Ginseng Nedir?
Geleneksel Çin tıbbında sıklıkla kullanılan ginseng modern tıp tarafından da üzerinde birçok araştırma yapılan bir bitkidir. İlaç endüstrisinin her geçen gün gelişmesi ile birlikte vücutta birçok faydası bulunan ginseng günlük hayatta kolaylıkla kullanılabilecek formlar haline gelmişlerdir.
Ginseng kısa boylu ve saçaklı bir bitki olmaktadır. Yavaş büyüyen bitki Panax cinsinin alt türlerinden birisidir. Farklı türleri bulunan ginseng yetiştirildikleri bölgelere göre isimlendirilmektedir ve her bir alt türün farklı faydaları bulunmaktadır. Alt türleri Amerika ginsengi (Panax quinquefolius) ve Kore ginseng (Panax ginseng) olmaktadır.
Ginsengin Türleri
Ginseng yetiştiği bölgelere göre farklı isimlerle anılmaktadır. Türlerinin farklı olması aynı zamanda içeriğindeki maddeleri de etkilemektedir. Bu nedenle de etkili oldukları alanlarda değişiklik göstermektedir.
Kore Ginsengi
Kırmızı ginseng olarak da bilinen kore ginsengi Kore bölgesinde yetişen bir ginseng türüdür. Aktif bileşenler açısından son derece zengin olan Kore ginsengi bu sebeple birçok faydayı da içinde barındırmaktadır. Hasadı en geç yapılan ginseng olduğu için de en olgun ginseng çeşidi olmaktadır. En yararlı tür olarak bilinen kırmızı ginsengin hasadının yapılabilmesi için en az 6 yıl beklenmektedir.
Beyaz Ginseng
4 ile 6 yıl arasında hasat edilen ginseng türü olmaktadır.
Amerikan Ginsengi
Kanada ve Ontario kökenli olan Amerikan ginsengi, Amerikanın yüksek enlemlerinde yetişmektedir. Bunun yanında ticari amaçlı olarak Çin’de de yetiştirilmektedir.
Sibirya Ginsengi
Hem Rusya’da hem de Japonya’da yetişen Rusya ginsenginin en önemli özelliği içeriğinde ginsenosit maddesinin bulunmamasıdır. Bu özelliğinden dolayı ginseng ile benzer faydaları bulunmasına rağmen ginseng familyasının bir üyesi olarak değerlendirilmemektedir.
Çin Ginsengi
Amerikan ginsenginin ticari amaçlı olarak üretilmeyen cinsi olmaktadır. Bu cinsi Kore ginsengi ile aynı kökene sahip olduğu için aynı özelliklere de sahip olmaktadır.
Ginsengin Faydaları
Ginseng içerisinde bulunan etkin maddelere bağlı olarak farklı etkileri bulunmaktadır. Çin tıbbında birçok farklı alanda kullanılmasına rağmen modern tıp açısından yapılan çalışmalar daha kısıtlı olmaktadır. Yapılan bu araştırmalar sonucunda ginsengin tanımlanmış faydaları şunlardır.
Antioksidan Etki
Ginseng bitkisinin en önemli ve en çok bilinen özelliği antioksidandır. Antioksidan açısından son derece zengin olan ginseng vücudun doğal süreci sonunda ortaya çıkan reaktif oksijen radikalleri ve oksidan maddelerin vücuttan atılmasını sağlamaktadır.
Vücutta bulunan hücrelerin enerji üretim süreçlerinde ortaya çıkan bu maddelerin vücutta birikmesi durumunda ise başta kanser olmak üzere kanser, enfeksiyon hastalıkları, damar sertliği ve iltihaplanma gibi sağlık sorunlarına neden olmaktadır.
Bu sebeple de antioksidan açısından zengin besinlerin tüketilmesi vücutta oluşan oksidanların kontrol altına alınmasını sağlamaktadır. Bu sayede de hastalıklardan korunmasına yardımcı olmaktadır.
Enerji
Asya ginsenginin içerisinde bulunan maddelerden dolayı hücrelerin metabolizmasını hızlandırmaktadır. Hızlanan metabolizmada zindelik ve enerji sağlamaktadır. Bu özelliğinden dolayı da genellikle hastalık sonrasında hissedilen halsizliğin giderilmesini sağlamaktadır.
Düzenli olarak ginseng tüketilmesi durumunda kronik yorgunluk şikayetlerini azaltır. Bu kişilerin hem mental hem de fiziksel olarak daha enerjik olmalarını sağlamasının yanı sıra yorgunluğu da ciddi ölçüde azaltmaktadır.
Beyin Fonksiyonlarını Artırır
Özellikle orta yaşlı ve sağlıklı bireyler üzerinde yapılan araştırmalara göre bilişsel yetenekleri ve hafızayı artırmaktadır. Özellikle Alzheimer hastaları üzerinde yapılan araştırmalarda hastaların stres ve kaygı seviyelerinin indirilmesine yardımcı olmaktadır.
Erektil Disfonksiyonun Giderilmesi
Ginseng üzerinde yapılan en çok araştırmalardan birisi de erkeklerde görülen erektil disfonksiyonun giderilmesinde etkili olmaktadır. Ginseng içerisinde bulunan maddeler penis doku ve damar çeperlerinde oluşan oksidasyon oranını azaltarak damarların genişlemesini sağlayan nitrik oksit molekülünün miktarını artırmaktadır. Bu molekül sayesinde de sertleşme kolaylaşmaktadır. Kore ginsengi kullanan erkeklerin %60 oranında iyileştiği çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Bağışıklık Sistemini Destekler
Ginseng içeriğinde bulunan maddeler bağışıklık sistemini harekete geçirerek hem kanser hem de enfeksiyon ile daha etkin mücadele etmektedir. Bu etkisinin görülebilmesi için Amerikan ginsenginin kullanılması gerekmektedir.
Kan Şekerinin Düzenlenmesi
Fermente edilmiş kırmızı ginseng kan şekerinin düzenlenmesinde etkilidir. İçeriğinde bulunan maddeler sayesinde insülin hormonun etkisini güçlendirmektedir. diyabet hastalarında ise ginsengin antioksidan özellikleri insülin hücrelerinin korunmasını sağlamaktır.
Konsantrasyon Desteği
Gıda takviyesi olarak kullanılan ginsengin konsantrasyonu arttırma ve hafızayı destekleme özellikleri bulunmaktadır. Özellikle ginkgo biloba ile ginseng kombinasyonu üzerinde yapılan araştırmalar demans hastalarının tedavisine takviye olarak kullanılabileceğini göstermiştir.
Kanser Tedavisine Destek Olarak Kullanılabilir
Kanser tedavilerini desteklemek için kullanılan takviyeler antioksidan ve antienflamatuar özellikleri ile ön plana çıkmaktadır. Ginsengin içerisinde de bu etkin maddeler yer aldığı için kanser tedavilerinde takviye olarak kullanılabilmektedir. Bunun yanında anormal hücrelerin üretilmesini ve büyümesini engellemektedir.
Kanser tedavisi gereği kemoterapi alan hastaların kemoterapinin yan etkilerinden korunması ve bu etkilerin azaltılması açısından da kanser tedavilerinde kullanılan gıda takviyelerinden birisi olmaktadır.
Cilt Sağlığı
Uzun süreli güneşin zararlı ışınlarına maruz kalınması dolayısıyla oluşan foto yaşlanmanın etkileri de ginseng ile azaltılabilmektedir. Bunun gerçekleşmesinin sebebi ise cilt hücrelerin hasarlanması ve oksidan maddelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ginseng içinde bulunan maddeler ise bu oksidan maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olmaktadır.
Bunun yanında ginsengin yaşlanma karşıtı özelliği de bulunmaktadır. Ginseng içinde bulunan maddeler cilt dokusunun bütünlüğünü korunmasına da yardımcı olmaktadır.
Saç Sağlığı
Ginsengin en etkili olduğu alanlardan biri de saç sağlığı olmaktadır. Saçların dökülmesinin önlenmesinde ve sağlıklı bir şekilde uzamasında etkili olan ginseng bu etkisini saçlı deride ki hücrelerin artmasını sağlayarak gerçekleştirmektedir. Bu sayede saç köklerinin de güçlenmesini sağlamaktadır.
Ginseng Nasıl Kullanılır?
Günlük beslenme düzeni içerisinde farklı şekillerde eklenebilen ginsengin en yaygın kullanımı çay olarak tüketilmesidir. İnce ginseng dilimlerinin sıcak su içerisinde demlenerek hazırlanan ginseng çayının yerine çiğ olarak ya da suda hafif haşlayarak da tüketebilirsiniz.
Ginseng bir diğer kullanım şekli ise gıda takviyesi olmaktadır. Bitkinin özlerinden elde edilen gıda takviyeleri tablet, toz, kapsül ya da yağ formunda olabilir. Ginseng çiğ olarak tüketmeyi tercih edenlerin günlük olarak 1- 2 gramı geçmemesi gerekir. Gıda takviyesi olarak kullanılacaksa da günlük 300- 400 mg ile sınırlı olmalıdır. Günlük tüketim miktarından daha fazla ginseng tüketilmesi durumunda ise en sık görülen yan etkileri gerginlik ve uyumada zorluk olmaktadır.
Toz Ginseng
Ginsengin uzun raf ömrüne sahip olması için kurutulup toz haline getirilmiş şeklidir. Bu hali ile hem tek başına hem de içeceklerin içerisinde kullanılmaktadır. Günlük 200- 400 mg tüketilmesi önerilir.
Kapsül Ginseng
Hem kapsül hem de tablet haline getirilmiş olan ginseng içerisinde farklı miktarlarda ginseng bulundurduğu için içerik bilgisine bakılması gerekmektedir.
Ginseng Çayı
Ginsengin demlenmesi ile elde edilen ginseng çayı içeriğinde bulunan maddelerin daha hızlı bir şekilde aktive olmasından dolayı sıklıkla tercih edilen bir kullanım yöntemi olmaktadır. Bu özelliğinden dolayı da hem ginseng çayının hem de içeriğinden ginseng bulunan bitkisel çayların günde 2 fincan ile sınırlandırılması gerekmektedir.
