Sünnet

Sünnet Nedir?

Sünnet, ameliyathane ortamında penisin ucundaki idrar deliğini örten deri dokusunun cerrahi olarak kesilmesi işlemidir. Sünnet, medeniyetler boyunca hem dini hem de sağlık açısından uygulanan bir işlemdir. Sünnet derisinin pipi başına yapışık ve dar olması halinde, idrar yapmada zorluk ve bazen idrar yolu enfeksiyonu görülebilmektedir. Yetişkinlerde ise bulaşıcı hastalık açısından taşıyıcı özellik getirebilir. Bu sebeple sağlık açısından tavsiye edilen sünnet, bu sorunlardan korunma amaçlı olarak yapılabilir.

Doğuştan Sünnetli Nedir?

Halk arasında peygamber sünnetli olarak adlandırılan hipospadias hastalığı, çocukların tuvaletini yapamamasına ve böbrek rahatsızlıklarına yol açabilmektedir. Doğuştan sünnet olarak bilinen Hipospadias hastalığı, dış idrar deliğinin bulunması gereken yerden daha aşağıda olması durumudur. Son zamanlarda doğuştan sünnetli çocuk sayısında artış görülmektedir. Bunun sebebi yapay hormonlar ve haşere ilaçları gibi çevresel faktörlere bağlanmaktadır. 300 çocuktan birinde görülmekte olan hipospadias, idrar deliğinin yerine göre sınıflandırılmaktadır.

Peygamber sünneti tanısı doğumda konulmalıdır. Uzman bir doktorun yapacağı muayenenin dışında ailelerin de dikkat etmesi gereken konular bulunmaktadır. Anne ve babalar, çocuğun idrar deliğinin penisin alt yüzünde veya daha geride olup olmadığına dikkat etmelidirler. Bunun dışında, penis başının eğri olması, sünnet derisinin penis başının alt yüzünde oluşması, ereksiyon sırasında penisin aşağı doğru kıvrılması, çocuğun idrarını karşıya doğru yapması gibi durumlarda hemen bir uzman hekime başvurulmalıdır.

Sünnet Yöntemleri

Sünnet işleminde birçok teknik vardır. Lazerle sünnet, dikişsiz sünnet, kansız sünnet gibi yöntemler gibi pek çok yöntemden bahsedilmektedir. Yapılan işlemde standart olarak iç ve dış sünnet derisinin kesilerek birbirine tutturulmasıdır. Penisin şekli ve yapısına göre cerrahi işlem belirlenmektedir. Sünnet yöntemi farklı olsa da yapılan işlem sırasında sünnet yapılacak yerin steril ve temiz olması, sünnet derisinin yeterli oranda kesilmesi, kanama kontrolünün iyi şekilde yapılması ve görünüme dikkat edilmelidir. Sünnet yöntemleri arasında bipolar koterle sünnet vardır. Yüksek frekanslı elektrik akımı veren bu cihaz çoğunlukla her ameliyatta kullanılmaktadır. Elektrik akımı bir elektrottan diğer elektrota aradaki dokudan geçerken ilerler. Bu yöntemle sünnet daha kolay ve daha güvenilir şekilde yapılmaktadır. Bir diğer yöntem açık cerrahi yöntemlerle sünnettir. Klasik yöntem olan bu yöntem dikişli sünnet olarak da bilinir. En yaygın ve en güvenilir bu yöntemde, iç ve dış sünnet derisi kesildikten sonra birbirine kendi kendine emilebilen dikiş yöntemi ile tutturulur.

Gomco Klamplerle Sünnet

Çoğunlukla yenidoğan bebeklerde uygulanan bir yöntemdir. Bebeğe bölgesel anestezi verilerek sünnet derisi ve penis başı birbirinden ayrılır. Anatomik olarak uygun bebeklerde sıkça tercih edilen bir yöntem olan bu yöntemde fazla deri bisturi ile kesilir, bir iki tane dikiş atılır veya bazen dikiş gerekmeyebilir.

Plastibell Aleti

Yüzük yöntemi adıyla da bilinen bu yöntemde, penisin üzerine plastik çan ve bir bağlama ipi yerleştirilir. Lokal veya genel anestezi altında yapılan bu yöntemde plastibell adı verilen alet penis başına yerleştirilir ve bağlama ipi ile sünnet derisi, plastibellin üzerine gelecek şekilde bağlanarak fazla deri kesilir. Bir hafta içinde ölü doku, bağlama ipi ve plastibell kendiliğinden düşer.

Plastik Tek Kullanımlık Klamp

Yetişkin bireylerden yenidoğan bebeklere kadar tüm yaş gruplarında tercih edilen bu yöntemde, tek kullanımlık klample kesilecek olan sünnet derisi öncelikle plastik bir kıskaçla sıkıştırıldıktan sonra derinin üst kısmı kesilir. Plastik kısım bir hafta içinde çıkartılır.

Sünnet Sonrası İyileşme Süreci

Sünnet sonrası iyileşme süreci kişiye göre yapılan sünnet işlemine göre farklılık göstermektedir. Sünnet sonrasında yaranın iyileşmeye başlaması 48 saat içinde oluşacaktır. Yenidoğan bebeklerde sünnet sonrası iyileşme daha çabuk bir şekilde olmaktadır. Bebeklik döneminde hücre bölünmesi daha hızlı olduğu için daha çabuk bir şekilde iyileşme görülmektedir. Yenidoğan bebeklerde iyileşme bir hafta içinde gerçekleşir. Daha büyük çocuklarda iyileşme 10-15 günde olmaktadır. Okul çağındaki çocuklarda 2-3 haftada iyileşen sünnet yarası, yetişkin bireylerde ortalama olarak 3-4 haftayı bulmaktadır. Sünnet sonrası tıbbi olarak yaranın tam olarak iyileşmesi, ölü dokunun kaybolup, eski haline kavuşması 6 ayı bulmaktadır.

Sünnet Sonrası Oluşabilecek Yan Etkiler

Sünnet sonrası oluşabilecek yan etkiler kanama, enfeksiyon, anesteziye reaksiyon, ağrı, sünnet derisini çok uzun veya çok kısa kesmek, penis ucunda tahriş ve penis açıklığının iltihaplanması nadir de olsa sünnet yeri düzgün iyileşmez ve penisin ucuna yapışma durumları görülebilir.

Sünnet Sonrası Yapışıklık

Sünnet edilmiş çocuklarda, pipisi gömük veya sünnet enfeksiyonu geçiren çocuklarda, koterle yapılan sünnetlerden sonra sünnet yerinden pipi başına yapışıklıklar oluşabilmektedir. Bunun sebebi ise dokuların iyileşirken üst üste veya uzun bir süre yapışık bir şekilde kalmasından kaynaklıdır. Özellikle bezlenen çocuklarda idrarla birlikte tahriş etme etkisi bu duruma etki etmektedir. Bu sebeple, sünnetten sonra iyileşme sürecinde pipisi gömük olan çocuklarda pipi başı ve sünnet bölgesi korunarak pipiye masaj yapılmalı veya kremlerle yara iyileşmesini sağlayarak yapışıklık oluşmasını önlemek gerekir. Yapışıklık genellikle anestezik kremlerle ya da anesteziye hiç gerek duymadan basit künt disseksiyonla açılabilmektedir. Çok nadir de olsa cerrahi işlem gerekebilir. Bu işlem 3-5 dakikalık bir işlemdir Basit bir yapışıklık durumunda bir işlem yapmaya gerek yoktur. Çocuk büyüdükçe yapışıklık kendi kendine düzelecektir.

Sünnet Sonrası Şişlik

Sünnet sonrasında yapılan lokal anestezi sonrası pipinin etrafında şişme görülebilir. Bu şişlik sorunu sık sık görülmektedir. Sünnet işlemi esnasında deride oluşan yara hassasiyete neden olarak hava ile temastan dolayı şişlik oluşabilmektedir. Şişlik eğer enfeksiyon varsa veya çocuk çok hareket etmişse daha fazla olmaktadır. Bu yüzden çocuğun fazla hareket ettirilmemesi ve yara bakımına özen gösterilmelidir. Şişlik ve ağrıyı azaltmak için ılık suya oturtmak iyi gelecektir.

Sünnet Sonrası Pipide Beyazlık

Sünnet sonrasında iyileşme olurken pipide beyazlık endişe edilecek bir durum teşkil etmez. Sünnet bölgesinde ayrılma ve iyileşme oluşurken beyaz renkte küçük topaklanmalar olabilir. Endişe edilecek bir durum değildir.

Sünnet Zararlı Mı?

Sünnet olmanın sağlık açısından birçok yararı bulunmaktadır. Ancak vücut bütünlüğüne zarar verilmesi söz konusu olduğu için bazı durumlarda şüpheli bir işlem olarak adlandırılmaktadır. Çünkü sünnet işleminde vücudun bir parçasının alınması ve anestezinin uygulanması bazı riskleri de beraberinde getirmektedir. Bu sebeple de sünnetin zararları tıp literatüründe geniş bir şekilde tanımlanmıştır.

Sünnet üzerine yapılan araştırmalarda her 100 işlemden yaklaşık olarak dördünde çeşitli komplikasyonların yaşandığı görülmüştür. Bu komplikasyonlar içerisinde kana en sık görülen problem olmaktadır. Kanamanın durdurulması için basınç uygulanması genellikle yeterli olmaktadır. Ancak bazı vakalarda kanamanın durdurulabilmesi için tekrardan cerrahi müdahalenin yapılması gerekir.

Sünnet sonrasında yaşanabilecek bu problem özellikle pıhtılaşma problemi yaşayanlar için ciddi bir durum olmaktadır.

Sünnetin bir diğer zararı da sünnetli olan erkeklerin cinsel ilişki ve mastürbasyon sırasında sünnetsiz olan erkeklere oranla daha fazla acı hissetmeleridir. Sünnetli erkeklerde görülen bu acının kaynağının sünnet sırasında penise verilen zarar ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bu sebeple de sünnetin cinsel hayatı etkilediği düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda sünnetli erkeklerde penis yaralanması, ereksiyon için gerekli olan penis derisinin oluşmaması, penisin kıvrılması ve ereksiyon sonrası kanamanın görülmesi sünnetsiz erkeklere göre daha fazla olmaktadır.

Sünnetin psikoloji etkileri üzerinde yapılan çalışmalarda da sünnetin erkekleri olumsuz etkilediği görülmüştür. Yapılan bu çalışmalarda sünnetli olan erkeklerin kendilerini yaralı hissetme ihtimallerinin daha fazla olduğu görülmüştür. Bunun yanında sünnetli erkeklerin kendilerine olan güvensizlikleri, genital güvensizlikleri ve kompleksleri daha yüksek olmaktadır. Bunların yanında sünnetli erkeklerin daha öfkeli ve saldırgan oldukları ve aileye ihanetin daha yüksek olduğu da yapılan araştırmalar ile kanıtlanmıştır.

Sünnet Neden Olunur?

Sünnetin başlıca sebepleri, tıbbi gereklilik ve toplumun sosyal ve dini açıdan istekli olmasıdır. Bebeklik çağında olmak üzere sünnet derisinin yapısal olarak farklı olması uzun ya da dar olması çocuğun idrar yaparken zorlanmasına sebep olup zorlaştırabilir. İlk bir yaş içerisinde sünnetin idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruma özelliği daha yüksektir. Çocukta çok sık idrar yolu enfeksiyonu oluyorsa veya farklı bir ürolojik sorun varsa tıbbi olarak sünnet yapılmalıdır. Sünnet penis için hijyenik bir durum yaratmaktadır. Türkiye gibi sünnetin yerleşik olduğu toplumlarda dini ritüeller, örf ve adet nedeniyle toplumsal baskı sebebiyle mecburen sünnet tercih edilecek bir hale geliyor. Bunun yanında yenidoğan bebeklerde yapılan sünnet işlemi penis kanseri gelişme riskini azalttığı, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini azalttığı ve idrar yolu enfeksiyonundan koruduğu bilinmektedir.

Sünnet Yaşı

İlk 10 gün sünneti, bazı hekimler bebeğin acı hissi gelişmediği için en iyi dönemin bu dönem olduğunu ve uyuşturmadan yapılabileceğini söylemektedir. 10 gün - 30 gün sünneti, 1. Ayın sonuna doğru göbek düşer, bebeğin anneyle olan ilişkisi daha düzene girer. Bebeğin büyüme verileri, doğumsal hastalıkları aşağı yukarı ortaya çıkar. Bu dönem sünnet için uygun olmakla birlikte tıbbi gereklilik yoksa ertelenebilir. 2-6 ay sünnetinde bebek daha yeni hareketlenmeye başlamıştır. Uyku, yemek düzeni yeni oturmuştur. Sünnet bebeğin uyku saatine denk getirilip doğal uykusunda sünneti yapılabilir. Sünnet esnasında dikkati oyuncaklarla oynarken, mama yerken kolaylıkla sünnet yapılabilir. Sünnet bakımı kolay ve iyileşme hızlıdır. 6-12 ay sünnetinde bebek hareketlidir. Dönmeye, emeklemeye başlar. Anne ve babasının yanında güvenli alanında oyun oynayarak veya uykusunda sünnet yapılabilir.

2-6 yaş üstü çocuklarda korkuların başladığı dönemdir. Nadir olsa da zarar göreceğinden korkabilir. Bu dönemde geleneksel sünnet önerilmez. Tıbbi bir gereklilik durumunda sünnet yapılır. 6 yaş çocuklarda bilinç gelişmiştir. Telkinlerle ve rahatlatarak çocuk ikna edilip, kolayca yönlendirilebilir. Bu yaş sünnet için uygundur.

Sünnetin Sağlığa Faydaları

Sünnet sağlık açısından faydaları nedeniyle sık yapılan bir cerrahi işlemdir. Sünnet, penisin yıkanmasını kolaylaştırır. Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu çok sık görülmese de, enfeksiyon durumuna sünnetsiz erkeklerde daha sık rastlanmaktadır. Sünnetli erkeklerde, HIV de dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riski daha düşük olmaktadır. Sünnetsiz bir penisteki derininin geri çekilme durumu zor olabilir. Bu durum, sünnet derisinin veya penis başının iltihaplanmasına sebep olabilir. Penis kanseri sünnetli erkeklerde daha az görülmektedir. Ayrıca sünnetli erkeklerin kadın cinsel partnerlerinde rahim ağzı kanseri daha az görülür.

Sünnet Yapması Gereken Hekim Çocuk Cerrahisidir

Sünnet ülkemizde birçok branştan hekim tarafından yapılmaktadır. Fakat en doğrusu penis cerrahisi temel olarak eğitimin bir parçası olan Çocuk Cerrahları ve Çocuk ürologları tarafından yapılmalıdır. Daha önceleri berberler gibi sağlık personeli olmayan kişiler tarafından yapılan sünnet işlemi günümüzde sağlık personeli tarafından yapılmaya başlanmıştır. Kurumsal ve sünnet konusunda deneyimli ve tecrübeli çocuk cerrahları ve çocuk ürologlarını tercih etmek gerekir. Çocuk cerrahi uzmanı tarafından ve ameliyathane koşullarında yapılmayan sünnet işlemi ciddi sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilir. Bunların başında ise enfeksiyon riski yer almaktadır. Bu olumsuz durumların yaşanmaması için uygun koşulların sağlanması gerekir.

Düşmeyen Sünnet Dikişleri

Sünnet sonrası dikişler normalde 15-20 gün içinde düşmeye başlar. Bu süre bazen 45 güne kadar uzayabilmektedir. Dikişler kesinlikle alınmamalı, koparılmamalıdır. Dikişler kendiliğinde eriyebilen dikişler olduğu için sonradan alınmayacaktır. Daha sık banyo yapmak dikişlerin daha kolay düşmesine yardımcı olacaktır.

Sünnet Sonrası Yapılması Gerekenler

Sünnet işleminin uygulanmasından sonra bazı noktalara dikkat etmek iyileşme sürecinin hızlanmasını sağlamanın yanı sıra komplikasyon riskini de azaltacaktır. Sünnet işlemi sonrasında dikkat edilmesi gerekenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz.

• Sünnet işleminin acısız bir şekilde gerçekleşmesi için uygulanan lokal anestezinin etkisiyle sünnet bölgesinin etrafında şişme gözlemlenebilir. Bu durum kısa bir süre içerisinde kendiliğinde geçecektir. Bu sebeple müdahale edilmemesi gerekir.
• Sünnet işlemi sırasında uygulanan anestezinin etkisi geçince hafif bir ağrı söz konusu olabilir. Bu durumda doktorunuzun önerdiği ağrı kesici ilaçları kullanabilirsiniz.
• İşlemin uygulandığı ilk gün aşırı hareketlerden kaçınılması gerekmektedir. Bunun yanında hasta tuvaletini yaparken kendisini zorlamamalıdır.
• Zorunlu olmamakla birlikte işlemden itibaren iyileşme sağlanana kadar çocukların sünnet külotu giymesi daha rahat etmelerini sağlamanın yanı sıra iyileşmenin daha hızlı olmasını sağlayacaktır. Bazı çocuklarının sünnet derisinin pipisinin baş tarafına yapışık olmasından dolayı sünnet işleminden sonra bu bölgede kabuklanma ve şişlik görülebilir. Ancak düzenli bakım ile bu sorunlar kısa süre içerisinde geçecektir.
• İyileşme süreci hastadan hastaya farklılık göstermektedir. Bu sebeple de daha hızlı iyileşmesi için çocuk yatmaya zorlanmamalıdır. Çünkü yatmanın iyileşme üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
• Yaranın her zaman temiz olmasına ve hijyenin sağlanmasına dikkat edilmesi gerekir.
• Antiseptik suların içerisinde günlük olarak çocuğun pipisini bekletmek iyileşmenin daha hızlı gerçekleşmesini sağlayacağı gibi yaranın enfeksiyon olmasını da önleyecektir.
• Sünnet işleminde kullanılan dikişler kendiliğinden eridiği için daha sonrasında dikiş aldırma işleminin yapılmasına gerek yoktur. 
• Doktorunuzun önerdiği antibiyotiği düzenli bir şekilde kullanmaya ve ilaç bitene kadar kullanmaya özen göstermelisiniz.
• Çocuklar sünnetten 72 saat sonra banyo yaptırılmalıdır. Ilık sabunu suyun içerisinde oturtularak yaptırılan bu banyolar yaranın hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlamaktadır. 
• Sünnet işleminden sonra hafif bir kanamanın olması normaldir. Ancak daha fazla olan kanamalarda doktora başvurulması gerekir.
• Sünnetten sonra üzerinde durulması gereken en önemli konu temizliktir. Sünnet bölgesinin temizliğinin düzenli yapılması iyileşme sürecini hızlandırmasının yanı sıra yaranın mikrop kapmasını da önleyecektir.