Serotonin sendromu nedir?
Serotonin vücuttan normal olarak salgılanan hormonlardan biridir. Serotonin sendromu ise vücutta gereğinden fazla serotonin olması durumuna verilen addır. Genellikle serotonin düzeylerini etkileyen ilaçların alınmasından kaynaklanan serotonin sendromun, neden olan ilaçların durdurulması temel tedavidir.
Serotonin sendromu potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir ilaç reaksiyonudur. Serotonin beyindeki ve vücudumuzun diğer bölgelerindeki sinir hücreleri tarafından üretilen ve kimyasal olan bir nörotransmiterdir. Çoğu kişi uygun dozda reçete edildiği ve doktorunun söylediği şekilde serotonini etkileyen ilaçları güvenle kullanabilir.
Serotonin sendromu çoğunlukla yeni bir ilaç alındığında veya vücuttaki serotonin seviyesini artıran ilacın yüksek dozda alındığında ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında vücudu seratonin farklı şekilde işlemesi veya artan miktarda serotoninin işlenememesi durumlarında da serotonin sendromu belirtileri ortaya çıkmaktadır.
Serotonin sendromu tanı yöntemleri
Serotonin sendromunu teşhis edecek herhangi bir test bulunmamaktadır. Sebeple de uzmanlar hastalarda görülen belirtileri fiziki muayeneye göre tanı koyarlar. Tanı koyma aşamasında hastanın serotonin yükselmesine neden olacak ilaçları kullanıp kullanmadığı önemli bir noktadır.
Serotonin yükselmesine neden olan ilaçlar reçeteli olarak alınabileceği gibi reçetesiz olarak, yasa dışı uyuşturucular ve bitkisel ürünler olarak da alınabilir. Bunun yanında uzmanlar hastanın durumuna daha net görebilmek için aşağıdaki testleri isteyebilirler.
- Alınan ilaçların düzeyini ölçmek için kan ve idrar testleri
- Vücudun ne kadar iyi çalıştığını kontrol etmek için yapılan testler
- Omurilik sıvısını da dahil olmak üzere enfeksiyon belirtilerini aramaya yönelik testler
- Benzer belirtilere neden olabilecek diğer bozuklukları dışlamak veya herhangi bir komplikasyonu belirlemek için uygulanan diğer testler
Serotonin sendromu nedenleri
Serotonin sendromunun temel sebebi vücuttaki serotonin seviyesinin artışıdır. Serotonin seviyesinin artışı aşağıdaki durumlarda gerçekleşebilir.
- Serotonin düzeylerini etkileyen birden fazla ilaç alımı
- Yakın zamanda ilaç kullanmaya başlamak veya serotonin düzeylerini arttırdığı bilinen bir ilacın dozunu arttırmak
- Yanlışlıkla veya bilerek seratonin ile ilgili bir ilacın çok fazla alınması
- Serotonin düzeylerini etkileyen bazı yasa dışı uyuşturucuları, bitkisel ürünleri veya reçetesi satılan ilaçları kullanmak
Serotonin yükselmesine neden olan ilaçlar ve diğer ürünler içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Serotonin düzeyini arttırdığı bilinen ve en yaygın kullanılan ilaç grubu antidepresanlardır. Serotonin sendromuna neden olduklarında genellikle diğer serotonerjik ilaçlarla birlikte kullanılmış olabilirler. Bu ilaçların içerisinde migren ilaçları veya opioid ağrı kesici ilaçlar diğer almaktadır.
- Şiddetli ağrının giderilmesi amacıyla kullanılan tramadol, meperidin, tapentadol, hidrokodon, oksikodon, fetanil ve metadon gibi opioid grubu ilaçlar
- Reçetesiz satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları
- Migren ve baş ağrısında kullanılan ilaçlar
- HIV ve AIDS tedavisinde kullanılan ritonavir
- Mide bulantısını önlemek için kullanılan ilaçlar
- Duygu durum dengeleyici ilaçlar
- Ginseng
- Sarı kantaron
- Suriye sedefi
- Hindistan cevizi
- Ecstasy
- LSD
- Kokain
- Amfetaminler
- Metamfetaminler
- Triptofon etkin maddeli besin takviyeleri
Serotonin sendromu belirtileri
Serotonin sendromunun belirtileri ve şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Bazı belirtiler son derece hafif olurken bazı belirtiler ise ölümcül olabilmektedir. Bu sebeple de aşağıda yer alan belirtilerin herhangi birinin görülmesi durumunda uzmana başvurulması gerekmektedir.
Hafif belirtiler
Serotonin sendromunun hafif belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır
- Sinirlilik
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
- Göz bebeklerin irileşmesi
- Titreme
Orta dereceli belirtiler
Serotonin sendromunun orta dereceli belirtileri arasında şunlar yer almaktadır.
- Ajitasyon
- Huzursuzluk
- Kas seğirmesi
- İstemsiz kas kasılmaları
- Kas spazmları
- Kas sertliği
- Terleme
- Titreme
- Anormal göz hareketleri
Şiddetli belirtiler
Serotonin sendromunun şiddetli belirtileri içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Kafa karışıklığı
- Yönelim bozukluğu
- Deliryum
- Kalp atış hızının artması
- Yüksek tansiyon
- 38,5 santigrat dereceden yüksek ateş
- Nöbetler
- Anormal kalp atışı
- Bayılma
Seratonin sendromunun neden olduğu belirtiler genellikle ilaç alınmasından birkaç saat sonra ortaya çıkmaya başlar. Neredeyse tüm hastalardan belirtiler ilacın kullanılmasından sonraki ilk 24 saat içerisinde görülmektedir.
Serotonin sendromu tedavi yöntemleri
Seratonin sendromunun tedavisi belirtileri şiddetine göre değişiklik göstermektedir.
Hafif belirtiler gösteren hastalarda tedavi
Hastada görülen belirtiler hafif ise soruna neden olan ilacın durdurulması ya da dozajını değiştirilmesi ile belirtiler 24 ila 72 saat içerisinde kaybolmaktadır. Belirtilerin hızlı geçmemesi durumundan siproheptadin gibi serotonin blokeri verilebilir.
Orta şiddetli belirtileri olan hastalarda tedavi
Hastada görülen belirtiler orta şiddette ise belirtilerin uygulanan tedavi ile düzeldiğinden emin olmak için en az 24 saat hastanede gözlem altında tutulmaları gerekmektedir.
Şiddetli belirtileri olan hastalarda tedavi
Hastada görülen belirtiler şiddetli olması durumunda vücut ve organ fonksiyonlarının yakından takip edilebilmesi için hastaların yoğun bakım ünitesinde tedavi edilmesi gerekmektedir. Hastada görülen belirtilere bağlı olarak tedaviler aşağıdaki seçenekleri içerebilir.
- Ajitasyon, kas sertliği ve nöbet benzeri hareketler gibi belirtileri hafifletilmesi için benzodiazepin benzeri ilaçların kullanılması
- Sıvı alımını sağlamak ve ateşi tedavi edebilmek için IV sıvıları ve kandaki oksijen seviyesini iyileştirmek için maske yoluyla oksijen
- Kalp atış hızını ve kan basıncını kontrol etmeye yönelik ilaçlar
- Aşırı yüksek ateşi olan hastalar için mekanik ventilasyon, sedasyon ve kas felci için solunum tüpü
- Diğer tedavilerin işe yaramaması veya yeterince hızlı çalışmaması durumunda serotonin bloke edici ilaçlar
Serotonin sendromunun komplikasyonları
Serotonin sendromunun tedavi edilmemesi durumunda hastalarda görülebilecek komplikasyonlar içerisinde şunlar yer almaktadır.
- Nöbetler
- Nefes almada zorluk
- Böbrek yetmezliği
- Koma
- Ölüm
