durumlardan biri olmamakla birlikte otistik çocuklarda ve gelişimsel veya zihinsel engelli olanlarda daha yaygın olarak görülmektedir.

Pika Sendromunun Tanı Kriterleri

Pika sendromu tanısını koymak için çeşitli laboratuvar testlerine gerek bulunmaz. Tanı için hastanın ailesinden ve tanıdıklarından alınan bilgiler ile tanı konulabilmektedir. Daha sonra semptomlara ve kişide görülen şikayetlere bağlı olarak başka testler yapılabilir. 

Pika tanıtımının konulabilmesi için 4 kriterin aynı anda var olması gerekmektedir. Bu kriterler içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Teşhis, en az 1 ay boyunca sürekli olarak besin veya besin değeri olmayan yiyecek ya da maddelerin tüketilmesini gerektirir. 
• Bir kişinin zihinsel olarak belli bir aşamayı geçmiş olması ve yiyecek ya da besin değeri olmayan şeyleri yememesi gerektiğini bilmesi gerekir. 
• Kişinin davranışını açıklayacak sosyal veya kültürel arka plan nedenlerine sahip olmaması gerekir 
• Kişide tıbbi veya zihinsel sağlığı etkileyecek herhangi bir olumsuzluğun bulunmaması gerekir. 

Pika son derece yaygın görülen bir davranış olmakla birlikte bu davranışı gösteren kişilerin önemli bir kısmında teşhis konulmamaktadır. Pika sendromu tanısının koymama nedenleri içerisindeyse şunlar yer almaktadır. 

• Kültürel veya sosyal uygulamalar 
• Beslenme eksiklikleri 
• Diğer tıbbi veya zihinsel sağlık koşulları

Yardımcı Testler 

Pika sendromu görülen kişilerde bu davranışı görülmesine neden olabilecek fiziksel etmenlerin belirlenebilmesi için bazı testler uygulanmaktadır. Bunun yanında pika sendromunun vücutta yaratmış olabileceği hasarın anlaşılabilmesi için de çeşitli testler yapılabilmektedir. Bu testlerin içerisinde şunlar yer alır. 

• Anemi veya düşük çinko düzeylerini araştırmak için kan testleri 
• Bağırsak kanamasını test edebilmek için dışkı örnekleri 
• Bağırsak tıkanıklığını kontrol etmek için röntgen veya diğer görüntüleme testleri 
• Kurşun zehirlenmesinin değerlendirilebilmesi için kurşun seviyelerini ölçen testler 
• Yenilen maddenin türüne bağlı olarak parazit veya bakteri olup olmadığını kontrol etmek için yapılan testler 
• Beslenme eksikliklerinin test edilmesi

Pika Sendromu Belirtileri

Pika sendromunun tek belirtisi yiyecek ya da besin değeri olmayan şeyleri takıntılı bir şekilde yemektir. Bu duruma sahip çoğu kişi tek tür gıda dışı öğeyi tercih etmektedir. Ancak pika sendromu kendine has semptomları olan başka durumlara ya da sorunlara neden olabilir. Pika sendromu nedeniyle oluşabilecek diğer koşullar içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Anemi
• İnce ve kalın bağırsak tıkanıklığı 
• Yuvarlak kurt enfeksiyonu 
• Kurşun zehirlenmesi 
• Kabızlık 
• Elektrolit dengesizliği 
• Düzensiz kalp ritimleri 

Kişilerin besin olmayan öğeleri tüketmesi sebebiyle görülebilecek bazı belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtilerin içerisinde ise şunlar yer alır. 

• Karın ağrısı 
• Mide bulantısı 
• Kabızlık 
• Kanlı dışkı 
• Şişkinlik 
• İshal

Pika Sendromu Nedenleri

Pika sendromunun neden oluştuğu tam olarak bilinmemesi ile birlikte araştırmacılar bazı faktörlerin hastalığın gelişme riskini arttırdığını bildirmektedir. Pika sendromunun nedenleri içerisinde şunlar yer alabilmektedir. 

Kültürel veya Öğrenilmiş Davranışlar 

Bazı dini ya da sosyal gruplarda besin olmayan maddelerin yenmesi yaygın görülen bir durumdur. 

Stres veya Kaygı 

Pika sendromu görülen kişilerde stres ya da kaygı ile başa çıkamama sıklıkla görülmektedir. Bu dönemlerde pika davranışları başa çıkma mekanizması olarak kullanılmaktadır. 

Çocukluk Dönemindeki Olumsuz Koşullar 

Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte sosyoekonomik açıdan düşük bir ortamda büyüyen çocuklarda bu sorun daha fazla görülmektedir. Ancak bazı açıklamalar bulunmaktadır. Bunların içerisinde bu şartlarda büyüyen çocukların istismara ya da ihmale daha fazla açık bulunması bulunmaktadır.

Bunun yanında ebeveynlerin ikisinin ya birinin çocuğu ihmal etmesi durumunda dikkat çekmek için de bu davranış görülebilmektedir. 

Beslenme Eksiklikleri

Beslenme sorunları sebebi ile yeterli vitamin ve minerallerin alınmaması da pika sendromuna neden olabilmektedir. En sık görülen mineral eksikliği içerisinde demir, kalsiyum ve çinko bulunmaktadır. 

Ruh Sağlığı Koşulları 

Ruh sağlığı bozukluğu olan kişilerde ilave olarak pika sendromu görülebilmektedir. Ruh sağlığı durumları doğuştan olabileceği gibi sonradan da oluşabilmektedir. 

Tıbbi Durumlar 

Hamilelik ve orak hücreli anemi pika sendromu ile bağlantısı olan iki sağlık durumudur. 

Bazı İlaçlar 

Bazı ilaçlar pika veya benzeri davranışlar geliştirme riskini arttırmaktadır. Ancak bu ilaçların insanlarda pika gelişmesine neden olup olmadığı tam olarak bilinmemektedir.

Pika Sendromu Tedavi Yöntemleri

Hamile olan kişilerde pika sendromu genellikle kendiliğinden kaybolmaktadır. Çocuklarda görülen bu davranış ise yenilebilecek ya da yenilemeyecek ögeleri öğrenildikten sonra kendiliğinden ortadan kaybolmaktadır. Ancak zihinsel engelli veya öğrenmeyi engelleyen diğer sorunları olan çocuklar için sorunlu maddelerin kaldırılması ve denetimi son derece önemli olmaktadır. 

Piko sendromunun tedavisinin ana şekli terapi olup duruma ve bireysel ihtiyaçlara bağlı olarak farklı terapi yöntemleri bulunmaktadır. Pika sendromunda sıklıkla uygulanan terapi yöntemleri içerisinde şunlar yer almaktadır. 

Hafif Önleyici Tedavi 

Bu yöntem insanlara gıda dışı öğelerden kaçınmayı öğretmek için hafif tiksintiler kullanarak pika davranışından kaçınmayı öğretmeyi ve sağlıklı yeni davranışlarını olumlu şekilde güçlendirmeyi içermektedir. 

Davranış Terapisi 

Bu terapi yönteminde kişiye davranışlarını değiştirmesine yardımcı olarak ve başa çıkma mekanizmaları ile stratejileri öğretmeyi içermektedir. 

Diferansiyel Takviye 

Bu yöntemde kişiler başka davranış ve faaliyetlere odaklanarak pika davranışlarından kaçınmayı öğrenmektedir. 

Pika Sendromu Türleri 

Pikanın farklı türleri bulunmaktadır. Sınıflandırılmalar kişinin yediği gıda dışı ögenin türüne göre değişiklik gösterir. Sıklıkla görülen pika çeşitleri içerisinde aşağıdakiler yer almaktadır. 

Jeofaji 

Toprak, kil ya da kum yemeği de içerebilen toprak tüketiminin bulunması durumuna jeofaji adı verilmektedir. 

Pagofaji

Genellikle demir eksikliği anemisi olan kişilerde görülen pagofaji kompulsif olarak buzlu içecek içmek ya da buz yemek gibi davranışları içermektedir. 

Amilofaji 

Pişmemiş pirinç veya makarna, nişasta gibi yiyeceklere tüketilmesi durumuna amilofaji adı verilmektedir. 

Pikao Sendromu Komplikasyonları 

Gıda dışı öğelerin tüketilmesinden dolayı pika sendromunda çeşitli komplikasyonlar görülebilmektedir. Tüketilen ögenin çeşidine ve zararına bağlı olarak bu komplikasyonlar değişiklik göstermekle birlikte sıklıkla görülen komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır. 

• Bağırsak tıkanıklıkları
• Nöbetler 
• Mide ülseri 
• Kabızlık 
• Diş problemleri 
• Zayıf beslenme 
• Bakteriyel veya paraziter enfeksiyonlar 
• Davranış sorunları 
• Kurşun zehirlenmesi 
• Tükenmişlik